Adıyaman'ın çehresi bademle değişiyor (1)

Adıyaman'da kuru tarımla uğraşan çiftçiler, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile İpekyolu Kalkınma Ajansının teşvik ve destekleriyle bademe yönelirken, daha önce başka şehirlere mevsimlik işçi olarak giden Adıyamanlılar da memleketlerinde çalışmaya başladı.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, sosyal medya hesabından yaptığı videolu paylaşımla Adıyaman'daki değişimi gözler önüne serdi.

Bakan Varank paylaşımında, "Bölgesel kalkınmaya dönük hamlelerimiz hız kesmiyor. İpekyolu Kalkınma Ajansı ile Adıyaman'ımızı badem üretim merkezi haline getiriyoruz. E-ticaret yoluyla ürünler, tek tıkla Türkiye'nin her tarafına ulaşıyor. Adıyaman bademi, model bahçe gibi 8 projeyle global bir markaya dönüşecek." ifadelerini kullandı.

Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre de İpekyolu Kalkınma Ajansı, başarılı geçen badem hasadını bir zirveyle taçlandırdı.

Hem yüksek kaliteli hem yüksek rekolteli hasat, zirveye katılanları sevindirdi. Bademin sağlıklı yaşama etkilerinin de ele alındığı zirvede badem hasadı da yapıldı.

İpekyolu Kalkınma Ajansının desteği ve Adıyaman Valiliğinin koordinasyonunda düzenlenen Badem Zirvesi, Kahta'da bulunan Karakuş Tümülüsü yakınlarında gerçekleştirildi.

Zirvede Dr. Ender Saraç, "Sağlıklı Yaşam ve Güzellik için Badem" semineri verirken, "Tarımsal Kalkınmada Kahta Bademinin Önemi"nin tartışıldığı panelin ardından badem hasadına geçildi.

Ağaç sayısı 3 milyonu geçti

Zirvenin ardından değerlendirmelerde bulunan İpekyolu Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Burhan Akyılmaz, Adıyaman'da 10 yıl önce 150 bin olan badem ağacı sayısının bugün 3 milyon 200 bine ulaştığını bildirdi.

Akyılmaz, bademe yönelik 8 projeyle 3 milyon liralık üretim hacmi oluşturduklarını belirterek, "Kurduğumuz e-ticaret portalıyla üreticilerimizin birlikleri üzerinden tek tıkla ürünlerini Türkiye'nin her tarafına hızlı bir şekilde satmaları için e-ticaret altyapısını kurduk." bilgisini verdi.

Badem zirvesini bu yıl tarihi Kommagene Krallığı'na ait Karakuş Tümülüsü yakınlarında gerçekleştirdiklerini belirten Akyılmaz, bademle beraber Karakuş Tümülüsü'nü de tüm dünyaya tanıttıklarını ifade etti.

"Adıyaman bademini dünya şampiyonu yapacağız"

Dr. Saraç da bademin "müthiş bir şifa kaynağı" olduğuna dikkati çekerek, ürünün içeriğinde kalsiyum, fosfor, magnezyum, bitkisel protein ve birçok derde deva E vitamini bulunduğunu belirtti. Saraç, E vitamininin kalp krizine karşı koruduğunu, kolesterolü düşürdüğünü bildirdi.

Badem Üreticisi Mustafa Şinasi de daha önce yaptıkları kuru tarımda maliyetlerin yüksek olduğunu belirterek, "İl tarımla, Kalkınma Ajansıyla görüştük. Bize bademi önerdiler. Kahta olarak komple bademe yöneldik. Adıyaman bademini dünya şampiyonu, Türkiye'yi bir numara yapacağız." ifadelerini kullandı.

Üretici Ercan Gündüz, "Herkes bademi para olarak düşünüyor ama badem bizim için şu anda iş, aş, eş, çocuk, düğün sezonunda gelinlik, damatlık olarak görüyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

Burhan Küçükarslan da "Badem yüzümüzü güldürüyor. Bu yıl rekoltemiz de yüksek kalitemiz de. Çok sevinçliyiz." dedi.

Badem hasadında çalışan mevsimlik işçi Mehmet Ali Çiçek, önceden çalışmak için başka şehirlere gittiklerini, şimdi ise burada çalıştıklarını kaydetti.

Üretimde dünyada 4'üncü

Ana vatanı Orta ve Batı Asya olan badem, Anadolu'nun en eski meyvelerinden biri olarak kabul ediliyor. Türkiye'de Karadeniz'in kıyı kesimleri hariç tüm bölgelerde yetiştirilebilen badem, sahip olduğu uygun iklim koşulları dolayısıyla Güneydoğu Anadolu Bölgesi için de önemli bir ürün.

Badem, pastadan şekerlemeye kozmetikten saç bakımına kadar birçok alanda kullanılıyor. Dünyada 2 milyon hektarı aşkın alanda 3 milyon 500 bin ton badem üretiliyor. Türkiye, dünya ölçeğinde üretim alanı bakımından 47 bin hektarla 7'nci, 160 bin ton üretimle de 4'üncü sırada yer alıyor.

Adıyaman da son yıllarda önemli badem üreticisi iller arasına girdi. Türkiye İstatistik Kurumunun 2020 verilerine göre Adıyaman'da 2015'te 1800 ton olan badem üretimi, 2020'de 18 bin tonun üzerine çıktı.

Adıyaman aynı zamanda 78 bin dekarla en çok badem üretim alanına sahip il durumunda. Kahta bademi de bu yıl içinde Türk Marka ve Patent Kurumu tarafından coğrafi işaret olarak tescil edildi.

Önce tespit, sonra kazı

Zirvenin yapıldığı alanın yakınında bulunan Karakuş Tümülüsü'nün Kommagene Krallık Ailesi'nin kadınlarına ait bir anıt mezar olduğu tahmin ediliyor.

Tümülüsün güneyinde dikili bulunan sütun üzerindeki kartal heykelinden dolayı tümülüs, yöre halkı tarafından "Karakuş" olarak anılıyor.

Kommagene Kralı Antiochos'un eşi İsias, kızı Antiochis ve torunu Aka'ya ait mezarların bulunduğu sanılan tümülüsteki yapılar, elektromanyetik dalgalar kullanılarak tespit edilmeye çalışılıyor.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca yürütülmekte olan Rekabetçi Sektörler Programı kapsamında çevre düzenlemesi yapılan tümülüste tespitlerin ardından kazı çalışmalarına geçilmesi planlanıyor.