Adnan Menderes'in İdam Edildiği Kara Gün: 17 Eylül

Bugün, Türkiye'nin tarihine kara bir leke olarak yazılan günün yıldönümü: Başbakan Adnan Menderes'in idam edildiği gün.

YÜZDE 48 OY ALMIŞTI

Seçimlerde yüzde 48 gibi bir oy olarak 424 milletvekili sandalyesiyle CHP'yi 3'e katlayan Adnan Menderes, halkın ezici çoğunluğunun oylarıyla Başbakan olmuştu.

DARBEYLE YÖNETİME EL KOYDULAR, BAŞBAKANI İDAM ETTİLER

Türk milletinin siyasi tercihlerini hiçe sayan, küçümseyen ve küstahça onlara kimi seçmeleri gerektiğini bildirmeye çalışan darbeciler yönetime zorla el koymuş ve Başbakan Menderes'i uydurma bir mahkemede yargılatarak idam etmişlerdi.

İdam edilişinin 55. yılında darbecilerin Menderes ailesine ahlaksızca hareket yapıldı.

KAPIYA İKİ KAĞIT ASTILAR, CELLADIN PARASINI BİLE AİLEYE ÖDETTİLER

Menderes idam edildikten bir gün sonra, evinin kapısına iki kağıt asılmıştı. Kağıtlardan birinde Menderes'in neden asıldığı açıklanırken, diğerinde ise cellada ödenen para miktarı yazılıydı. Aile, cellada verilen parayı devlete ödemişti.

TÜRK SİYASİ TARİHİNDEKİ EN YÜKSEK OY ORANI

Menderes başkanlığındaki DP, 2 Mayıs 1954 tarihinde yapılan seçimlerde de büyük bir zafer kazandı. Oyların yüzde 57,6'sını alarak iktidarını tek başına devam ettirdi. Bu, Türkiye tarihinde demokratik bir seçimde bir siyasi parti tarafından ulaşılan en yüksek orandı ve bir daha da bu orana ulaşılamadı.

DARBE DÖNEMİ

1955'ten sonraki ekonomik daralma ve siyasette yaşanan kamplaşma gerekçeleri 27 Mayıs askeri darbesinin alt yapısını oluşturdu. 27 Mayıs 1960 sabaha karşı saat 4'te radyoda Kurmay Albay Alparslan Türkeş TSK olarak yönetime el koyduklarını belirtti ve askeri darbenin sebeplerini bir radyo bildirisi ile halka duyurdu. Menderes ise 27 Mayıs 1960 günü Kütahya'da Albay Muhsin Batur tarafından gözaltına alınarak Ankara'ya götürüldü. Daha sonra da ve diğer tutuklu DP üyeleri ile Yassıada'da hapsedildi. Darbeci subaylar ise Cemal Gürsel başkanlığında kurulan Milli Birlik Komitesi ve kurucu meclis ile beraber ülke yönetimini devraldı. Menderes ve diğer DP üyeleri ise bulundukları Yassıada'da kurulan Yüksek Adalet Divanı tarafından yargılanmaya başladı. Yapılan oturumlar her gece radyoda Yassıada Saati programında halka duyuruluyordu. 9 Temmuz 1961 tarihinde Anayasa Komisyonu'nun hazırladığı yeni anayasa için yapılan halk oylaması ile yüzde 61,7 oy oranı ile kabul edilerek yürürlüğe girdi.

3 DAVADAN YARGILANDI

27 Mayıs darbesini yapan cuntacıların özel olarak kurdukları mahkeme olan Yüksek Adalet Divanı'nda 13 davadan yargılanan Menderes, Bebek Davası dışındaki bütün davalardan suçlu bulundu. Mahkeme, 9 ay 27 gün süren yargılama süreci sonunda aralarında Menderes'in de 14 kişinin idamına, 31 kişinin de ömür boyu hapse mahkum edilmesine karar verdi. Geri kalan 418 sanığa ise 6 ay ile 20 yıl arasında değişen hapis cezaları veya beraat kararı verildi. Cemal Gürsel başkanlığındaki Milli Birlik Komitesi; Celâl Bayar, Adnan Menderes, Hasan Polatkan ve Fatin Rüştü Zorlu dışındakilerin idam cezasını affetti. Celal Bayar'ın cezası yaş haddi nedeniyle ömür boyu hapse çevrildi. Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan, 16 Eylül 1961 tarihinde sabaha karşı idam edildi.

"ALLAH MİLLETİMİZE ZEVAL VERMESİN"

Menderes ise 17 Eylül 1961'de sağlık muayenesini yapan doktor heyetinden "sağlam" raporu alınmasının ardından, İmralı Adası'na götürüldü İlk durak, komutanın odası oldu. İdam kararı yüzüne okundu. Menderes'in dilinden "Allah milletimize zeval vermesin" cümlesi döküldü. İdam sehpasına gitmeden önce din görevlisi ile birkaç dakika konuştu. Ardından beyaz gömlek giydirildi.

"MİLLETİME EBEDİ SAADETLER DİLERİM"

"Hayata veda etmek üzere olduğum şu anda devletim ve milletime ebedi saadetler dilerim. Bu anda karımı ve çocuklarımı şefkatle anıyorum..." Menderes, saat 13.21'de İmralı Adası'nda idam edildi.