Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Sayısı 10 Bini Geçti

Anayasa Mahkemesi Başkan Vekili Alparslan Altan, "Bugün itibariyle bireysel başvuru sayısı 10 bini aşmış durumda. Bunlardan yaklaşık 3 bin 300 başvuruyla ilgili Anayasa Mahkemesi, olumlu ya da olumsuz şekilde karar vererek, dosyaları sonuca bağladı. Yaklaşık 6 bin 700 dosya Anayasa Mahkemesinde derdest bulunuyor" dedi.

Altan, Eskişehir Barosu ve Ankara Barosu iş birliğiyle Eskişehir Adliyesi Konferans Salonu'nda düzenlenen, "Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru" konulu sempozyumda yaptığı konuşmada, bireysel başvurunun işlevi ve süreçleri hakkında bilgilendirmelerde bulundu.

Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruların, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'yle (AİHM) yaşanan sıkıntılar, Türkiye aleyhine verilen ihlal ve tazminat kararlarına bir tedbir alınması, bireylerin temel hak ve özgürlüklerinin korunması amacı taşıdığını belirten Altan, "Bireysel başvuru bir paradigmadır. Bireysel başvuru tüm uygulamalarda insan onurunun, hak ve özgürlüklerinin ön plana alınması, gerek kamu gücü uygulayan makamların gerekse yargılama makamlarının diğer usul ve esas kurallarından önce kişinin onuru, temel hak ve özgürlükleri üzerinde ve bu bakış açısıyla olaya yaklaşmaları sonucunu doğurması şeklinde bir kültürü ifade eder" diye konuştu.

Anayasa Mahkemesinin bireysel başvurular öncesinde 11 asıl üye, şimdi ise 17 asıl üyeyle çalışmalarını yürüttüklerini anlatan Altan, şunları kaydetti:

"Bireysel başvuru, Anayasa Mahkemesinin kendisini de şimdiden etkilemiştir. Anayasa Mahkemesi eskiden genel kurul olarak çalışırken, Anayasa karşısında diğer kanunların durumunu denetleyen mahkeme pozisyonundaydı. Anayasa Mahkemesinin şimdiye kadar verdiği bir çok karar kamuoyunda tartışmalara neden oldu. Bunların bir kısmı olumlu karşılandı ancak bir kısmı temel hak ve özgürlükler dışında sistemin, kamunun, devletin korunması şeklinde kararlar olması nedeniyle eleştirilere tabii tutuldu. Bu açıdan bireysel başvuruyla ilgili anlayış Anayasa Mahkemesinin genel kurulunda da bu paradigmayı bireysel hakların korunması yönünde dönüştürdü."

- "Verilen ihlal kararlarının yeni başvuruları tetikledi"

Bireysel başvurularla ilgili mevcut durumu değerlendiren Altan, şöyle devam etti:

"Verilen ihlal kararlarının yeni başvuruları tetiklediğini ve benzer durumda olan birçok başvurunun Anayasa Mahkemesine ulaştığını görüyoruz. Bugün itibariyle bireysel başvuru sayısı 10 bini aşmış durumda. Bunlardan yaklaşık 3 bin 300 başvuruyla ilgili, Anayasa Mahkemesi olumlu ya da olumsuz karar vererek, dosyaları sonuca bağladı. Yaklaşık 6 bin 700 dosya Anayasa Mahkemesinde derdest bulunuyor. Bu 6 bin 700 başvurudan yaklaşık bin başvuru, özellikle temmuz ayı ve ilk kararların verilmesinden sonra gelen başvurulardan oluşuyor. Başvuruların dağılımına baktığımızda AİHM'ye yapılan başvurular gibi daha çok adil yargılanma hakkı, mülkiyet hakkı ve tutuklulukla ilgili konularda başvurular olduğunu görüyoruz. Geldiğimiz tarih itibariyle Anayasa Mahkemesi toplam 20 başvuruyla ilgili ihlal kararı vermiş durumda. Bu 20 başvuru içinden birinde, 45 ayrı başvuru vardı. Bu 45 başvuruyu saydığımızda Anayasa Mahkemesinin 55 ihlal kararı verdiği sayılabilir ama bu 'uzun yargılama' şikayetiyle ilgili olduğu için 45 dosya, bir dosya üzerinde birleştirilerek karar verildi. İhlal kararlarından 7'si uzun tutukluluk ya da tutukluluk koşullarının uygulanmamasıyla ilgili, 7'si uzun yargılama, 3'ü mahkemeye erişim hakkı, 2'si yaşam hakkı, 1'i de masumiyet karinesinin ihlali ile ilgili başvurulardan oluşuyor."

Verilen ihlal kararlarının gereğinin de yerine getirilmesinin büyük önem taşıdığını vurgulayan Altan, önümüzdeki dönemde başvuru sayısının daha da artabileceğini sözlerine ekledi.

Sempozyuma, Anayasa Mahkemesi üyeleri Celal Mümtaz Akıncı, Muammer Topal, Anayasa Mahkemesi Raportörü Şükrü Durmuş, Eskişehir Cumhuriyet Başsavcısı Orhan Çetingül, Adli Yargı İlk Derece Mahkemesi Adalet Komisyonu Başkanı Ahmet Şanverdi, Eskişehir Barosu Başkanı Rıza Öztekin, hukuk fakülteleri öğretim üyeleri ile Ankara ve Eskişehir barolarına bağlı avukatlar katıldı.