Çanakkale'de Mantar Bereketi

Çanakkale'de vatandaşlara rengarenk doğasıyla birçok güzelliği sunan sonbahar mevsimi, bununla da kalmıyor doğada yetişen mantarlar da sofralara bereket katıyor. Sonbaharın güzelliklerini doğa yürüyüşüyle yaşayan vatandaşlar, bir yandan da çok zahmetli bir iş olan sofralarına lezzetlendirecek mantarlarını topluyor. Ancak, yenilebilecek cins mantarları ayırt edip sofralara taşımak işin ehli olmak gerekiyor.

Çanakkale'nin neredeyse tüm bölgeleri, sonbahar mevsiminde doğanın kendi kendine ürettiği mantar bereketini yaşıyor. Ancak, bol oksijeninin yanı sıra, bünyesinde çok sayıda endemik bitki türünü barındıran Kazdağı, mantar konusunda daha bonkör davranıyor. Yöre halkı, bu mevsimde doğadan topladıkları yenilebilir mantarlarla yemeklerinin bazı öğünlerini bedavaya getirmiş oluyor. Bazı köylüler ise yiyecek mantarın yanı sıra, fazladan topladıklarını çarşı pazarda satarak ev ekonomisine katkıda bulunuyor. Ancak, farklı çeşitlerde pişirilerek sofralara lezzet katan mantarları toplamak hiç de kolay olmuyor. Köylüler, ormanlarda dağ taş, dere tepe kat edip, çalı çırpılar arasında mantar arıyor. Doğanın rengine uygun olarak kendini kamufle eden mantarları görmek bile ustalık istiyor. Doğada çok çeşitli mantar cinsi bulunduğu için yenilebilir olanı bilmek ve tanımak ise ayrı bir tecrübe gerektiriyor.

YETKİLİLER HALKI BİLİNÇLENDİRMELİ

Kazdağı'nda yaşamını sürdüren, güzel havalarda ailesi ve yakınlarıyla ormana mantar toplamaya çıkan emekli Yüksek Ziraat Mühendisi Muzaffer Mut, Marmara bölgesinin bu mevsimde en doğal ürününün mantar olduğunu söyledi. Mut, Bilhassa yöre halkına mantar zamanı bir heyecan gelir. Yağmur yağarsa güzel mantar olur. Bu mevsimde herkes arazidedir, yol kenarlarındadır, orman içindedir ve mantar toplar. Kazdağı'nın eteklerinde çok çeşitli mantar var. Hangisi zehirli, hangisiz zehirsiz halk bu konuda tam bilinçli değil. Halk anadan ve babadan görme usulleriyle bunu ayırt etmeye çalışıyor. Yetkililerin vatandaşı aydınlatması, bu konuda bilgilendirmesi gerekir. Çünkü birçok mantarın benzeri var. Yöremizde daha çok, bizim kırmızı 'Melki' İstanbullular'ın ise ' Kanlıca' olarak bildiği mantar toplanıp, yenmektedir. Ancak bu mantar türünün bile doğada iki, üç çeşidi var. Diğerleri yenmez. Ama ben bile yıllardır mantar toplalama rağmen net olarak, 'Şu yenir, bu yenmez' dersem yanlış yaparım. Ama kendime göre kısmen bu coğrafyada yaşadığım ve dağda evim olduğu için mantarcılık konusunda kendi çapımda bilgi birikimim oldu. Bunun için hem yöre halkından hem de bilimsel olarak literatürlerden istifade ettim. Bilmediğiniz, tanımadığınız bir mantarı yemek Rus ruleti oynamaya benzer. Bu da çok riskli bir durum. Kesinlikle bundan kaçınılmalı. Mantar, tanımadan, görmeden, bizzat bilmeden yenmemeli. Kesinlikle, yüzde 1 dahi tereddüt ettiğim mantarı yemem dedi.

HEM DOĞA YÜRÜYÜŞÜ, HEM MANTAR BEREKETİ

Kazdağı eteklerindeki Evciler Köyü'nün ormanlık alanında eşi Ramazan Toy ile beraber yemeklik mantar toplayan Ünzile Toy, Güzel bir hava var ve güzel vakit geçiriyoruz. Yiyecek kadar birkaç mantar bulduk, topladık. Çok keyifli bir iş, aynı zamanda dağlarda da gezmiş oluyoruz diye konuştu.

ZİRAAT ODASI BAŞKANI UYARDI

Çanakkale Ziraat Odası Başkanı İsmail Kaya, bu mevsimde çıkan ve 1 ay süreyle toplanmaya devam eden mantarın köylerde yaşayanlara iyi bir gelir kapısı olduğunu söyledi. Başkan Kaya, Mantar bölge halkı tarafından bilinen ve çok tüketilen doğal bir üründür. 'Ekonomik değeri var 'diyerek, önüne gelen herkes bunu dağdan toplayabilir. Bazen şehirde yaşayan, bu işten anlamayan birisi de ormana gidip toplamaya kalktığında, zehirlenme olayları ortaya çıkıyor. Mantarın zehirlisini, zehirsizini köylerde yaşayan insanlarımız çok güzel bilir. Dolayısıyla tüketicilerimizin, mantarı emin oldukları kişilerden almalarını öneriyorum dedi.

ÇOK ZENGİN MANTAR YETİŞEN BİR BÖLGE

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kenan Kaynaş ise, bölgede Kanlıca ve Melki olarak anılan mantarın toplanıp yendiğini belirtti. Kaynaş, Çanakkale değişik iklim ve doğal yapısı ile çok zengin mantar yetişebilen bölgelerimizden biridir. Özellikle ormanlık alanlarından ve yağışın düştüğü kısımlarından yılın farklı zamanlarında toplanan mantarlar, sadece sofralarımız için amatörce yapılan bir uğraş değil çok önemli bir ihraç ürünü olması bakımından da yöre halkına ve bölge ekonomisine önemli girdiler sağlamaktadır. Melki mantarı, çam meşçerelerinde ve çam ormanı açıklıklarında, çayırlıklarda, bölgemizde sonbaharda yağmurlardan sonra görülür. Mantar gençken, kırılıp koparıldığı yerinden portakal renkli bir sıvı çıkarır, bu sıvı hava ile temas edince kırmızı olur, iki saat sonra kırmızımtırak portakal esmeri renk alır ve acıdır. Çanakkale bölgesinde başta orman alanlarının yoğun olduğu Çan, Yenice, Bayramiç, Biga başta olmak üzere, Balıkesir'in Edremit ve Havran İlçelerinde doğadan yenilebilir mantar olarak toplanan Melki mantarı, sadece yöresel olarak pazarlanmakta ve tüketilmektedir diye konuştu.

Prof. Dr. Kaynaş, Melki mantarının yanı sıra Çanakkale'de doğadan toplanan ve ticareti yapılan yenilebilir mantar türlerinin ise kuzu göbeği mantarı (morchellaspp.), sarıkız (cücekız) mantarı (cantharelluscibarius), çörek (ayı) mantarı (boletusedulis), geyik mantarı (hydnumrepandum), karakulak mantarı (tricholometerrum), yumurta mantarı (amenitacaesarea) ve trompet mantarı (craterelluscornucopioides) olduğunu söyledi.