UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde Türkiye'nin Adayları Dışlandı

ANTALYA Kent Konseyi Turizm Çalışma Grubu Başkanı Recep Yavuz, UNESCO Dünya Mirası Komitesi'nin bu yıl 26 eseri dahil ettiği Dünya Miras Listesi'ne Türkiye'den 79 aday kültürel değerden hiçbirinin alınmamasına tepki gösterdi. Yavuz, "UNESCO bütün ülkelere eşit ve adil davranmıyor. Listeyi inceleyince Avrupa ülkelerinin ön planda olduğunu görüyoruz" dedi.

Dünyada eğitim, bilim, sanat ve kültür alanlarında uluslararası iş birliği yoluyla dünya barışını ve güvenliğini koruma amacıyla 1972'de kurulan Birleşmiş Milletler (BM) Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü UNESCO'nun Dünya Miras Listesi'nde Türkiye'den 21 kültürel değer bulunuyor. Türkiye'nin Geçici Listede, ilki 1994 yılında sunulan ve son olarak 2023 yılında güncellenen şekliyle 72 kültürel, 4 karma ve 3 doğal olmak üzere toplam 79 mirası asıl listeye girmek için bekliyor.

'YILDA ORTALAMA BİR ESER'

UNESCO'nun bu yıl Türkiye'yi pas geçtiğini dile getiren Antalya Kent Konseyi Turizm Çalışma Grubu Başkanı Recep Yavuz, 21-31 Temmuz tarihleri arasında Hindistan'ın Yeni Delhi şehrinde toplanarak yeni UNESCO şehirlerinin belirlendiği toplantıdan Türkiye'nin aday listedeki 79 aday kültürel değerden hiçbirinin seçilmemesine tepki gösterdi. Türkiye'nin UNESCO Dünya Mirası Listesinde ilk 10 ülke içinde olabilecek zenginliklere sahipken hak ettiği yerde olmadığını söyleyen Yavuz, "2014 yılından bugüne geçen 10 yıl içinde 10 kültürel zenginliğimiz UNESCO Dünya Mirası Listesine dahil edildi. Yılda ortalama 1 kültürel varlığımız listeye girebiliyor. 79 adayımız var ve böyle devam ederse 79 yıl gerekli" ifadelerini kullandı.

KÜLTÜR TURİZMİNİN EN ÖNEMLİ MARKASI

Kültür turizminin en önemli ögelerinden birinin UNESCO markası olduğunu belirten Yavuz, "Kültür turizminde öne çıkan ülkeler kültürel varlıklarını bu marka ile güçlendirerek tanıtmaya çalışır ve bunda da etkili olurlar. Bu yönde hazırlanan kataloglarda UNESCO simgesi her zaman başköşede yerini alır. Her yıl yaz ortasında toplanan UNESCO Dünya Mirası Komitesi adaylık başvurularını inceleyerek kararını verir ve yeni UNESCO dünya miraslarını kamuoyuna açıklar. Ben de her temmuzu heyecanla beklerim. Çok değerli ve dünyadaki emsallerinden çok daha kıymetli onlarca kültürel varlığımız bekleme listesinde" diye konuştu.

22 ÜLKEDEN 26 ESER LİSTEYE GİRDİ

Komitenin bu yıl sessiz sedasız toplanarak yeni UNESCO şehirlerini belirlediğini kaydeden Yavuz, "Buna göre Hindistan, Filistin, Almanya, İngiltere, Ürdün, Çin, Bosna Hersek, Fransa, Kuzey İrlanda, Brezilya, Etiyopya, Güney Afrika, Burkino Faso, Japonya, Tayland, Rusya, Kenya, Malezya, İtalya, Suudi Arabistan, Romanya ve İran'dan 26 eser UNESCO Dünya Mirası Listesine dahil edildi" dedi.

