Beş soruda Pekin'deki Kış Olimpiyatları

Pekin'deki Kış Olimpiyatları, korona salgını ve ülkedeki siyasi durum nedeniyle dünya kamuoyunun ilgi odağında. Kaç sporcu katılıyor? Sporcular kendilerini özgürce ifade edebiliyor mu? Korona kısıtlamaları ne boyutta'4 Şubat'tan itibaren 90'dan fazla ülkeden toplam 2 bin 900 civarında sporcu Pekin'de madalya hedefiyle ter dökecek. Almanya, oyunlarda 149 sporcuyla temsil ediliyor. Bunlar arasında "2022 Olimpiyatlarında yarışacak en yaşlı sporcu" unvanını taşıyan 49 yaşındaki Claudia Pechstein da yer alıyor. Alman sürat patencisi, kariyerinde sekizinci kez Olimpiyatlar'da boy göstermenin gurur ve heyecanını yaşıyor. Kış Olimpiyatları'nda Türkiye'yi ise 7 sporcu temsil edecek.

Oyunların sona ereceği 20 Şubat'a kadar toplam 109 dalda madalya dağıtılacak. Bu, Pyeongchang'daki 2018 Kış Oyunları'na oranla yedi ilave disiplin anlamına geliyor. Örneğin kayakla atlama, kısa pist ve snowboard gibi disiplinlerde programa yeni karma müsabaka dalları eklendi.

Yaz Oyunları'nın aksine Kış Olimpiyatları'nda sadece birkaç süperstar var. ABD'li kayak yarışçısı Mikaela Shiffrin ve artistik buz pateninde olimpiyat şampiyonu Japonya Hanyu Yuzuru ilk akla gelenler. Hollandalı sürat patencisi Ireen Wüst de olağanüstü bir atlet. Almanların en büyük madalya umutları arasında yer alan kızakçılar Felix Loch, Natalie Geisenberger ve Francesco Friedrich de yıldız sporcular arasında gösterilebilir.

Müsabaka mekanları nerede?

Olimpiyat yarışmaları Pekin, Yanqing ve Zhangjiakou olmak üzere üç ana merkezde yapılacak. Başkentte buz hokeyi, sürat pateni, kısa pist, artistik buz pateni ve curling müsabakaları düzenlenecek. 2008 Yaz Olimpiyatları için inşa edilen bazı salonlar, kış sporlarına uygun olacak şekilde dönüştürüldü. Sadece sürat pateni salonu sıfırdan yapıldı. Eski bir sanayi bölgesine snowboard ve serbest stil kayak yarışmaları için özel devasa bir pist inşa edildi.

Alp disiplini, yarış kızağı ve kızak dallarında yarışacak sporcular, müsabakalar için Olimpiyat Köyü'nden yaklaşık 75 kilometre uzaktaki Yanqing gidip gelmek zorunda kalacak. Snowboard, serbest stil kayak, biatlon, kros kayak, kayakla atlama ve İskandinav kombine dallarında madalya kovalayacak sporcuların seyahat mesafesi ise bunun neredeyse iki buçuk katı. Zira söz konusu disiplinlerdeki yarışmalar, Pekin'in yaklaşık 180 kilometre dışındaki Zhangjiakou'da yapılacak.

Pekin, Yanqing ve Zhangjiakou yeni bir hızlı tren hattı ile birbirine bağlandı. Böylece katılımcıların zaman ve enerji kaybının asgariye indirilmesi hedefleniyor. Ancak Çin'de sporcuları bekleyen tek sorun ulaşım değil. Kış Olimpiyatları'nın olmazsa olmazı olan kar, Pekin ve çevresine pek fazla yağmıyor. Bu nedenle Olimpiyat tarihinde ilk kez muhtemelen tüm müsabakalar suni kar üzerinde yapılacak.

Dikkat çekici bir başka not da organizasyonun doğaya verdiği zararla ilgili: Pekin ve çevresindeki doğal sit alanlarının yaklaşık dörtte biri, Olimpiyat tesislerinin inşasına kurban edildi.

Pekin'de korona önlemleri ne düzeyde?

Çinli organizatörler, "Sorunsuz Kış Olimpiyatları" vaadini gerçeğe dönüştürmek için yoğun bir gayret gösteriyor. Son derece katı şekilde uygulanan"No Covid" stratejisikapsamında, gerektiğinde milyonluk metropollerde bile kapanma uygulanabiliyor. Olimpiyatlar için ülkeye gelecek herkesin, gerek yolculuk öncesinde gerekse varıştan sonra PCR testi yaptırması zorunlu. Bu testlerin her gün tekrarlanması gerekiyor. Test sonuçları ve diğer sağlık bilgileri, Pekin 2022'nin resmi mobil uygulaması "My2022"ye yüklenmek zorunda. Kişisel verilerin korunmasına dair endişeler nedeniyle, uygulama yoğun eleştirilere hedef oluyor. PCR testlerinin güvenirliği konusunda da bazı endişeler söz konusu. Pozitif çıkanların, on gün süreyle karantina oteline gitmesi gerekiyor. Ancak en az 24 saat arayla yapılacak iki testte de negatif çıkanlar, karantinadan erken çıkabilecek.

