Balkanlar'daki Tarihi Mirası İhya Eden Bursa Projeleri

HALUK YÜKSEL - Bulgaristan'dan Makedonya'ya, Bosna Hersek'ten Kosova'ya Balkan ülkeleriyle Türkiye arasında Osmanlı dönemine uzanan tarihi ve kültürel köprüleri yeniden kuran Bursa Büyükşehir Belediyesi, son yıllarda bu coğrafyadaki ecdat yadigarı eserlerin ayağa kaldırılması için önemli projeleri hayata geçirdi.

Osmanlı'dan kalma birçok tarihi eser ve caminin restorasyonu ve onarımını üstlenen Büyükşehir Belediyesi, ayrıca tarihi kişilikleri anma törenleri ile çeşitli kültürel ve sosyal organizasyonlar için sınırların ötesine hizmet götürdü.

AA muhabirinin edindiği bilgilere göre, Bursa Büyükşehir Belediyesi, kardeş şehirleri başta olmak üzere Balkan ülkelerinin çoğunda tarihi ve kültürel mirasın ayağa kaldırılması, sosyal, kültürel ve ticari alışverişin en üst düzeye çıkarılmasıyla ilgili projeler yürütürken Suriye ve Somali gibi ülkeler için yardım çalışmaları yaptı.

Balkanlar ile Türkiye ve Bursa arasında kurulan gönül köprüsü niteliğindeki projeler, bu bölgelerdeki soydaşların geleneksel kültürel özelliklerini yeniden yaşamasına katkı sundu.

Bulgaristan'dan Makedonya'ya, Bosna Hersek'ten Kosova'ya kadar varlığını hissettiren çalışmalar yapan Büyükşehir Belediyesi, çocuk parkı yapımından okul yenilenmesine, aşure dağıtımından ihtiyaç sahiplerine uzatılan yardım eline, cami yapımından konser etkinliklerine, somut olmayan kültürel mirasın kayıt altına alınmasından tarihi eser restorasyonuna kadar çok geniş bir yelpazede hizmet üretiyor.

Kardeş okul ilişkileri, kültür binası ve otobüs durağı yapımları, ilaçlama makinesi, çöp konteyneri, oturma grupları temini gibi konularda da bölge insanının ihtiyaçları karşılanıyor.

Makedonya'da cami ve türbe restorasyonları

Makedonya'nın başkenti Üsküp'te eski Osmanlı çarşısının kuzey batı kısmında bulunan ve Yugoslavya döneminde ibadete kapatılan, ardından 1963 yılındaki depremde tamamına yakını yıkılan 15'inci yüzyıl eseri Arasta Camisi, Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından restore ettirildi.

Sadece giriş kemeriyle kısmen bir duvarı ayakta kalan ve kümes olarak kullanılan cami, hayırsever iş adamlarının sponsorluğunda ilk günkü ihtişamına kavuşturuldu. Çarşının merkezinde yer alan ve komünizm döneminde faaliyeti duran camiden yaklaşık 70 yıl sonra yeniden ezan okunacak olması, bölgedeki Müslüman nüfusu mutlu ederken şadırvan ve çevre düzenlemesi çalışmalarının ardından burası yeniden ibadete açılacak.

Üsküp'ün kente hakim tepesinde bulunan ve komünizm döneminde tüm izleri ortadan kaldırılan Gazi Baba Türbesi de Büyükşehir Belediyesi tarafından yaptırılan restorasyon çalışmalarının ardından kent silüetindeki yerini aldı. Kanuni Sultan Süleyman'ın ünlü gazelini tanzim eden ilk Osmanlı edebiyatçı ve şairlerinden Aşık Çelebi'nin mezarının bulunduğu türbe, 1963 depreminde zarar görmüş, komünizm döneminde de yıkılarak üzeri topraklarla kapatılmıştı. Üsküp'teki en büyük Müslüman mezarlığı içinde kalan ve tüm izleri ortadan kaldırılan Gazi Baba Türbesi'ndeki restorasyon çalışmaları da tamamlandı. Bu yapı, çevre düzenlemesi ve aydınlatma çalışmalarının ardından kısa süre içinde hizmete girecek.