'79 KÜLTÜREL DEĞER 20-30 YILDIR BEKLİYOR'

UNESCO'nun aday listesinde 79 kültürel değeriyle Türkiye'nin dünyada ilk sırada olduğunu söyleyen Recep Yavuz, " Türkiye'den hiçbir ören yerinin listeye dahil edilmemesi açıkçası anlaşılır değil. Aday listede dünya tarihine damga vuran onlarca eserimiz 20-30 yıldır onay bekliyor. Bu değerler arasında Karain Mağarası, İshak Paşa Sarayı, Ahlat Mezar Taşları, Sümela Manastırı, Perge, Zeugma, Aspendos Tiyatrosu, Yivli Minare, Assos, Bodrum Kalesi, Kızılırmak Deltası, Zeynel Abidin Camii, Mor Gabriel Kilisesi, Kaunos, Tuz Gölü Havzası, Sart ve Bin Tepeler, Likya Antik şehirleri gibi dünya kültüründe önemli yer tutan bu nadide şehirler aday listesinde yıllardır bekletiliyor" ifadelerini kullandı.

'UNESCO EŞİT VE ADİL DAVRANMIYOR'

Türkiye'den geçen yıl Gordion ve ahşap camilerimiz ile iki kültürel varlığın listeye dahil edildiğini belirten Yavuz, "Aslında bu bize diğer bekleyen şehirlerimiz adına bir umut vermişti. UNESCO maalesef bu yıl Türkiye'yi pas geçti. Oysa Türkiye en az diğer ülkeler kadar UNESCO Mirasını hak edecek eserlere sahip. UNESCO'nun Dünya Mirası listesinde 1272 eser mevcut. İspanya'nın 50, İtalya'nın 60, Almanya'nın 54, Yunanistan'ın 19, Çin'in 59, Meksika'nın 35 eseri var. Türkiye'den ise 21 eser bugüne kadar Dünya Mirası listesine dahil edildi. UNESCO bütün ülkelere eşit ve adil davranmıyor. Listeyi inceleyince Avrupa ülkelerinin ön planda olduğunu görüyoruz" diye konuştu.

'KARAİN MAĞARASI VARKEN AVRUPA DİYE KITA YOKTU'

Aday listesinde 1 Şubat 1994'ten bu yana bekletilen Antalya'daki Karain Mağarası'nı örnek gösteren Yavuz, "Bu yıl Bosna'dan Vjetrenica Mağarası seçildi. Karain Mağarası'nda 500 bin yıl öncesi Alt Paleolitik Döneme ait yaşam izleri bulunmaktadır. Mesela Almanya'nın Türkiye'nin 2,5 katı daha fazla UNESCO Mirasına sahip olması ne tarihsel, ne görsel olarak açıklanabilir. Karain Mağarası'nda yaşam belirtileri varken Almanya veya Avrupa diye bir yer yoktu. Seçilme kriterlerine, seçilen yerlere bakınca kendi içinde çeliştiği aşikar. UNESCO Komitesinin daha adil davranarak yıllar öncesinde başvurduğumuz nadide eserlerinin daha fazla bekletilmeden bir an önce dünya mirası olarak ilan etmesini ümit ediyorum" dedi.

LİSTEDEKİ 21 ESER

Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası, Sultanahmet Arkeolojik Parkı (Konstantin Hipodromu, Ayasofya, Aya İrini, Küçük Ayasofya ve Topkapı Sarayı dahil), Süleymaniye Koruma Alanı, Zeyrek Koruma Alanı ve Kara Surları Koruma Alanı olmak üzere dört ana unsurdan oluşan İstanbul'un Tarihi Alanları, Göreme Milli Parkı ve Kapadokya, Hattuşa: Hitit Başkenti-Çorum, Nemrut Dağı, Hieropolis - Pamukkale, Xanthos-Letoon (Antalya-Muğla), Safranbolu Şehri, Truva Arkeolojik Alanı, Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi, Çatalhöyük Neolitik Alanı, Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğunun Doğuşu, Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı, Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzajı, Efes Ani Arkeolojik Alanı, Aphrodisias (Aydın), Göbekli Tepe, Arslantepe Höyüğü Malatya, Gordion Ankara, Afyon Ulu Camii (Afyon), Sivrihisar Ulu Camii (Eskişehir), Ahi Şerafettin Camii (Ankara), Eşrefoğlu Camii (Konya) ve Mahmut Bey Camii (Kastamonu) şeklindeki Anadolu'nun Orta Çağ Dönemi Ahşap Hipostil Camileri.