BURDUR'UN TÜRKÜLERE KONU OLAN ASIRLIK DEĞİRMENLERİNDEN BİR TANE KALDI

BURDUR'da yaklaşık 300 yıllık geçmişe sahip ve türkülere konu olan 12 su değirmeninden sadece biri kaldı. Yıllarca bölge halkının kullandığı değirmenlerden zamanla 6'sı yıkıldı, 4'ü kapandı. Değirmenlerden birinin restorasyonu ve müzeye dönüşmesi için belediye çalışma başlatırken, diğeri ise sahipleri tarafından teknolojiye ayak uydurulup, un fabrikasına dönüştürüldü.

Burdur merkez Kurna köyünde başlayıp Burdur Çayı üzerinde 1700'lü yıllarda bölgede yaşayan Rum ve Ermeniler tarafından yaptırılan 12 su değirmeni, yıllarca yöre halkına hizmet verdi. Burdur Çayı'nın suyunun azalmasıyla zamana uyularak, değirmenlerde su gücü yerine elektrik motoru kullanılmaya başlandı. Türkülere konu olacak kadar ünlü olan değirmenler, gelişen teknoloji, tarım arazilerinin azalması, ev ekmeğinin yerine fırın üretiminin almasıyla önemini yitirerek bir bir kapandı.

Tepeli Hasan'ın sözlerini yazdığı ve Muzaffer Sarısözen tarafından derlenen 'Onikidir Şu Burdur'un Dermeni' türküsüne konu olan değirmenlerden bugün sadece biri ayakta kaldı. Bugün artık su çarkları dönmeyen 'Baş Değirmen', en son teknolojiyle hizmet veren, günlük 125 ton buğday işleme kapasiteli fabrikaya dönüştü. Kapısına kilit vurulan 'Ali Bey Değirmeni' ise Burdur Belediyesi tarafından satın alındı. Restorasyon çalışmaları önümüzdeki günlerde bitecek bina, 'Değirmen Müzesi' olarak hizmet verecek.

'BURDUR ASLINDA BİR SU ŞEHRİDİR'

Burdur'un değirmen kültürünün geçmişinin 300 yıla yakın olduğunu söyleyen Burdur Belediye Başkanı CHP'li Ali Orkun Ercengiz, "Burdur aslında bir su şehridir. Suyu kullanarak değirmen çalıştıran ve bu değirmenleri de bir ticarethaneye dönüştürebilen önemli bir merkez Burdur 1700'lü yıllarda. O dönemin Rum ve Ermeni işletmecileri değirmen kültürünü Burdur'a getirerek sayısı toplamda 12'yi bulan ve '12'dir Şu Burdur'un Dermeni' türküsüne konu olan önemli bir ticarethane ve su kültürünü yaşatan önemli bir miras" dedi.

'SADECE BİRİ AYAKTA'

Değirmenlerden şu an sadece birinin aktif olduğunu vurgulayan Başkan Ercengiz, şöyle konuştu:

"Onun dışındaki değirmenleri maalesef kaybettik. Bunlardan biri bizden önceki dönemde kamulaştırması yapılan ve Ali Bey'in değirmeni olarak bilinen, bizim dönemimizde de restorasyonu başlatılmış, kısmet olursa da birkaç ay içinde hem mesire alanı hem de müze olarak kullanılacak önemli bir yapıyı da Burdur halkının hizmetine sunmayı planlıyoruz. Bir aksilik olmazsa orada su kütürünün yaşatılması, suyla değirmenin nasıl çalıştığının bilinmesi ve hafta sonları da vakit geçirilebilecek bir alanın yaratılması anlamında da çok önemli bir proje. Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı'ndan da mali destek alarak yaptığımız, yöre turizmine de katkı sunacak bir proje. Değirmen bir replikasyon şeklinde planlandı. Burada değirmenin çalışma prensiplerini gösterebileceğimiz bir mekanizma mutlaka çalışacak. Pompa marifetiyle suyu içinde döndürebildiğimiz, bir değirmenin çalışma esaslarını anlatabildiğimiz bir sistemi de oraya kurmayı planlıyoruz. Bir aksilik olmazsa vatandaşımız geldiği zaman orada değirmenin çalışma prensiplerini görebildiği gibi, buğdaydan una serüveni görebilecek."

'TÜRKÜNÜN SÖZLERİ'

Onikidir imanım aman,

Şu Burdur'un dermeni

Dermencisi efem aman Urum değil Ermeni

Ya kendisi efeler aman ya kellesi gelmeli

Ay karanlık efem görünmüyor izimiz

Üç kardeşiz efem kurban gitsin birimiz

Bir incecik yol gidiyor dermene

Oturmuşlar efem aman çayır ile çimene

Hem severim efeler aman hem döverim kime ne

Al karanfil aman mor şişede ıslanır

Bir gün olur efem deli gönül uslanır

TÜRKÜLERE KONU OLAN 12 DEĞİRMEN

Ayan Hasan Değirmeni- Kurna köyünde (yıkıldı)

Tıkırdık Değirmeni- Kurna köyünde (yıkıldı)

Çobanönü Değirmeni- (yıkıldı)

Tapucu Yakup Değirmeni- (yıkıldı)

Kaymakamoğlu Değirmeni- Osman Evciler (yıkıldı)

Bavli Değirmeni- (yıkıldı)

Hatip Hoca Değirmeni- (kapalı)

Velicangil Değirmeni- (kapalı)

Kabacalı Değirmeni- (kapalı)

Ali Bey Değirmeni (restorasyonu yapılıyor)

Baş Değirmen (Berberoğlu Un Fabrikası olarak faaliyette)

Hamit Değirmeni (Emin Un) kapalı