Çamburnu Tabiat Parkı Ekosistemine Çöp Tehdidi

TRABZON'un Sürmene ilçesindeki, dünyada sarıçam ormanlarının deniz seviyesine inebildiği nadir alanlardan biri olan Çamburnu Tabiat Parkı ekosistemi, güneyinde kurulan katı atık çöp depolama alanı tehdidiyle karşı karşıya kaldı. Tabiat parkının içinden geçen onlarca çöp kamyonunun saldığı egzoz gazlarının orman örtüsüne zarar verdiği iddia edildi. Türkiye Ormancılar Derneği Trabzon Temsilcisi Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cantürk Gümüş, orman içinden geçen ve çöp depolama alanına giden yoldan TIR'ların gürültü, titreşim ve egzoz gazı salarak geçtiğini belirtti, "Çamburnu ormanı ekosistemi çok büyük zarar gördü" dedi.

Doğu Karadeniz Bölgesi'nde katı atıkların düzensiz bertaraf edilmesi, gelişigüzel vahşi depolama yöntemlerinin uygulanması uzun bir süredir çözülemeyen çevre sorunu haline geldi. Bu soruna çözüm arayan Rize ve Trabzon ile ilçe belediyeleri, 'Trabzon ve Rize İlleri Yerel Yönetimleri Katı Atık Tesisleri Yapma ve İşletme Birliği' (TRAB-Rİ-KAB) çatısı altında çalışma başlattı. Birlik; bakanlıklar ve belediyelerin katkıları ile Trabzon'un Sürmene ilçesi Kutlular mevkiinde deniz seviyesinden 340 metre yüksekte ve kıyıdan yaklaşık 4 kilometre uzaklıkta katı atık çöp depolama alanı oluşturdu. Sızdırmazlığı sağlanmış zeminin üzerine çakıl tabakası serilip, drenaj boruları yerleştirilen alanda, çöpün biyolojik ayrışmasından ortaya çıkacak metan gazı ise gaz ventilasyon sistemi ile depo içerisinden uzaklaştırılıyor. 2007 yılında katı atık depolanmaya başlanan ve yaklaşık 10 yıl ömür biçilen alanın genişletilmesi gündeme geldi.

"ÇÖP TAŞIYAN TIR'LAR TABİAT PARKININ İÇİNDEN GEÇİYOR"

Katı atık çöp depolama alanı, dünyada sarıçam ormanlarının deniz seviyesine inebildiği nadir alanlardan biri olan Sürmene'deki Çamburnu Tabiat Parkı'nın güneyinde yer alıyor. Tesise ulaşan yol ise tabiat parkının içinden geçiyor. Her gün onlarca TIR, bu yolu kullanarak tesise çöp ve atık taşıyor. TIR'ların saldığı egzoz gazının orman örtüsüne ve yaban hayatına zarar verdiği iddia edildi. Diğer taraftan, bölgede, 7 Ocak 2017 tarihinde çıkan orman yangınında sarıçam ormanı zarar görmüştü. 5 hektarı tabiat parkı olan 100 hektarlık sarıçam ormanında, 20 hektarlık alanda etkili olan yangında sarıçam ağaçlarının yüzde 30'u zarar görmüştü.

"ÇAMBURNU ORMANLARINA İHANET ETTİK"

Türkiye Ormancılar Derneği Trabzon Temsilcisi Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi Öğretim Üyesi  Prof. Dr. Cantürk Gümüş, Çamburnu Tabiat Parkı'na ihanet edildiğini söyledi. Prof. Dr. Cantürk Gümüş, şunları kaydetti:

