Afrika'nın en istikrarlı demokrasi ve ekonomilerinden biri: Botsvana

Güney Afrika ülkesi Botsvana, güçlü demokrasisi ve ekonomisiyle Afrika'nın en istikrarlı ülkelerinden.

Afrika tarihinde askeri darbe görmemiş ülkelerden Botsvana, İngiltere'den bağımsızlığını kazandığı 30 Eylül 1966'dan beri 58 yıldır kesintisiz şekilde demokrasiyle yönetiliyor.

Dünyanın en zengin elmas üreticilerinden Botsvana, ekonomik açıdan kıtanın orta üst gelir grubuna mensup ülkeleri arasında.

Yaklaşık 585 bin kilometrekarelik yüzölçümü ve 2,5 milyonluk nüfusuyla Botsvana, bu açıdan dünyanın en düşük nüfus yoğunluğuna sahip ülkelerinden.

Başkent Gaborone, aynı zamanda ülkenin en büyük şehri ve ülke nüfusunun yüzde 10'undan fazlası burada yaşıyor. Francistown ve Maun da ülkenin diğer büyük kentleri olma özelliğini taşıyor.

Ülke nüfusunun yaklaşık yüzde 80'ini oluşturan ve ülkeye adını veren Tsvana halkı, Botsvana'nın en büyük etnik grubunu teşkil ediyor. Bunu, nüfusun yüzde 10'unu oluşturan Kalangalar, yüzde 7'sini oluşturan Avrupa ve Asya kökenliler, yüzde 3'ünü oluşturan yerli San halkı takip ediyor.

Botsvana topraklarının yaklaşık yüzde 70'i çölden oluşuyor. Ülkenin komşuları arasında Güney Afrika Cumhuriyeti, Namibya, Zimbabve ve Zambiya yer alıyor.

İngilizce ve Tsvanacanın resmi dil olarak konuşulduğu Botsvana'da nüfusun yarısı yerel dinlere, kalan yarısı Hristiyanlığa mensup. Ülkede 5-10 bin civarında Müslüman yaşıyor. Müslümanların büyük çoğunluğu Asya kökenlilerden oluşuyor.

Afrika'nın en gelişmiş demokrasilerinden

Botsvana, gerek şeffaf seçim süreçleri gerekse sivil özgürlüklerin korunması bakımından Mairutus'un ardından Afrika'nın en gelişmiş demokrasisi kabul ediliyor.

Ülkenin kurucu lideri Seretse Khama'nın Botsvana Demokratik Partisi (BDP), 1966'dan beri 58 yıldır iktidar olma konumunu sürdürüyor.

Parlamenter sistemle yönetilen Botsvana'da tek meclis bulunuyor. Devlet başkanı, meclis tarafından seçiliyor. Ülkede her 5 yılda bir genel seçim düzenleniyor.

Mokgweetsi Masisi, 2018'den beri devlet başkanlığı görevini yürütüyor. Gelecek yıl ülkede genel seçimlerin düzenlenmesi planlanıyor.

Afrika'nın en istikrarlı ekonomilerinden

Botsvana, Afrika'nın ve dünyanın en istikrarlı büyüme gösteren ekonomileri arasında yer alıyor. Bununla birlikte Kovid-19 sonrası dönemde Botsvana ekonomisinin büyümesinde yavaşlama görülüyor.

Afrika Kalkınma Bankasının verilerine göre 2021'de yüzde 11,9'luk, 2022'de yüzde 5,8'lik büyüme sağlayan Botsvana'nın 2023'te yüzde 3,9 büyüyeceği öngörülüyor.

Dünya Bankasının verilerine göre Botsvana'nın 2022'de gayrisafi yurtiçi hasılası (GSYİH), 20 milyar doları aşmış bulunuyor. Kişi başına düşen milli gelir de 6 bin doları geçiyor.

Buna göre, dünyanın en büyük elmas üreticilerinden biri olan ve gelirlerinin önemli bölümü elmas madenciliğine dayanan Botsvana, orta üst gelir grubuna mensup ülkelerin arasında yer alıyor.

Bununla birlikte Botsvana, dünyada ekonomik eşitsizliğin en yüksek görüldüğü ülkelerden. Ülkede yüzde 20'yi aşan işsizlik ve yaygın yoksulluk, en önemli ekonomik problemler arasında.

Ülkede para birimi olarak pula kullanılıyor.

Türkiye-Botsvana ilişkileri

Türkiye'nin Gaborone Büyükelçisi Ahmet İdem Akay, AA muhabirine, Türkiye ile Botsvana arasındaki diplomatik ilişkilerin 1981'de tesis edildiğini ve Büyükelçiliğin yaklaşık 8 yıl önce açıldığını söyledi.

Akay, Türkiye-Botsvana ilişkilerinin iyi düzeyde olmasına rağmen daha büyük potansiyel taşıdığını belirterek, iki ülke arasında karma işbirliği komisyonunun bulunduğunu dile getirdi.

Türkiye ile Botsvana arasında doğrudan uçuş yapılmamasının iki ülke halkının birbirini çok iyi tanıyamamasına neden olduğuna dikkati çeken Akay, Türkiye'den gelenlerin ya Addis Ababa üzerinden Eityopya Hava Yolları ile ya da Johannesburg üzerinden 35 dakikalık uçuşla başkent Gaborone'a ulaşabileceğini kaydetti.

İkili ticaret hacmi 4 milyon dolar

Akay, dünyanın en büyük elmas üreticilerinden Botsvana'nın ekonomik açıdan orta üst gelir grubuna mensup olduğuna dikkati çekerek, "İkili ekonomik ilişkilere gelince ticaretimiz düşük seviyede. 2022'de 4 milyon düzeyinde ve bunun yaklaşık yüzde 98'i ülkemiz lehine." diye konuştu.

Türkiye'nin Botsvana'ya daha çok makine ve makine parçaları satıp değerli taş ithal ettiğini anlatan Akay, "Ülkede çok sınırlı düzeyde Türk yatırımı var. Yaklaşık 10-15 Türk vatandaşı yaşıyor." ifadelerini kullandı.

Akay, Botsvana hükümetinin elmasa bağımlılıktan kurtulmak için ekonomiyi çeşitlendirmek istediğini ancak bunun uygulamada biraz zaman aldığını vurgulayarak, "Daha çok tarım, tekstil ve dijital ekonomiye öncelik veriyorlar." dedi.

Botsvana'nın doğal güzellikleri bakımından çok zengin olduğuna dikkati çeken Akay, özellikle ABD ve Avrupa'dan çok sayıda turistin safari için bu ülkeyi seçtiğini sözlerine ekledi.