Ayasofya açıklamalarının ardından Papa'ya zor soru: Cordoba için de acı çekiyor mu?
Papa Francis'in Ayasofya'nın ibadete açılmasıyla ilgili, "Aklım İstanbul'da. Ben Azize Sophia'yı düşünüyorum ve çok acı çekiyorum" açıklamalarına tepki geldi. Türk tarihçi ve ilahiyatçılar da Papa'ya Endülüs'te kiliseye çevrilen Cordoba Camisi'ni ve Haçlı seferlerinde Ayasofya'nın talan edilişini hatırlattı.
Ayasofya Camii'nin müze statüsünün değiştirilerek tekrar cami olarak ibadete açılması kararı uluslararası camiada büyük yankı buldu. Batıdan tepki gelirken, Müslüman dünyası memnuniyetini belirtti. Katolik dünyasının ruhani lideri Papa Francis ise dün yaptığı pazar vaazında bu konuya değindi ve "Çok acı çekiyorum" ifadelerini kullandı. Papanın açıklamalarıyla ilgili tarihçi ve ilahiyatçılar tepki gösterdi.
"KURTUBA'NIN KALBİNE KATEDRAL DİKTİLER"
Hürriyet'in haberine göre; Prof. Dr. Mehmet Özdemir (İslam Tarihçisi):
"Hıristiyan orduları Endülüs'te fethettikleri her yerde ulu camileri katedrale çeviriyorlardı. Başlarda Müslümanlar'ın kaldığı yerlerdeki bazı küçük mescitleri bırakıyorlardı. 1502'den sonra küçük mescitler de kiliseye çevrildi. Kurtuba Ulu Camii'ni de aynı şekilde katedrale çevirdiler. Çok büyük ayin ve törenlerle bunu yaptılar. Müslümanların girişine asla izin verilmedi. 1500'lerde caminin kalbinde bir katedral daha inşa ettiler. Caminin orijinal yapısını bozdular. Papaların da bilgisi dahilinde yapıldı bunlar. Papa'nın tutarlı olabilmesi için Endülüs'te ve diğer başka diyarlarda kilise veya katedrale çevrilen mescit ve camilere de üzülüyor olması gerekir."
"IZDIRABIN İZLERİ TARİHİ METİNLERDE"
Dr. Ersin Adıgüzel (İstanbul Üniversitesi, Tarih Bölümü):
"756'da kuruluşundan itibaren Kurtuba şehri Endülüs'ün başkentiydi. Kurtuba Ulu Camii de bu şehirde inşa edilen en büyük camiydi. 1236 yılında Müslümanlar bu şehri kaybettikten sonra cami katedrale çevrildi. Granada'da, Valencia'da, Toledo'da, Malaga'da ve diğer Endülüs şehirlerindeki ulu camiler yıkıldı ve yerine katedral yapıldı. Kurtuba Ulu Camii ise yıkılmadan katedrale çevrildi. Müslümanlar o günlerde yazdıkları şiirlerde bu durumdan duydukları derin kederi dile getiriyorlardı. Onlarca, yüzlerce cami ve mescit vasfını kaybetmişti. Sadece Endülüs'tekiler değil bütün Müslümanlar bu ızdırabı duyuyorlardı. Tarihi ve edebi metinlerde bu ızdırabın izlerini kolayca görebilirsiniz."
PAPA NE DEMİŞTİ?
Katolik dünyasının ruhani lideri Papa, haftalık pazar ayini için St. Peter's Meydanı'nda Hristiyanlara seslendi. Papa Francis'in gündeminde Ayasofya Camii de vardı. Francis, Ayasofya için, "Aklım İstanbul'da. Ayasofya'yı düşünüyorum ve derin acı duyuyorum" ifadelerini kullandı.
CORDOBA 1236'DA KİLİSE YAPILDI
Günümüzde 'Córdoba Katedrali' olarak adlandırılan İspanya'nın Cordoba şehrindeki Kurtuba Ulu Camii (el-Mescidü'l-kebîr, el-Mescidü'l-câmi) Endülüs dinî mimarisinin en tanınmış ve en büyük binası. Yapımını 786'da I. Abdurrahman başlattı. Endülüs'ün 1236'da Katolik Hristiyanların eline geçmesinden sonra kiliseye çevrildi. Minareleri yıkılarak çan kulesi yapıldı. Orta bölümüne 1500'lerde bir katedral eklendi. 1984'te UNESCO Dünya Kültür Mirası listesine alındı. Müslümanlar katedralin bir bölümünün ibadete tahsisi için UNESCO nezdinde de birçok girişimde bulundu ama netice alınamadı. Şu an hem kilise olarak hizmet veriyor hem de turistik olarak gezilebiliyor.