34. Afrika Sağlık Kongresi

Sağlık Bakan Yardımcısı Ahmet Baha Öğütken, sağlıkta dönüşümü sağlarken finansal sürdürebilirliği de gözardı etmediklerini belirterek, "Türkiye bugün, OECD ülkelerinin 25 yıl önce yaptığı sağlık harcaması miktarı ile dünyanın örnek gösterdiği bir sağlık hizmeti veriyor." dedi.

Dünya Müslüman Tıp Birlikleri Federasyonu (FIMA), Sağlık Bakanlığı, İstanbul Medeniyet Üniversitesi ve Hayat Vakfının ortaklığında düzenlenen 34. Afrika Sağlık Kongresi'nin açılış oturumunda konuşan Öğütken, hükümetin göreve geldiği 2002 yılında Türkiye'de sağlık alanında önemli sıkıntılar olduğuna değindi.

Öğütken, 2002'de hastaların sedyelerde bakıldığını, ambulansların sadece parası olanlara hizmet verdiğini, memur, işçi ve işverenlere ayrı ayrı hastanelerin hizmet sunduğunu ifade etti.

Vatandaşların muayene olabilmek için sabah erken saatlerden itibaren sıraya girmek zorunda olduğuna işaret eden Öğütken, ilaçların da yine sıraya girilerek alındığını dile getirdi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "Önceliğimiz insandır." sözleriyle Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı'nı hayata geçirdiklerini vurgulayan Öğütken, şöyle konuştu:

"Türkiye Sağlık Dönüşüm Programı'nın temeline 'önce insan' felsefesini koyarak yola çıktık. Sonuç olarak sağlık hizmetlerinin iyileşmesi, finansal koruma, vatandaş memnuniyetini sağladık. Sağlıkta Dönüşüm Programı, uluslararası kabul gören büyük bir başarı hikayesi oldu. Vatandaşlarımızın sağlık hizmetlerine, finansal, fiziksel ve sosyal erişimini sağladık. Sunulan geniş kapsamlı sağlık hizmetlerini, maliyetleri önemli ölçüde artırmadan, toplam sağlık harcamamızının gayri safi yurt içi hasılamızın ancak yüzde 5,4'ü seviyesinde tutarak elde ettik. Kilit sağlık göstergelerinde hızlıca önemli iyileşmeler elde ettik."

"Türkiye hedeflerine kısa sürede ulaştı"

Öğütken, Dünya Sağlık Örgütü'nün Türkiye için yaptığı tahminlerin ötesine de kısa sürede ulaştıklarının altını çizdi.

Bebek ölüm hızının 2002'den 16'dan 2015'te 7,6'ya düşürdüklerini belirten Öğütken, anne ölüm oranlarının 25'ten 17,4'e gerilediğini kaydetti. Dünya Sağlık Örgütü'nün 1978'de Türkiye'nin bu oranlara 2025 yılında ulaşacağı tahminininde bulunduğunu vurgulayan Öğütken, "Biz bu oranı 2007 senesinde elde ettik. Hamdolsun şu anda daha iyi noktalara doğru gidiyoruz." diye konuştu.

Bu dönemde sağlık göstergelerinin önemli ölçüde iyileştiğini de vurgulayan Öğütken, Türkiye'nin bebek ve anne ölüm oranları, beklenen yaşam süresi gibi kıstaslarda da önemli gelişmeler sağladığını belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bunlar bizi son derece mutlu eden gelişmeler. Bu sonuçlar, Türkiye'yi sağlıkta gelişmiş ülkeler klasmanına girdiği ve ilerlediğimizi gösteren noktalardır. Vatandaşların sağlık hizmetlerinden memnuniyeti, yaklaşık iki kat artmıştır. 2003 yılında yüzde 39,5 iken 2015 rakamları yüzde 72, bugünkü rakamlar ise yüzde 74'tür."

"Hastalara tek kişilik odalarda hizmet"

Öğütken, yapılan düzenlemelerle acil ve yoğun bakım hizmetlerinin ücretsiz hale getirildiğini, özel hastaneler dahil bunlardan artık ücret alınmadığını bildirdi.

İlaçlar içinde de cepten yapılan harcamaların en aza indirildiğine değinen Öğütken, ayrıca yatan hastalardan da hiçbir şekilde ücret alınmadığının altını çizdi. Fiziksel altyapıya önem verildiğini ve sağlık erişiminin sağlandığını belirten Öğütken, "10-12 kişilik koğuşlarda hastalarımız hizmet alıyorlardı. Şu anda bir, iki kişilik odalara yönlendirdik. Allah izin verirse 2019 sonu itibarıyla hastalarımıza tamamen tek kişilik odalarda hizmet vereceğiz." dedi.

