ABD'de Başkanlık Seçimi

ABD'de ülkenin 45'inci başkanını belirleyecek seçimler için oy kullanma işlemi, ülkenin doğu yakasında yerel saatle 06.00'da başladı.

ABD halkı, aylar süren seçim kampanyalarının ardından yeni başkanını seçmek için bugün sandık başına gidiyor. ABD'nin 45'inci başkanının Demokrat Parti adayı eski ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'ın mı yoksa Cumhuriyetçi Parti adayı iş adamı Donald Trump'ın mı olacağı, yarın sabah saatlerinde netleşmeye başlayacak.

Halk, başkanlık seçimlerinin yanı sıra Kongre için de oy kullanacak. ABD Kongresinin 435 sandalyeli Temsilciler Meclisi kanadının tamamı, 100 üyenin bulunduğu Senatonun üçte biri ve bazı valilikler için de bugün halk tercih yapacak.

Ülkedeki farklı saat dilimlerinden dolayı, oy verme işlemlerinin başlayışı ve bitişi eyaletlerin yer aldığı dilime göre değişiyor. Doğu yakasının saat dilimi göz önünde bulundurulduğunda, oy verme işlemleri doğudaki eyaletlerde yerel saatle 06.00'da (TSİ 14.00) başladı.

Sandıkların kapanması ise saat 19.00'da başlayıp eyaletlere göre gece yarısına kadar sürecek. Florida, Georgia, New Hampshire, Vermont, Güney Carolina, Virginia gibi doğuda yer alan eyaletler, sandıkların en erken kapanacağı yerler olacak. Sandıklar batıda California, Idaho, Oregon, Washington eyaletlerinde 23.00'de, Alaska da ise çarşamba gününün ilk saatlerinde kapanacak.

Ülkede 37 eyaletin yanı sıra başkent Washington'da seçmenler, 26 Ekim'den itibaren erken oy verme veya mazeretli oy verme işlemlerinden yaralandı. Ancak halkın çoğunluğu oyunu bugün kullanacak.

Erken oy verme sürecinde yaklaşık 40 milyon seçmenin, 8 Kasım'ı beklemeden oylarını kullandığı belirtiliyor. Öte yandan seçimlere katılımın yine de çok yüksek olması beklenmiyor. Bu seçimlerde kayıtlı yaklaşık 230 milyon seçmen bulunurken, bugün yaklaşık 100 milyon kişinin oy kullanacağı tahmin ediliyor.

En fazla seçici delegeyi kazanan başkan olacak

ABD seçim sistemine göre seçimde en fazla oyu almak, başkan seçilmek için yetmeyebiliyor.

Ülkede seçim sistemi, her eyaletin, başkanı ayrı ayrı seçmesi üzerine kurulu. Federal yönetim yapısının bulunduğu ülkede halk, her eyalette partilerin başkan adayına bağlı olan "seçici" grubuna oy veriyor. Eyaleti kazanan başkan adayı, eyaletlerin nüfus yoğunluğuna göre belirlenen seçici delegelerin tamamını da kazanmış oluyor. Dolayısıyla seçici delegelerde çoğunluğu alan, ülkenin de başkanı oluyor.

Bu nedenle gözler Hillary Clinton ile Donald Trump'ın halkın ne kadarının oyunu aldığında değil, hangi eyaletleri kazandığında olacak.

Başkanın seçilmek için 50 eyalet ve özel statüsü bulunan başkent Washington DC'deki 538 seçici oyun salt çoğunluğunu, yani 270'ini alması gerekiyor.

California, 55 kişiyle en çok seçici kurul üyesi barındıran eyalet. İkinci sırada 38 üyeyle Teksas geliyor.

Diğer eyaletlerdeki seçici delegelerin dağılımı ise şöyle:

New York 29, Florida 29, Illinois 20, Pennsylvania 20, Ohio 18, Georgia 16, Michigan 16, Kuzey Carolina 15, New Jersey 14, Virginia 13, Washington 12, Massachusetts 11, Arizona 11, Tennessee 11, Indiana 11, Minnesota 10, Maryland 10, Missouri 10, Wisconsin 10, Colorado 9, Güney Carolina 9, Alabama 9, Kentucky 8, Louisiana 8, Oklahoma 7, Connecticut 7, Oregon 7, Arkansas 6, Mississippi 6, Utah 6, Kansas 6, Nevada 6, Iowa 6, West Virginia 5, Nebraska 5, New Mexico 5, Idaho 4, Maine 4, Rhode Island 4, Hawaii 4, New Hampshire 4, Vermont 3, Delaware 3, Montana 3, Alaska 3, Kuzey Dakota 3, Güney Dakota 3, Wyoming 3.

