Bitlis'in 7 Bin Yıllık Tarihi Araştırılıyor

ŞENER TOKTAŞ - Bitlis Eren Üniversitesi (BEÜ) Bitlis Yöresi Tarih Kültür Uygulama ve Araştırma Merkezi (BİTAM), 7 bin yıllık geçmişe sahip kentin tarihini ve değerlerini gün ışığına çıkarmak amacıyla araştırmalarına devam ediyor.

Geçmişte birçok medeniyete ev sahipliği yapan ve önemli bir yerleşim alanı olan Bitlis'in yetiştirdiği ilmi şahsiyetler, ticareti, yayınlanan Osmanlıca gazeteleri, kültürü, el sanatı, nüfus yapısı, yaşamı ve tarihi eserleri hakkında elde edilen bilgi ve belgelerin gelecek nesillere aktarılması için çalışma gerçekleştiriliyor.

Akademik çalışmalarla Fransız, Rus, İngiliz ve Osmanlı arşivlerinden toplanan belgelerin kitaplaştırılması, merkez bünyesinde kütüphane ve arşiv oluşturulması hedefleniyor.

BİTAM Müdürü Yrd. Doç. Dr. Fatih Gencer, AA muhabirine yaptığı açıklamada, önemli bir kent olan Bitlis'te böyle bir merkezin kurulmasının elzem olduğunu söyledi.

Şehrin tarihinin, kültürünün araştırılması, incelenmesi ve bunun yeni nesillere aktarılmasında sıkıntılar yaşandığını anlatan Gencer, şöyle devam etti:

"Bitlis'in tarihini, kültürünü, geçmişteki ekonomik değerlerini, kentin kıymetleri, medreseleri, ilmi şahsiyetleri araştırıp inceleyeceğiz. Yeni nesillere geçmişimizin ne kadar güzel olduğunu ve güzel şeyler yaşadığımızı aktarmamız lazım. Bu kapsamda Bitlis'e dair Osmanlı arşiv belgeleri, İngiliz belgeleri, dönemin gazeteleri, salnameler ve dünyada ne kadar veri varsa bunları bir araya getirmeye çalışacağız. Ulaştığımız sonuçları halkımızla paylaşacağız. El sanatları, halka yönelik hizmet ve değerleri günümüzde de yaşatmak için projeler hazırlayacağız."

Gencer, öncelikle verileri bir araya getirerek merkez bünyesinde kütüphane oluşturmayı planladıklarını, geçmişte Bitlis'te İngiliz, Rus ve Fransız konsoloslarının bulunduğunu, buralardan elde edecekleri bilgileri de araştırmada kullanacaklarını anlattı.

"İngiliz arşivindeki belgeleri bir araya getirdik"

Doğu Anadolu'nun siyasi yapısını etkileyen İdris-i Bitlis ile ilgili çalışma yapacaklarını vurgulayan Gencer, "Bitlis önceden doğuda en önemli ticaret merkeziymiş. Bilgiler bizi neye yönlendirirse önceliğimiz o olacak. Tarihi eserlerle ilgili de çalışma yapacağız. Kentin tarihiyle ilgili çalışmaları da destekleyeceğiz." dedi.

Gencer, Osmanlı arşivlerinden Bitlis hakkında güzel belgeler elde ettiklerini, bunların Türkçe açıklamasını yazarak merkeze asacaklarını, İngiliz arşivlerinde buldukları fotoğraflarla da sergi açabileceklerini söyledi.

İngiliz arşivindeki belgeleri bir araya getirmeyi başardıklarını, şimdi de Osmanlı arşivinden belgeleri toplamaya başladıklarını aktaran Gencer, şunları kaydetti:

"Osmanlı harfleriyle yayınlanan gazeteler var. Onları toplamaya, merkezde arşiv oluşturmaya başladık. Belgeleri burada bir araya getireceğiz. Gazetelerin yanı sıra çok ilginç belgelere ulaştık. Bu belgelerle birkaç cilt 'Geçmişten Günümüze Bitlis Tarihi' diye kitap hazırlamayı düşünüyoruz. Olabildiğince hızlı ve akademik yöntemlerle Bitlis'in tarihini ortaya koymaya çalışacağız. Bu çalışmalarımız neticesinde Bitlis tarihi artık karanlık olmaktan çıkacak."

Gencer, Cumhuriyet döneminde de kentte Yurt Yolu, Yeşil Bitlis, Bitlis Birlik gazetelerinin bulunduğunu anımsatarak, ilk gazetenin 1936 yılında, diğerlerinin de 1950'li yıllardan itibaren basıldığını sözlerine ekledi.