Hastane, yatak, ambulans, yoğun bakım sayılarının da önemli oranlarda yükseltildiğini vurgulayan Öğütken, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Ambulansları aradığınız zaman paranız varsa size hizmet ediyordu. Bir saat sonra geliyordu. Şu anda ambulanslarımız 10 dakika içinde her yere ücretsiz olarak ulaşıyor. Hastalarımıza derman olmaya çalışıyor. Ambulans helikopterlerimiz, uçak ambulanslarımızı 2002'den önce düşünmek bile mümkün değildi. Bazı ülkelerin ambulansları Türkiye'den gelip hasta alıp gidiyordu. Şu anda aynı hizmeti biz veriyoruz. Dünyanın her yerinden Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının Türkiye'ye ücretsiz olarak hastalarımızın nakillerini gerçekleştiriyoruz."

Sağlık harcamaları

Ahmet Baha Öğütken, sağlıkta personel sıkıntısını aşmak için de önemi adımlar attıklarını söyledi. İyi bir planlama ile öncelikle üniversitede tıp ve sağlık kontenjanlarını artırdıklarına değinen Öğütken, bu şekilde hekim sayısını 2002'de 92 binden 2015'te 140 bine çıkardıklarını bildirdi.

Tam gün politikası ve performansa dayalı ödeme yolu ile de sağlık çalışanların verimliliğini ve mutluluğunu artırdıklarını vurgulayan Öğütken, bütün bunları yaparken finansal sürdürebilirliği de gözardı etmediklerini söyledi.

Öğütken, memnuniyet ve harcama endeksinin Türkiye'yi ayrıcalıklı bir konuma getirdiğini belirterek, şöyle devam etti:

"Kamu sağlık harcamaları 2002'de 3,8 iken 2015 yılında 4,2 oldu. Diğer ülkelerin 3 bin dolar seviyesinin üzerinde başardıklarını Türkiye 500 dolara başarmış durumda. Türkiye bugün, OECD ülkelerinin 25 yıl önce yaptığı sağlık harcaması miktarı ile dünyanın örnek gösterdiği bir sağlık hizmeti veriyor. 2015'te 835 dolar rakam varken, OECD ülkelerinde 1989'da 805 dolar vardı. Şu anda 2015 yılı rakamı ise 2 bin 686 dolardır. Bu da ne durumda olduğumuzu, az giderlerle bu işi hallettiğimizi göstermekte. Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı'nın sonuçları uluslararası kurullar tarafından da kabul görüyor ve örnek gösteriliyor."

20'den fazla ülkeye destek

Türkiye'nin başka ülkelere de destekleri olduğuna değinen Öğütken, şöyle konuştu:

"Bugün 20'den fazla ülkeye, sağlık sistemlerinin güçlendirilmesine yönelik destekler veriyoruz. 2013 yılından beri 44 ülkeden 73 heyeti, sağlık sistemi incelemeleri kapsamında ağırladık, tecrübelerimizi paylaştık. Yurt dışından gelen sağlık heyetlerine verdiğimiz eğitimlerle tecrübelerimizi paylaşıyoruz. Uluslararası acil afet, eğitim, simülasyon merkezlerimizde 15 ülkeden gelen 24 gruba toplam 361 sağlık personeline Türkiye'de eğitim verdik. Değişik ülkelerde yeni ameliyat teknikleriyle ilgili çalışmalar yapıyoruz ve tecrübelerimizi paylaşıyoruz."

İş birliği anlaşmalarıyla küresel sağlığa da katkı sağladıklarını ifade eden Öğütken, her yıl 11 ülkeden binden fazla hastayı Türkiye'de ağırladıklarını kaydetti.

Türkiye'nin en fazla sığınmacıyı kabul eden ülke olduğunu da hatırlatan Öğütken, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Türkiye'de geçici koruma altında yaklaşık 3 milyon Suriyeliye ücretsiz sağlık hizmeti sunulmaktadır. Suriyeli kardeşlerimizin sağlık hizmetlerine daha kolay ulaşmalarını sağlamak amacıyla 65 göçmen sağlığı birimi, 500 göçmen sağlığı merkezi oluşturduk ve orada hizmet vermeye devam ediyoruz. Bugüne kadar 8 sahra hastanesi kurduk, ayrıca tüm kamu sağlık birimlerinden Suriyeli kardeşlerimiz ücretsiz hizmet almaktadır."

Ahmet Baha Öğütken, Suriyeli sığınmacılar için sunulan sağlık hizmetlerine ek, uluslararası toplum desteğinin artırılmasını istediklerini kaydetti.