AKBAŞ ÇOBAN KÖPEKLERİNİN IRK GEÇMİŞLERİ İNCELENECEK

ESKİŞEHİR'de yetiştirilen Akbaş çoban köpeklerinin, ırk geçmişlerinin belirlenmesi için Türkiye'nin çeşitli illerinden getirilen 30 Akbaş köpeğinden kan örnekleri alındı. Örnekler, incelendikten sonra sonuçları ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri'ne gönderilerek, Akbaş köpeklerine benzerlik gösteren, 33 bin yıllık 'Altay köpeği' ve 18 bin yıllık 'Altay yavrusu' fosilleri ile Sibirya kurtlarının DNA'ları ile karşılaştırılacak. Akbaş Derneği Başkanı Mehmet Altuğ Ulucan, 'Bu karşılaştırmalar birbirine yakın çıktığında, tarihte evcilleşen ilk köpeğin Akbaş olduğunu da ispatlamış olacağız' dedi.

Eskişehir'de yetiştirilen ve ABD'de 1970 yılından bu yana 'En iyi sürü bekçi ve alan koruma köpeği' ödülünü alan Akbaş çoban köpeklerinin ırk geçmişlerinin belirlenmesi için Akbaş Derneği tarafından Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Genetik Anabilim Dalı ve uluslararası bir ekiple birlikte çalışma başlatıldı. Yeni nesil sekanslama teknolojilerinin kullanılacağı, üst düzey genetik incelemelerle Akbaş ırkının genetik kökeninin aydınlatılmaya çalışılacağı, etik kurul onayı alınan çalışma sonunda çıkacak sonuçlar uluslararası literatürde tüm bilim insanlarıyla paylaşılacak.

30 AKBAŞ'TAN KAN ÖRNEĞİ ALINDI

Çalışma için ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri'nden Akbaş Derneği Başkanı Mehmet Altuğ Ulucan'a, köpeklerden kan örneklerinin alınması için özel kitler gönderildi. Ulucan'ın daveti üzerine sahipleri tarafından Türkiye'nin çeşitli illerinden Eskişehir'e getirilen 30 Akbaş köpeğinden, veteriner tarafından 2'şer tüp kan örneği alındı. Örnekler Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Genetik Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Bengi Çınar Kul ve ekibi tarafından incelendikten sonra çıkan sonuçlar ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri'ne gönderilerek, Akbaş köpeklerine benzerlik gösteren bulunan 33 bin yıllık 'Altay köpeği', 18 bin yıllık 'Altay yavrusu' fosilleri ve Sibirya'da yaşayan 'Arktik Kurt'ların DNA örnekleri ile karşılaştırılacak.

'KÖPEK YETİŞTİRİCİLİĞİ CAMİASINDA SES GETİRECEK BİR ARAŞTIRMA'

Tarihte evcilleşen ilk köpek cinsinin Akbaş olduğunu ispatlamak istediklerini belirten Akbaş Derneği Başkanı Mehmet Altuğ Ulucan, 'Biz köpeklerimizin en eski ırk olduğundan yola çıkarak böyle bir çalışmaya başladık. Tarihte Akbaş'a ait izler bulduk. Altaylardaki kaya resimlerinde Akbaş'a benzer çizimler var. Çin kaynaklarında, Türkleri savaşlarda yendikleri zaman Türklerden savaş tazminatı olarak beyaz kurt aldıkları bilgilerine ulaştık. Tarihte beyaz köpeğin izleri çok yoğun bir şeklide var. Bunları artık genetikle bilim anlamında da birleştirmek istedik. Soy geçmişini bildiğimiz safkan 30 Akbaş köpeğinden kan örneği aldık. Şu an Sibirya'da yaşayan beyaz kurtlarla ve daha önce bulunan köpek kemikleri ve fosillerin DNA'ları ile karşılaştırılacak. Bu karşılaştırmalar birbirine yakın çıktığında, tarihte evcilleşen ilk köpeğin Akbaş olduğunu da ispatlamış olacağız. Bu köpek yetiştiriciliği camiasında ses getirecek önemli bir araştırma' dedi.

'FENOTİP BENZERLİKLERİ VE YAŞAM ŞEKİLLERİ KURDA ÇOK YAKIN'

Akbaş köpeklerinin dış görünüş (fenotip) benzerliklerinin ve yaşam şekillerinin kurda çok yakın olduğunu söyleyen Ulucan, 'Farklı üniversitelerdeki bilim insanlarının yaptığı 20'ye yakın araştırmaya göre ilk köpeğin Altaylar'da evcilleştirildiği sonucunu veriyor. Sibirya ve Altaylar bölgesi Türk'ün ana yurdu olarak bilinen bir bölge. Orada yaşayan kurtlara baktığınızda 3 tip kurt görüyorsunuz. Beyaz 'Arktik kurt' dediğimiz Sibirya arktik kurtları, 'Tundra kurdu' denilen iri kurtlar ve küçük 'Hint kurdu' denilen kurtlar var. Türk mitolojisinde kurdun yeri ayrıdır. Bu beyaz kurtlar da bizim Akbaş köpeklerimize çok benziyor. İncelediğinizde fenotip olarak birbirlerine benziyorlar. Akbaşlar da ağız ve diş yapıları diğer köpeklerden farklı. Aynı zamanda karakter yapıları da diğer köpeklerden farklı. Sürü olarak strateji belirleyip çalışabiliyorlar. Fenotip benzerliklerinin yanı sıra yaşam şekilleri de kurda çok yakın' şeklinde konuştu.

'1970'TEN BU YANA AKBAŞ, PROBLEMSİZ IRK OLARAK SEÇİLİYOR'

ABD'de Tarım Bakanlığı'nın tercih ettiği ilk sıradaki köpek cinsinin Akbaş olduğunu ve 50 bin kayıtlı Akbaş köpeği olduğunu belirten Ulucan, 'Akbaş köpekleri, 1970 yılında ABD'ye gittikten sonra, ABD Tarım Bakanlığı tarafından 5 yılda bir yapılan incelemede 'üstün ırk' seçilerek, 'en iyi sürü bekçi ve alan koruma köpeği' ödülünü alıyor. Belirli bölgelerdeki çiftliklere köpekler veriliyor. Bu köpekler 5 yıl boyunca gözlemleniyorlar. Yabani hayvanlara karşı müdahaleleri, köpeklerin kendi arasında ve başka köpeklere karşı müdahaleleri, kendi sürüsündeki hayvanlara zarar vermiş mi Bunlar tek tek değerlendiriliyor. En problemsiz, hiçbir zayiat yaşatmayan ırk olarak 1970 yılından bu yana da Akbaş ırkı seçiliyor' ifadelerini kullandı.