Cezayir'de Ekonomiye Zekat Desteği

HASAN CİBRİL - Cezayir'de son üç yıldır dünya piyasalarındaki düşüşle birlikte petrol gelirlerinin azalması, ekonomiye yeni finansman kaynağı arayışları kapsamında zekatı gündeme getirdi.

Resmi verilere göre akaryakıt satışından elde edilen gelir 2014'te 60 milyar dolar iken, bu rakam 2016'da 27,5 milyar dolara kadar düştü. Petrol gelirlerindeki bu dramatik düşüş, ülkenin içinde bulunduğu ekonomik dar boğazın en önemli nedeni olarak gösterilirken, yeni arayışlar kapsamında daha önce gözardı edilen bir kaynak olan zekat gündeme geldi.

Din İşleri ve Evkaf Bakanı Muhammed İsa'nın geçen ay yaptığı bir açıklamada 2016-2017 dönemi itibariyle toplanan zekat mallarının 1,4 milyar dinar (14 milyon dolar) olduğunu söylemesi gözlerin zekat gelirlerine çevrilmesine neden oldu.

"Zekat vergi sistemine entegre edilsin" çağrısı

Barış Toplumu Hareketi lideri Abdurrezzak Mukri de sosyal paylaşım sitesindeki resmi hesabından yaptığı paylaşımda "Zekat, devletin mali gelirlerinin azaldığı bir dönemde başvurabileceği en belirgin çözüm yollarından biridir." ifadelerini kullanarak devletin ihmal ettiği bir mali kaynağa işaret etti.

Sık sık mali güce dayalı sosyal sorunların çözümüne ilişkin konuları gündeme getiren Mukri, ayrıntılara girmeden "zekatın vergi sistemine entegre edilmesi" çağrısında bulundu.

Yıllık zekat geliri 4 milyar dolar

AA muhabirine konuşan eski Din İşleri Bakanı Abdullah Gulamullah, Cezayir'de hatırı sayılır bir zekat potansiyeli olduğunu söyledi. Gulamullah, 160 milyar dolar olan Gayri Safi Milli Hasıla'ya (GSMH) göre ortalama zekat gelirinin 4 milyar doların altına düşmemesi gerektiğini ifade etti.

Halihazırda Cumhurbaşkanlığına bağlı bir kurum olan İslam Yüksek Konseyi Başkanlığı görevini yürüten Gulamullah, zekatın aktif bir şekilde toplanması halinde hükümetin sosyal fonlarına alternatif olabileceğini dile getirdi.

Zekat sosyal fonların yüzde 30'unu karşılar

Öte yandan Zekat Fonu'nun kurucularından İslami finans uzmanı Faris Mesdur da Cezayir'de 10 milyar dolarlık yatırımları bulunan 10 binin üzerinde milyarder bulunduğunu belirtti.

Cezayir'in 2018 yılı mali bütçesinde sosyal yardımlara ayrılan payın 17 milyar dolar olduğunu hatırlatan Mesdur, şunları kaydeti:

"Ülkede küçük ve orta ölçekli 600 binden fazla ticari işletme var. Olması gerektiği gibi değerlendirildiği takdirde devletin sosyal fonlara ayırdığı bütçenin yüzde 30'u zekat gelirlerinden karşılanabilir. Zekat, küçük yatırımcıların finansman ihtiyacını karşılayabileceği gibi fakirlik ve işsizlikle mücadelede de etkin bir rol oynayabilir. 2018 yılı genel harcamalarının 85,5 milyar dolar olarak hesaplandığı Cezayir'de, gelirlerin 65 milyar dolarda kalması 20 milyar dolarlık bir bütçe açığını gözler önüne seriyor."

Zekat ve İslami finans

İçinde bulunduğu mali sıkıntıları aşmanın yollarını arayan Cezayir'de devlet son olarak geçen nisan ayında yüzde 5 faizle piyasaya tahviller sürdü. Ancak halkın faizli işlemlere olan olumsuz yaklaşımı nedeniyle tahvillere gereken ilgiyi göstermemesi, devleti yeni arayışlara itti.

Ülkede yıllardır İslami bankacılığı güçlendirme yoluyla bankacılık sektörü dışında işletilen finansmanları resmi kayıt altına alma çalışmaları yapılıyor.

Bu bağlamda Başbakan Ahmed Uyahya geçen ay yaptığı bir açıklamada, 2017 sonuna kadar iki devlet bankasında İslami bankacılık işlemlerinin başlatılacağını ve 2018 yılı içinde de 4 bankanın daha bu işlemlere katılacağını söyledi.

Cezayir'de 2003'te Din İşleri ve Evkaf Bakanlığı tarafından kurulan Zekat Fonu, yürüttüğü çalışmalarla toplanan zekat mallarını belli oranlarda fakir ve muhtaçlara ya da küçük ve orta ölçekli işletme sahiplerine dağıtıyor. Ancak zekat çalışmalarının istenildiği gibi yürütülemediği ve ülkenin reel zekat rakamlarını yakalamaktan uzak olduğu vurgulanıyor.