Ara Güler'in Hayat Hikayesi: Nezih Tavlaş'ın Biyografi Kitabı ve Fotoğrafları

Gazeteci Nezih Tavlaş'ın "Foto Muhabiri Ara Güler'in Hayat Hikayesi" biyografi kitabını yazarken çektiği Ara Güler'in fotoğrafları, Anadolu Ajansı (AA) Arşivi'nde yayınlandı.

Ara Güler'in 6. ölüm yılında AA Arşivi'nde yayınlanan Tavlaş'ın çektiği 106 kare fotoğrafta, Ara Güler evinde, çalışma ofisinde, sokakta ve havaalanında görülüyor.

Tavlaş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kitabını hazırladığı 2007-2010 yıllarını usta foto muhabiri Ara Güler ile geçirdiğini söyledi.

"Ara Güler'in başarısının rastlantı olmadığına inanıyorum, kitabı da bunu tüm Türkiye'ye anlatmak amacıyla hazırladım." diyen Tavlaş, kitabın çerçevesini hazırlamaya Ara Güler hakkında çıkan bütün yazı, makale, röportaj ve haberleri okuyarak başladığını anlattı.

Tavlaş, röportaj sırasında sorduğu detaylı sorulara Ara Güler'in önce "Ooo işimiz var seninle" diye karşılık verdiğini, birkaç defa "Kardeşim ben yorgunum" diyerek kalkıp gitmek istediğini söyledi.

Ara Güler'in fotoğraflarını tanıştıkları andan itibaren sürekli çektiğini anlatan Tavlaş, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bana 'Ne çekiyorsun ya...' falan diyordu sonra bana daha önceden çekilmiş fotoğraflarını getirmeye başladı. 'Ben seni kendim çekmek istiyorum.' dedim. Mesela uçak korkusuna nazire olsun diye havaalanına götürüp çektiğim o fotoğrafı görünce heyecanlandı, kadrajını kendisi yaptı. Yol ortasında, koltukta, gazete okurken çektiğim diğer fotoğrafları da ayırdı, baskılar aldı, sağa sola verdi. Fotoğrafevi'nden Umut'a (Sülün) 'Bu herifin fotoğraf gözü ortalıkta fotoğrafçıyım diye dolaşan birçoğundan daha iyi.' dediğini duydum. Benim gibi bir fotoğraf amatörü için üstattan, yüzüme karşı söylemese de böyle bir yorum almış olmak dünyalara değer."

Ara Güler

Türkiye'nin ve dünyanın görsel hafızasına önemli fotoğraflar kazandıran Ara Güler, 16 Ağustos 1928'de İstanbul'da doğdu. İlk eğitimini evde bakıcı ve dadılar gözetiminde alan Güler, sırasıyla Mıhitaryan Manastır Mektebi (Pangaltı Lisesi), Galatasaray Lisesi ile Getronagan Ermeni Lisesi'nde eğitim gördü.

Ara Güler, babasının 1940'ta aldığı ilk fotoğraf makinesiyle fotoğrafa ve gazeteciliğe olan düşkünlüğünün farkına vardı.

İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi bünyesinde açılan, Türkiye'nin alanındaki ilk kurumu olan Gazetecilik Enstitüsü'ne kaydını yaptıran Güler, aynı zamanda çalıştığı için derslere tam anlamıyla devam edemedi.

Türkiye'de farklı gazetelerde çalışan Güler, 1958'de "Time-Life", "Paris-Match" ve "Der Stern" dergilerinin Yakın Doğu foto muhabirliği görevini üstlendi. Hayat dergisinde fotoğraf bölüm şefi olarak çalışmaya başlayan Ara Güler, 1953'te Henri Cartier Bresson ile tanışarak Paris Magnum Ajansına dahil oldu.

Döneminin en ünlü portrelerini çekti

Magnum Ajansı adına dünyayı gezerek çok sayıda foto röportajlar üreten Ara Güler; Winston Churchill, Salvador Dali, Picasso, Alfred Hitchcock, Indira Gandi, Bertrand Russel, Bill Brandt, Ansel Adams gibi birçok ünlü kişi ile röportajlar yaptı ve fotoğraflarını çekti.

İngiltere'de yayımlanan "Photography Annual Antolojisi" Güler'i "Dünyanın en iyi 7 fotoğrafçısı"ndan biri olarak tanımladı.1962'de Almanya'da çok az fotoğrafçıya verilen "Master of Leica" ünvanını kazanan Ara Güler'e İsviçre'de çıkan Kamera dergisi özel bir sayı ayırdı.

Mariana Noris'in 1953'te ABD'de basılan "Young Turkey" adlı yapıtında fotoğrafları kullanılan Güler'in, 1967'de Japonya'da çıkan "Photography of the World" antolojisinde Richard Avedon ile bir dizi fotoğrafı yayımlandı.

"Ara Güler'in Sinemacıları" kitabı 1989'da basıldı. Güler, 1991'de Dışişleri Bakanlığı için Halikarnas Balıkçısı'nın (Cevat Şakir Kabaağaçlı) "The Sixth Continent" adlı kitabını fotoğrafladı.

İstanbul fotoğrafçısı olarak da anılan Ara Güler'in yıllarca üstünde çalıştığı Mimar Sinan yapıtlarının fotoğrafları, 1992'de "Sinan, Architect of Soliman the Magnificent" adlı kitapta yer aldı.

Aynı yıl "Living in Turkey" adlı kitabı İngiltere, ABD ve Singapur'da "Turkish Style" başlığıyla, Fransa'da "Demeures Ottomanes de Turquie" adıyla fotoğraf meraklılarının beğenisine sunuldu.

1994'te "Eski İstanbul Anıları", 1995'te "Bir Devir Böyle Geçti", "Yitirilmiş Renkler ve Yüzlerinde Yeryüzü" fotoğraf kitapları yayımlandı.

Ara Güler'in fotoğrafları Paris Ulusal Kitaplık'ta, ABD'de Rochester Georg Eastman Müzesi'nde, Nebraska Üniversitesi Sheldon Koleksiyonu'nda bulunuyor. Güler'in fotoğrafları Köln Mueseum Ludwing'de Das Imaginare Photo Museum'da sergileniyor.

Arşivinde 2 milyonu aşkın fotoğraf bulunan Ara Güler'in ödülleri arasında Cumhurbaşkanlığı Kültür Sanat Büyük Ödülü ile Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü de bulunuyor.

İstanbul'da tedavi gördüğü hastanede, 17 Ekim 2018'de 90 yaşında vefat eden usta foto muhabirinin cenazesi, Şişli Ermeni Mezarlığı'nda toprağa verildi.