Betam: Zengin ile Yoksul Arasındaki Enflasyon Farkı 20 Puanı Geçti

Betam Direktörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel ve araştırma görevlileri Melike Kökkızıl ve Selin Köksal tarafından hazırlanan "Yoksul ile zengin arasındaki enflasyon farkı sekiz yılda 20 puanı geçti" başlıklı araştırma notunda, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan enflasyon sepeti ağırlıklandırmasının, hane halkının harcamalarının bileşimini yansıttığına işaret edildi ve şöyle denildi:

"Bu araştırma notunda, TÜİK'in Hane halkı Bütçe Anketi'nin (HBA)  tüketim harcamaları bilgileri kullanılarak, 2003 Aralık-2016 Nisan dönemi için en zenginden en yoksula yüzde 20'lik harcama gruplarına ait farklı enflasyon oranları hesaplandı. Buna göre zengin kesimden yoksul kesime gidildikçe enflasyon endeksinin yaklaşık son sekiz yıldır yoksulun aleyhine geliştiği görülüyor. Bundan önceki notumuzda 2014 sonu itibariyle zengin ile yoksul enflasyonu arasındaki fark yüzde 18.1 iken 2016 Nisan itibariyle fark 3.3 puan daha artarak yüzde 21.4'e yükseldi. Yoksullar aleyhine gelişen enflasyon farkı esas olarak konut ve gıda fiyat artışının ortalama enflasyonun üzerinde artmasından kaynaklanıyor."

Farklı gelir grupları için farklı enflasyon hesabı

Enflasyonun, tüketim kalıplarının etkisiyle farklılaştığına işaret edilen araştırma notunda, "TÜİK tüketici enflasyonunu tahmin ederken zorunlu olarak gelire göre dizilmiş hanelerin orta kesiminde yer alan temsili hane halkının enflasyonunu dikkate alıyor" denildi ve şu bilgilere yer verildi:

"TÜİK enflasyon oranlarını hesaplarken temsili hane halkının mal ve hizmet sepetini kullanmakta ve bu sepetteki ürünlerin ağırlıklarını (paylarını) kullanarak Tüketici Fiyat Endeksi'ni (TÜFE) hesaplamaktadır. Hesaplanan endeks son tahlilde temsili hane halkının enflasyonunu yansıtıyor. Her malın ve hizmetin fiyat artışı zaman içinde üretim maliyetlerine ve talep koşullarına bağlı olarak önemli farklılıklar gösteriyor."

Yoksul hanelerin enflasyonu daha yüksek

En zengin kesimden en yoksul kesime gidildikçe fiyat endeksinin kayda değer bir biçimde arttığına dikkat çekilen araştırma notunda, "2003 yılından itibaren zenginin tüketim sepetinin Türk Lirası bedeli yaklaşık yüzde 174 artış kaydederken yoksulun tüketim sepetinin bedeli yaklaşık yüzde 196 arttı. Zengin ile yoksul enflasyonu arasında 2007'den itibaren oluşmaya başlayan farkın geldiği düzey 21.4 puanı buldu. Diğer düşük gelir gruplarının enflasyonu da yoksulunkine yaklaştığından düşük gelirli kesimin enflasyonun satın alma gücünü erozyona uğratma olgusunu çok daha ağır yaşadıkları aşikardır" denildi.

(Grafik - Tablo)

Türkiye İstatistik Kurumu Bahçeşehir Üniversitesi Seyfettin Gürsel