AİHM'den Cargill Kararı

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin (AİHM) Bursa'nın Orhangazi ilçesinde, 2000 yılında faaliyete geçen, merkezi ABD'de bulunan nişasta fabrikası Cargill'in kuruluş izinlerinin iptali için açılan davalarda yerel mahkeme kararlarının uygulanması için yapılan bireysel başvuruları kabul ettiği bildirildi.

Bursa Barosu Başkanı Gürkan Altun, düzenlediği basın toplantısında, Orhangazi'de faaliyet gösteren Cargill şirketine nişasta fabrikası kurması için verilen izinlerin iptaline ilişkin dava sürecinin yaklaşık 20 yıl önce başladığını anımsattı.

"20 yıllık bir mücadele sonunda, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinden çıkan ve başvurucu meslektaşlarımızın haklı bulunduğu karar, sevincimiz değil, utancımızdır." ifadelerini kullanan Altun, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bu davada hiçbir zaman Amerikan şirketi davalı olmamıştır. 20 yıl süren hukuk mücadelesinin tek muhatabı, Türkiye Cumhuriyeti devletinin o dönemki valiliği, bakanlığı, başbakanlığıdır. Birinci sınıf tarım arazisini hukuksuz bir şekilde Cargill için imara açan idare, henüz inşaat aşamasındayken verilen yürütmeyi durdurma ve iptal kararlarını uygulamamış, tesisin bitirilip faaliyete geçmesine göz yummuştur. Sonrasında verilen iptal kararları da adeta görmezlikten gelinmiş, aleyhte kararları bertaraf etmek için yeni idari kararlar alınmış, bunlar da yetmemiş yönetmelikler, özel yasalar çıkarılmıştır."

Halen devam eden bu yargı sürecinden sonuç alınamaması üzerine, 2005 yılında AİHM'e kişisel başvuruda bulunulduğunu anımsatan Altun, "Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin adil yargılanma hakkı, yaşam hakkı, aile ve özel yaşam hakkı ve etkili başvuru haklarının ihlali nedeniyle bireysel başvuru yapılma zorunluluğu doğmuş ve yapılmıştır. Yaklaşık 13 yıl sonra AİHM bu başvuru nedeniyle sözleşmenin adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir." dedi.

AİHM, Ali Arabacı, Ali Rahmi Beyreli, Nadir Erol, Levent Gençelli, Mustafa Özçelik ve Yahya Şimşek'in gerekçelerini haklı bularak, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6. maddesinde yer alan "Adil Yargılanma Hakkı" ilkesinin ihlal edildiğine işaret etti ve başvuruların kabul edilebilir olduğuna karar verdi.

Basın toplantısına, bazı eski baro başkanları, avukatlar ve dönemin milletvekilleri de katıldı.