ASEAN, KİK ve Çin Zirvesi: Ekonomik İşbirliği ve Bölgesel İstikrar vurgusu

Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) ülkeleriyle Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ve Çin'i ilk kez bir araya getiren bir zirve Malezya'nın başkenti Kuala Lumpur'da düzenlendi.

Malezya'nın ev sahipliğindeki 46. ASEAN Zirvesi marjında düzenlenen toplantıya, ASEAN üyesi 10 ülke, KİK üyesi 6 ülke ile Çin'in temsilcileri katıldı.

Ülkeler zirve sonunda yayınladıkları ortak açıklamada, ekonomik bütünleşme ve enerji ortaklığı odağında işbirliği geliştirecekleri, bölgesel ve küresel sorunlarda ortak tavır alacakları mesajını verdi.

ABD'nin karşılıklı tarife artışlarıyla küresel ticareti kendi lehine yeniden biçimlendirme arayışında olduğu bir dönemde kurallara dayalı çok taraflı ticaret sistemine ve ekonomik küreselleşmeye bağlılıklarını vurgulayan taraflar, Gazze konusunda "derin kaygılarını" paylaştı.

Taraflar, Çin'in bölgesel ve küresel barış, istikrar, refah ve sürdürülebilir büyüme açısından oynadığı rolü, ASEAN ve KİK'in bölgesel ilişkilerdeki merkezi rolünün altını çizdi.

Uluslararası hukuka ve çok taraflılığa saygıyı, bölgesel istikrara, ekonomik bütünleşmeye, sürdürülebilir kalkınmaya bağlılığı yineleyen taraflar, geniş bir üçlü işbirliği çerçevesinde Çin'in Kuşak ve Yol Girişimi ile küresel inisiyatiflerini desteklerini bildirdi.

Daha açık ve kapsayıcı bir küreselleşme çağrısı

Dünya Ticaret Örgütünün (DTÖ) merkezinde olduğu kurallara dayalı çok taraflı ticaret sistemine güveni güçlendirmenin gereğine işaret eden taraflar, daha açık, kapsayıcı, dengeli ve tüm haklara ve gelecek nesillere faydalı bir ekonomik küreselleşme için çalışacaklarını vurguladı.

Taraflar, yeşil enerji, dijital dönüşüm, bağlantısallık ve sürdürülebilir tarım gibi alanlarda işbirliğinin geliştirilmesi, iklim değişikliği ve gıda güvenliği gibi sorunlara ortak yanıt verilmesi ihtiyacına işaret etti.

Gazze'de ateşkes ve insani yardım çağrısı

Gazze konusunda "derin endişelerini" vurgulayan taraflar, sivilleri hedef alan tüm saldırıları kınarken Gazze'de kalıcı ateşkesin sağlanması ve etkili, erişilebilir insani yardım çağrısında bulundu.

Taraflar, Filistin sorununda iki devletli çözümün uygulanmasına desteklerini yineleyerek, Çin, Katar ve Suudi Arabistan'ın arabuluculuk çabalarını takdir ettiklerini kaydetti.

Ülkeler, ayrıca sınır aşan suçlar, siber suçlar, terörizm ve aşırıcılıkla mücadelede işbirliği taahhüdünde bulundu.

Çin Başbakanı Li Çiang, yaptığı konuşmada, üçlü işbirliğini bölgesel ekonomik bütünleşme için "çığır açıcı bir girişim" olarak niteleyerek, uluslararası durumun ve küresel büyümenin kırılgan olduğu bir dönemde, zamanın çağrısına uygun yönde atılmış bir adım olduğu görüşünü dile getirdi.

"ASEAN'ın ekseni herhangi bir yöne kaymıyor"

Ev sahibi Malezya'nın Başbakanı Enver İbrahim de ortak açıklamanın güçlü bir dayanışma ve işbirliği mesajı verdiğini belirtirken, ASEAN'ın Çin'in yörüngesine girdiği eleştirisine karşı grubun ekonomik bir anlamı olduğu sürece hem ABD hem de Çin ile işbirliğine hazır olduğunu kaydetti.

İbrahim, "ASEAN'ın ekseninin herhangi bir yöne kaydığını düşünmüyorum." ifadesini kullandı.

Çin ve ASEAN halen birbirlerinin en büyük ticari ortağı konumunda bulunuyor. Çin'in ham petrol ithalatının üçte birini KİK ülkeleri sağlıyor. Çin, ASEAN ve KİK ülkelerinin toplam gayrı safi hasılası 25 trilyon doları buluyor.