Pekin Organizasyon Komitesi (BOC) sözcüsü Zhao Weidong, Salı günü basına verdiği demeçte, "Katılımcıların güvenliği ve sağlığı en yüksek önceliğimizdir" dedi. Ancak Çinliler, Omicron varyantını ülke sınırlarının dışında tutma hedeflerine ulaşamadılar.

Sıkı önlemlere rağmen, tüm müsabakalar sınırlı sayıda seyirci önünde gerçekleşecek. Ancak yurtdışından gelen ziyaretçiler tribünlere kesinlikle alınmayacak. Piyasadaki bilet satışları da Ocak ayında durduruldu.

Pekin Olimpiyatları ne kadar politik?

Olimpiyatlara ev sahipliği yapan bir ülkeyle ilgili uzun zamandır böylesine yoğun tartışmalar olmuyordu. Son tartışma, 2008 Yaz Oyunları sırasında yaşanmıştı ve ev sahibi yine Pekin'di. O dönemde, Olimpiyatlar vasıtasıyla ülkenin dışa açılması ve siyasi alanda yumuşama umutları ön plandaydı. Ancak bu umutlar boşa çıktı. Aksine, Çin'in siyasi sistemi şu anda her zamankinden daha da sert ve baskıcı: Doğu Türkistan'daki Uygurlara ve Tibet halkına Çin rejiminin uyguladığı sistematik baskı, Hong Kong'daki muhalefetin bastırılması, tüm ülkenin teknik gözetim ağıyla sarılması ve son olarak tenisçi Peng Shuai vakası gibi insan hakları ihlalleri nedeniyle, ABD, İngiltere ve Japonya başta olmak üzere bazı devletler, Pekin 2022'yi diplomatik olarak boykot etmeye karar verdi. Bu ülkelerden hiçbir üst düzey siyasetçi ve diplomat, müsabakalar için Çin'e gitmeyecek. Alman hükümeti bu boykota resmi olarak katılmamış olsa da Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Başbakan Olaf Scholz ve kabine üyeleri Pekin'e gitmeyecek.

Öte yandan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ülkesinin Olimpiyat cezasına rağmen Pekin'e gideceğini duyurdu. Rusya, Soçi'de düzenlenen 2014 Kış Oyunları'nda devlet destekli doping suçu işlediği gerekçesiyle Pekin 2022'den ihraç edilmişti. Ancak Moskova, sporcularını "arka kapıdan" da olsa Pekin'e gönderdi. Rus atletler, Olimpiyat bayrağı altında "tarafsız sporcular" olarak müsabakalara katılacak. Putin'in ziyaretine de Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in kendisini resmen davet etmesi nedeniyle izin veriliyor.

Sporcuların siyasi söylemlerine izin var mı?

Pekin Organizasyon Komitesi üyesi Yang Şu, geçtiğimiz günlerde açık bir uyarıda bulundu ve "Olimpiyat ruhunu, özellikle de Çin yasa ve yönetmeliklerini ihlal eden herhangi bir açıklama veya davranışın sonuçları olacaktır" dedi. Olimpiyat Tüzüğü'ne atıfta bulunan Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) ise basın toplantılarında, röportajlarda veya sosyal medya üzerinden siyasi açıklamalara izin verildiğini, ancak tüm bunların yarışmalarda veya madalya törenlerinde yeri olmadığını vurguladı. IOC ayrıca "yürürlükteki yasalara" uyulması gerektiğini hatırlattı, fakat bununla tam olarak ne kastedildi açıklanmadı.

Bir sporcunun Çin'deki siyasi koşulları kamuoyu önünde açıkça eleştirmeye cesaret edip edemeyeceği meçhul. Alman Atletler Derneği, IOC'nin sporculara gerekli desteği vermemesi nedeniyle siyasi söylemlerden uzak durulmasını tavsiye etti. Alman Olimpiyat Kafilesi Başkanı Dirk Schimmelpfennig ise ZDF televizyonuna verdiği demeçte, 2022 Pekin Kış Olimpiyatları öncesi durumu şu sözlerle özetledi: "Oyunlarda iki belirsiz faktör söz konusu: Biri korona, diğeri Çin faktörü."

Andreas Sten-Ziemons

(c)