BM Özel Raportörü Callamard'dan "Kaşıkçı cinayeti" açıklaması

Birleşmiş Milletler (BM) Yargısız ve Keyfi İnfazlar Özel Raportörü Agnes Callamard, Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğunda öldürülen gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın katillerinden hesap sorulmasına ilişkin, "Bu, uzun mesafeli bir mücadele olacak. Bu bir maraton ve hesap verebilirliğin bir yıl içinde sağlanmasını bekleyemeyiz." dedi.

Callamard, İsviçre'deki Cenevre Basın Kulübü'nde düzenlenen " Suudi Arabistan'daki insan hakları krizleri" başlıklı panele video-konferans yoluyla katıldı.

"Cemal için adaletin sağlanması hususunda çok az çaba gösterildiği doğrudur." diyen Callamard, Kaşıkçı'nın öldürülmesinin kendisini, basın özgürlüğünü ve insan hakları örgütlerinde çalışan pek çok insanı yakından ilgilendirdiğine işaret etti.

Callamard, Kaşıkçı cinayetinin dünyada adalet tesis edilemeyen pek çok cinayet vakasının simgesi haline geldiğini vurgulayarak, "Pek çok insan bu konuda hiçbir şey yapılmadığını ve uluslararası toplumun harekete geçmemesinin korkunç olduğunu söyledi." diye konuştu.

Maltalı gazeteci Daphne Anne Caruana Galizia suikastinde "hesap verebilirlik mekanizmasının" iki yıl sonra çalışmaya başladığını hatırlatan Callamard, "Bu, uzun mesafeli bir mücadele olacak. Kısa vadeli değil. Bu bir maraton ve hesap verebilirliğin bir yıl içinde sağlanmasını bekleyemeyiz." diye konuştu

Callamard, bu süre zarfında uluslararası toplumdan ve devletlerden Kaşıkçı cinayetinin sorumlularına ilişkin bireysel yaptırım kararı almaları çağrısında bulundu.

G20 zirvesinin başka bir ülkede yapılması çağrısı

Kasım ayında Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da yapılacak G20 zirvesine de değinen Callamard, bu organizasyonun Kaşıkçı cinayetinde hesap verebilirlik için bir fırsat olduğunu ifade etti.

G20'nin Riyad'da toplanmasına tepki gösteren ve uluslararası toplumun zirveyle adeta Suudi Arabistan hükumetini meşrulaştırdığına işaret eten Callamard, şunları kaydetti:

"Şimdiye kadar tek bir ülkenin Riyad'a gitmeye karşı çıkmaması veya G20'ye ev sahipliğini yapacağını açıklamamasından büyük hayal kırıklığına uğradım. Bununla beraber, G20 ülkelerinden birinin zirve için başka bir yeri teklif etmeye yönelik hazırlık yaptığını umuyorum. Pek çok açıdan G20, Suudi Arabistan'da insan hakları için savaşanların yüzüne atılmış bir tokat. Ama bunu tersine çevirebiliriz."

Kaşıkçı'nın nişanlısı Cengiz'den BM'ye eleştiri

Gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın nişanlısı Hatice Cengiz de panelde yaptığı konuşmada, Callamard'ın cinayete ilişkin açıkladığı "çok güçlü" rapora rağmen BM'nin uluslararası bir soruşturma için harekete geçmemesini eleştirdi.

Cengiz, soruşturma başlatılmasına öncülük etmeyen BM'nin meşruiyetinin sorgulanmaya başladığını vurguladı.

"Bu cinayete ilişkin BM ve uluslararası toplumun harekete geçmemesi pek çok insanın vicdanını yaraladı." diyen Cengiz, katledilen nişanlısı Kaşıkçı'yı geri getiremeyeceklerini ancak onun başına gelenlerin başka gazetecilerin başına gelmemesi ve adaletin tesis edilmesi için mücadelesini sürdüreceği mesajını verdi.

Türkiye gereken her şeyi yaptı"

Cengiz, "Kendi ülkeniz Türkiye'den beklentileriniz nedir?" sorusuna ise " Türkiye, cinayetin soruşturulması konusunda yapılması gereken her şeyi yaptı." karşılığını verdi.

Türkiye'nin Kaşıkçı cinayetinin üzerini kapatmadığına, siyasi bir hale çevirmediğine işaret eden Cengiz, " Türkiye, diğer ülkeler gibi siyasi ve ekonomik çıkarlarını düşünerek cinayeti örtbas etmedi. Elinden gelen her şeyi yaptı." diye konuştu.

Cengiz, Suudi Arabistan'ın Türkiye için önemli bir ülke olduğuna ama bu ülkenin Türkiye'nin karşısına her defasında değişik "kartlarla" çıkmasının işleri zorlaştırdığına dikkati çekti.

Suudi Arabistan'ın bölgedeki en önemli ülkelerden biri olduğuna dikkati çeken Cengiz, "Zaten hassas bir dönem geçiren Orta Doğu'da Türkiye için daha çok dosta ihtiyaç var. Bu açıdan Türkiye özellikle süreci hassas yönetti. Suudi Arabistan ile ilişkileri kesmeden süreci yönetti." değerlendirmesinde bulundu.

Öte yandan, panelde kendilerini "serbest gazeteci olarak tanıtan" bazı katılımcıların Türkiye aleyhindeki provokatif soruları tepki çekti.

Kaşıkçı cinayeti

Evlilik işlemleri için 2 Ekim 2018'de Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğuna giden Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'dan bir daha haber alınamamıştı. Cinayetin üzerinden geçen sürede Kaşıkçı'nın ne zaman, nerede ve nasıl öldürüldüğüyle ilgili bilgiler ortaya çıktı ancak cesedinin nerede olduğu konusu bir türlü netlik kazanamadı.

Amerikan Washington Post gazetesi, ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı'nın (CIA), Kaşıkçı cinayetinin emrini Suudi Arabistan Veliaht Prensi Bin Selman'ın verdiği sonucuna ulaştığını yazmıştı.

CIA Direktörü Gina Haspel ise Senato'da basına kapalı bir brifing vermiş ancak cinayetle ilgili hangi üst düzey isimlerin olduğu sorusuna "devlet çıkarlarına aykırı olduğu" gerekçesiyle cevap vermekten kaçınmıştı.

Callamard, Kaşıkçı cinayetine yönelik uluslararası soruşturma kapsamında yaptığı açıklamada "Türkiye'deki görevim sırasında toplanan deliller, Kaşıkçı'nın, Suudi Arabistan devleti yetkilileri tarafından acımasızca ve önceden tasarlanmış cinayete kurban gittiğini gösteriyor." ifadesini kullanmıştı.