"Bu özellikteki bir yerin güneyine katı atık depolama tesisi inşa ettik. Bu katı atık depolama tesisine giden ve bu alanın ortasında geçen bir de yol yaptık. Bu yoldan büyük TIR'lar gürültü, titreşim ve egzoz gazı salarak geçiyorlar. Burada yaban hayatı çok büyük zararlar gördü. Hayvanlar o bölgeden uzaklaştı. Orada artık bir geyiğe rastlayamazsınız, tavşan veya tilki göremezsiniz. Onların yaşam ortamı artık zarar gördü. Habitat bölünmesi, canlı yaşam alanı parçalanması oluştu. Dolaysıyla ekosistem orada çok büyük zarar gördü. Bu konu yangından daha önemliydi bence. Bunda hep beraber kabahatimiz var. Gerekli hassasiyet zamanında gösterilmedi. Burası özel bir alan ve gelecek kuşaklara taşımalıyız. Bunu ne yazık ki başaramadık. Geçmişte yol yaptık, katı atık tesisi yaptık, şimdi yapılaşıyoruz. Bakalım daha neler yapılacak? Çamburnu ekosistemi epey bir zarar görmüş durumda. Eğer ekosistem bozulursa yaşam bir süre sonra biter."

"BU ALANDA YAPILAŞMA DOĞRU DEĞİL"

Tabiat parkı içerisinde başlatılan turizm amaçlı yapılaşmaya da değinen ve bu yapılaşmanın doğru olmadığını savunan Prof. Dr. Gümüş, şöyle dedi:

"Bu alandaki yapılaşma yangın çıkan yerle alakalı değil ama bu bölgede yapılaşmanın da doğru olmadığı kanaatindeyiz. Çünkü ormanlar Anayasa'mızca teminat altına alılmıştır. Anayasa, 'Ormanlara zarar verecek hiçbir faaliyet ve eyleme müsaade edilemez' der. Ormanlardan sadece kamu yarı gözeterek yaralanabilir, intibak hakkı denilen hak tesisi edilebilir. Bu alandan geçen Rize-Trabzon Karayolu kamu yararıdır. Ama buradaki binaları yapmak zorunda değildik. Bu binaların yapımında kamu yararı olup olmadığını kamuoyunun takdirine bırakıyorum. Ormanları tabiat parkı statüsüne alarak yapılaşma yapamazsınız. Anayasa ormanları teminat altına almıştır."

ÇÖP DEPOLAMA ALANI GENİŞLETİLİYOR İDDİASI

Cumhuriyet Halk Partisi Sürmene İlçe Başkanı Hüseyin Çebi ise Çamburnu Kutlular Katı Atık Çöp Depolama bölgesinde yeni çöp alanı açılmaya çalışıldığını öne sürdü. İş makinelerinin yeni yer açmak için çalıştığını iddia eden Çebi, "Nedir bu Çamburnu halkının bu çöpten çektiği? Yetkilileri uyarıyorum, olumsuz sonuçlar çıkabilecek tehlikelere karşı duyarlı olmalarını temenni ediyorum. Yeni çöp alanı çalışmasıyla ilgili bir proje değişikliği yapılıp yapılmadığı ya da çevre etki değerlendirme (ÇED) raporu hazırlanıp hazırlanmadığı kamuoyuna açıklanmalıdır" ifadelerini kullandı.

ÇAMBURNU TABİAT PARKI

Trabzon'un Sürmene ilçesi sınırları içerisinde yer alan Çamburnu Tabiat Parkı, deniz ile sıra dışı bir ormanın birlikteliğine ev sahipliği yapıyor. Bir sarıçam alt türü olan 'Pinus sylvestris ssp. Koçhiana'nın Türkiye'de yayılış gösterdiği ve deniz seviyesine kadar inebildiği iki alandan biri olması, alanı nadir kılıyor. Orman havasını soluduktan sonra denizle buluşanlar kendilerini Karadeniz'in serin sularına bırakabiliyor. Dalgaların kayaları döverek oluşturduğu dehlizler, alanı çekici kılan diğer peyzaj değerleri olarak gösteriliyor. Park, doğa yürüyüşü, manzara seyri, foto safari, yüzme, plaj etkinlikleri, rekreasyonel etkinlikler bakımından ideal bir tabiat harikası olarak nitelendiriliyor.

- Trabzon