Seçimlerde Demokratlar ile Cumhuriyetçiler arasında gidip gelen "salıncak eyaletler" (swing states), Clinton ile Trump'ın kampanyalarını yoğunlaştırdıkları yerler oldu.

Adaylar arasındaki çekişmeden dolayı "savaş alanı" olarak da nitelendirilen Ohio, Florida, Kuzey Carolina, Virginia ve Pensilvanya, seçimin kaderinde etkili olacak.

Florida, California ve Teksas gibi oy ağırlığı yüksek olan eyaletler seçimlerde belirleyici olurken, "kazanan hepsini alır" kuralı gereği salıncak eyaletlerin hangi adaya oy vereceği de başkanlık için önemli hale geliyor.

Anketler Clinton'ı işaret ediyor

Ülke genelinde yapılan anketler Demokratların yarışı önde tamamlayacağını gösteriyor.

Economist dergisiyle araştırma şirketi YouGov tarafından seçim arifesi akşamında yapılan ankete göre, Clinton yüzde 45 ile Trump'ın dört puan önünde. Liberteryan (Özgürlükçü) Parti adayı Gary Johnson yüzde 5, Yeşil Parti adayı Jill Stein ise yüzde 2 desteğe sahip.

Seçimlerde zaten üçüncü bir partinin adayına şans tanınmıyor.

Adaylar son ana kadar kampanyalarını sürdürdü

Öte yandan başkan adayları seçim çalışmalarını son dakikaya kadar sürdürdü.

Hillary Clinton dün güne Kuzey Carolina'da yapacağı etkinlikle başladı. Raleigh kentinde seçmenlere seslenen Clinton, daha sonra Michigan eyaletine gitti.

Clinton seçim arifesi gecesini çekişmeli eyaletlerden Pensilvanya'da geçirdi. Philadelphia kentindeki etkinliğinde Clinton'a ABD Başkanı Barack Obama ile eşi Michelle Obama da katılarak destek sundu. Clinton'ı bu son programında eşi eski ABD Başkanı Bill Clinton ile kızı Chelsea Clinton da yalnız bırakmadı.

Cumhuriyetçi aday Donald Trump ise dün seçim kampanyasının en yoğun gününü yaşadı. Toplam beş eyalette çalışmalarda bulunan Trump, ilk önce Florida eyaletindeki kararsız seçmenleri ikna etmek için uğraştı. Cumhuriyetçi aday, daha sonra sırasıyla Kuzey Carolina, Pensilvanya, New Hampshire ve Michigan'daki etkinliklerde seçmenlere son mesajlarını aktardı.

Bu arada Clinton ve Trump seçim sonuçlarını memleketlerinden izleyecek. Her iki aday, seçim kampanyalarının merkezleri olan New York şehrinde seçim sonuçlarının netleşmesini bekleyecek. İki aday da seçim sonunda, zafer veya yenilgi mesajlarını buradan verecek.

ABD'liler, 9 Kasım sabahına birbirinden farklı iki gelecek vaadinden biriyle uyanacak. Clinton, seçilmesi halinde selefi Obama'nın politikalarını büyük oranda sürdürme vaadinde bulunurken, Trump kampanyası boyunca başta sağlık ve göçmenlik politikaları olmak üzere eğitimden ekonomiye varıncaya kadar mevcut yönetimin politikalarından farklı, hatta zıt görüşleri dile getirdi.

ABD'nin 45'inci başkanı 20 Ocak'ta yemin ederek görevine başlayacak. Başkanların yemin törenleri, ABD Kongresi'nin bahçesinde halka açık törenle yapılıyor.

Seçim sonuçları ilk AP'den bekleniyor

Sandıkların saat 19.00'da kapanmaya başlayıp eyaletlere göre gece yarısına kadar süreceği seçimlerde, sonuçların hızla netleşmesi bekleniyor.

Kendisini kar amacı gütmeyen haber ortaklığı olarak nitelendiren Associated Press haber ajansı, seçim gecesi 4 binden fazla muhabirle ülke çapında veri toplayacak.

AP, her seçimde, galibe ilişkin de öngörüler yayınlıyor. Doğru çıkan öngörüleriyle dikkati çeken AP'nin seçim akşamı ilk verileri duyurması bekleniyor.

Ajans, 2008 yılındaki seçimde sandıkların kapanmasının ardından 3-4 saat içinde başkanın kim olacağını ilan etmişti.