Başkentte şimdiye kadar Hatuncuk, Butel, Arasta, Kebir Mehmet Çelebi, İshak Paşa camileri, İsabey Camisi haziresi ve Yiğit Paşa mezarı restorasyonu gibi çok sayıda tarihi ve kültürel miras üzerinde çalışan Büyükşehir Belediyesi, 1818'de kurulan kentin en önemli manevi odaklarından Rufai Tekkesi'ni de iki asır sonra ilk günkü ihtişamına kavuşturdu. Rufai Tekkesi, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun da katıldığı törenle ibadete açıldı.

Makedonya'da ayrıca aşure ikramı, sünnet şöleni, Türkçe bayramı, geleneksel köy düğünü, yağlı güreş gösterisi, Balkanlar'da Kültür ve Sanat Sempozyumu yapıldı, Üsküp Çayır Belediyesi ile kardeş kent protokolü imzalandı ve halk kültürü araştırması çalışmaları gerçekleştirildi.

Kosova'daki "Sinan Paşa Camisi"nin onarımına hayırsever desteği

Bursa'dan yola çıkan Osmanlı sultanlarından 1'inci Murat Hüdavendigar tarafından 1389'de fethedilerek İstanbul'dan önce Osmanlı toprağı olan Kosova'nın Kaçanik bölgesinde, 3'üncü Murad ve 3'üncü Mehmed'in sadrazamı Sinan Paşa'nın 1594'te yaptırdığı ve zamanla orijinalliğini yitiren Sinan Paşa Camisi, Büyükşehir Belediyesinin girişimleriyle Bursalı hayırsever iş adamları Ali Yedikardeş ve İbrahim Alagöz tarafından restore ettirildi.

Kosova'da ayrıca, Mamuşa Belediyesi bizmet binası, Kaçanik Camisi restorasyonu, Murat Hüdavendigar'ı Anma Törenleri, toplu sünnet şöleni, Geleneksel Kosova Aşure Günü etkinlikleri yapıldı, Balkanlar'da Osmanlı Türk Medeniyeti İzleri kitabı yayımlandı, Priştina Belediyesi ile kardeş şehir protokolü imzalandı.

Bulgaristan'da ihya edilen eserler

Büyükşehir Belediyesi öncülüğünde Bursalı hayırsever iş adamları tarafından restore ettirilen, Osmanlı dönemine ait Kırcaali'deki Yoğurtçular, Rudozen bölgesindeki Çepentsi, Varna'daki Sonave (Sandıklı) köyleri ile Sloveykova (Damlalık) camileri, yeniden ibadete açıldı.

Bulgaristan'da ayrıca Dedeler köyünde minare ve okul, Madan ile Kabaağaç köyü camileri, Eğrek köyünde minare, Kırcaali Tuzluk köyünde cami onarımları, Mestanlı Kent Müzesi'nin düzenlenmesi ve cenaze aracı temini, Cebel Meydanı'nın düzenlenmesi, çocuk parkı yapımı, Mestanlı ve Plevne kentleri ile kardeşlik protokolleri imzalanması gerçekleştirildi. Kırcaali'de aşure dağıtımı, Cebel'de sünnet şöleni ve sel felaketiyle ilgili sosyal yardımlar yapıldı.

İzzetbegoviç'in kabrinin de bulunduğu mezarlığa "elektronik bilgi sistemi"

Büyükşehir Belediyesinin, Bosna Hersek'in ilk cumhurbaşkanı olan ve gösterdiği liderlik vasıflarıyla ülkenin bağımsızlık sembolü haline gelen Aliya İzzetbegoviç'in mezarının da bulunduğu, Saraybosna'nın merkez Koçavi Şehitliği için yaptırdığı elektronik bilgi sistemi, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun da katıldığı törenle hizmete alındı. Bu ülkede ayrıca Bakırbaba Camisi restore edildi, Starigrad kenti ile kardeşlik protokolü imzalandı.

Yunanistan'da, Batı Trakya'da İskeçe, Gümülcine ve İştip'e cenaze araçları temin edildi.

Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Altepe, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Balkan ülkelerindeki restorasyon ve düzenleme çalışmalarıyla Osmanlı'ya uzanan tarihi ve kültürel mirasın geleceğe taşındığını söyledi.

Bölgeye yaptıkları yatırımlarla Bursa'nın, Türkiye ile Balkanlar arasında köprü olduğunu dile getiren Altepe, "Eski dönemlerin aksine artık tüm gittiğimiz toplantılarda Türk bayrağı açılır oldu. Balkanların her köşesinde çok büyük bir Bursa ve Türkiye sevgisi oluştu" diye konuştu. - Bursa