BM Raporu: Çin, Uygur ve Tibetli İşçileri Zorla Çalıştırıyor

Birleşmiş Milletler (BM) Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), Çin hükümetinin, Sincan Uygur ve Tibet özerk bölgelerindeki "ihtiyaç fazlası" kırsal işçileri ülke genelinde devlet tarafından yönetilen çalışma programlarına transfer ederek "zorla çalıştırma faaliyetlerini genişlettiğini" bildirdi.

ILO'nun yayımladığı raporda, Çin'in Sincan Uygur ve Tibet'te zorla çalıştırma için mesleki beceri eğitim ve öğretim merkezlerini kullandığı belirtildi.

Raporda, Çinli yetkililerin Sincan Uygur ve Tibet özerk bölgelerinde "ihtiyaç fazlası" olarak adlandırılan kırsal işçileri ülke genelindeki çalışma programlarına gönderdiği, böylece bu bölgelerdeki Uygur Türkleri ve Tibetlilerin "zorla çalıştırılma faaliyetlerinin genişletildiği" aktarıldı.

Çin'in bu işlemi "kırsal işçileri özgürleştirme" olarak adlandırdığı belirtilen raporda, çalışma programlarına gönderilen on binlerce etnik azınlık mensubunun, güneş paneli ile pil üretimi, mevsimlik tarım işçiliği ve deniz ürünleri işleme gibi sektörlerde "çalışmaya zorlandığı" vurgulandı.

Raporda, Uluslararası Sendika Konfederasyonunun (ITUC), Pekin'in mesleki beceri eğitim ve öğretim merkezleri aracılığıyla Uygur Türkleri ve diğer etnik azınlıkları "keyfi olarak gözetim altında tuttuğu" ve bu sürecin artık "hapishanelerde uzun süreli mahkumiyet haline dönüştüğüne" dair iddialarına değinilerek, söz konusu merkezlerden çıkan insanların genellikle tekstil ve elektronik sektörlerinde "zorla çalıştırıldığı" belirtildi.

Çinli yetkililerin, "şehirler arası iş gücü transferinin artırılması hedefini" yükselttiğine işaret edilen raporda, "Yerel yetkililer, bölgedeki küçük çiftçileri, tarım arazilerini devlet öncülüğündeki büyük kooperatiflere devretmeleri için yönlendirmiş, böylece kırsal işçilerin imalat veya hizmet sektörüne transferi yapılmıştır." ifadeleri kullanıldı.

ILO, Çin'i, rapordaki iddialarla ilgili aldığı önlemleri ayrıntılı olarak açıklamaya, ülkedeki etnik ve dini azınlıkların zorla çalıştırılmaya maruz bırakılmaması için "ulusal ve bölgesel politikalarını değiştirmeye" çağırdı.

Çin: Rapordaki iddialar asılsız ve yanlış

Çin'in Washington Büyükelçiliği Sözcüsü Liu Pengyu, ABD merkezli yayın kuruluşu Voice of America'ya (VOA) yaptığı yazılı açıklamada, ILO raporunun "asılsız" ve "yanlış" olduğunu belirtti.

"Bazı güçlerin Sincan ve Tibet'te zorla çalıştırma olduğu yalanını yaymaya" devam ettiğini savunan Liu, "Amaç sadece Çin'in imajını lekelemek, Çin hükümetinin Sincan ve Tibet politikalarını karalamak, Çin'in iç işlerine karışmak ve uluslararası toplumu kandırmaya çalışarak Sincan ve Tibet'in istikrarlı gelişimini sekteye uğratmaktır." ifadelerini kullandı.

Sincan'daki insan hakları ihlallerine ilişkin iddialar

Çin, son yıllarda Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Uygur Türkleri ve diğer azınlık mensuplarını hedef alan sistematik hak ihlallerine ilişkin iddialar nedeniyle uluslararası kamuoyunda eleştirilere hedef oluyor.

BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, 1 Eylül 2022'de Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki insan hakları ihlallerine dair rapor yayımlanmıştı.

Sincan'da yaşayan kişilerle yapılan mülakatların da yer aldığı 48 sayfalık raporda, keyfi gözaltına alınmalar, terör ve aşırıcılıkla mücadele adı altında ciddi insan hakları ihlalleri, yeniden eğitim kamplarında tutulanlara yönelik endişe verici işkence, kötü muamele ve zorunlu tıbbi tedavi gibi uygulamalara ilişkin güvenilir raporlar bulunduğu belirtilmişti.

Çin'in iki farklı sistem kullandığına işaret edilen raporda, bunlardan birinde, mesleki beceri eğitim ve öğretim için azınlıkların alıkonulduğu ve akabinde işe yerleştirildiği kaydedilmişti.

Zorla çalıştırma

Öte yandan çok sayıda Uygur Türkü'nün bölgedeki fabrikalarda zorla çalıştırıldığı iddia edilmiş, Sincan'daki bazı işletmeler, "zorla çalıştırma" yoluyla üretim yapıldığı iddialarının hedefi olmuştu.

ABD Kongresi, Aralık 2021'de Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde Uygur Türkleri ile diğer etnik ve dini azınlıkların zorla çalıştırılması yoluyla ürettiği malların ABD'ye ithalatının yasaklanmasını öngören yasayı kabul etmişti.

Pekin yönetimi sözcüleri ise zorla çalıştırma iddialarını "Çin karşıtı güçler tarafından uydurulmuş yalanlar" olarak nitelemiş, ülkedeki insan hakları durumunun gerçeğe aykırı olarak karalanmaya çalışıldığını savunmuştu.