2014 Yılı Bütçesi 436.3 Milyar Tl, Bütçe Açığı 33.2 Milyar TL Öngörüldü

Orta Vadeli Program (OVP) ve Orta Vadeli Mali Plan'ın (OVMP) yayımlanmasının ardından 2014-2016 dönemi bütçe hedefleri de ortaya çıktı. Buna göre, 2014 yılı bütçe giderleri 436 milyar 333 milyon TL'ye, bütçe gelirleri ise 403 milyar 175 milyon TL'ye çıkması hedeflendi. 2014 yılında bütçe açığının ise 33 milyar 158 milyon TL olacağı tahmin edildi.

Orta Vadeli Mali Plan'ın (2014-2016) Kabulüne Dair 4 Ekim 2013 Tarihli ve 2013/24 Sayılı Yüksek Planlama Kurulu Kararı 8 Ekim tarihli Mükerrer Resmi Gazete'de yayımlandı. 2014-2016 dönemi Orta Vadeli Mali Planı, Orta Vadeli Programla uyumlu olmak üzere gelecek 3 yıla ilişkin merkezi yönetim bütçesi toplam gelir ve gider tahminleriyle birlikte hedef açık ve borçlanma durumu ile kamu idarelerinin ödenek teklif tavanlarını içerecek şekilde Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanarak Yüksek Planlama Kurulu tarafından karara bağlandı. OVMP'ye göre, 2014-2016 döneminde ekonomi politikasının temel amacı, "dünya ekonomisinde yaşanmakta olan belirsizlik ortamının Türkiye'ye etkilerini asgari düzeyde tutarak, bir yandan cari açığı tedrici olarak düşürmek diğer yandan büyümeyi artırmak" olarak belirlendi. Bu amaca ulaşmak üzere yurtiçi tasarrufları artırmak, mevcut kaynakları üretken alanlara yönlendirmek, ekonominin verimlilik düzeyini yükseltmek, istihdamı artırmak, enflasyonu düşürmek ve kamu maliyesinde güçlü duruşu devam ettirmek temel öncelikler olarak belirlendi. Mali Plan döneminde maliye politikası bu amaç ve önceliklerle uyumlu olarak ekonomik istikrarın desteklenmesi, yurtiçi tasarrufların artırılması ve cari açığın kontrol altında tutulmasına yardımcı olacak şekilde uygulanacak. 2014-2016 döneminde kamu kesimi borçlanma gereğinin makul seviyelerde tutulması suretiyle maliye politikasının sürdürülebilirliği gözetilecek, kamu maliyesi alanında geçmiş dönemde elde edilen kazanımların gelecek dönemde de devam etmesi için azami çaba sarf edilecek.

-BÜTÇE TEKLİFLERİNDE OVP'DE ÖNGÖRÜLEN GÖSTERGELER ESAS ALINACAK-

Kamu idareleri tarafından 2014, 2015 ve 2016 yıllarına ilişkin olarak sunulacak bütçe tekliflerinde Orta Vadeli Program'da öngörülen göstergeler esas alınacak. 2014-2016 döneminde izlenecek maliye politikası, büyümeyi ve istihdamı artırmayı, ekonominin verimlilik düzeyini yükseltmeyi ve faiz dışı harcamaları kontrol altında tutmayı hedefliyor. Mali Plan döneminde, tarımsal destekleme amacıyla yapılan transferler; alan ve ürün temelinde farklılaştırılarak etkinlik, verimlilik çerçevesinde ürün kalite ve katma değerinin artırılmasını sağlayacak şekilde belirlenmeye devam edilecek. Tarımsal ürün çeşitliliğinin, teknolojik yöntemler ve hizmetler yardımıyla üretime ve rekabet avantajına dönüştürülmesine yönelik politikalara ağırlık verilecek.

-BÜTÇE GİDERLERİ, TEMEL POLİTİKA ÖNCELİKLERİ VE KAMU İDARELERİNİN İHTİYAÇLARINA GÖRE BELİRLENDİ-

2014-2016 döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri; makroekonomik göstergeler, temel politika belgelerinde ortaya konulan öncelikler ve kamu idarelerinin ihtiyaçları esas alınarak belirlendi. Bu çerçevede, bütçe giderlerinin ekonomik tasnif bazında belirlenmesinde kullanılan ve öne çıkan temel unsurlar şöyle:

"Personel giderlerine ilişkin ödeneklerin belirlenmesinde, 2013 yılında yapılan toplu sözleşme görüşmeleri sonrası imzalanan Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2014 ve 2015 yıllarını kapsayan 2. Dönem Toplu Sözleşmeye göre, kamu görevlilerinin mali ve sosyal haklarında yapılacak artışlar ile enflasyon hedefleri ve kamuda istihdam edilecek yeni personel sayısı dikkate alındı. Ayrıca kamuda yeni personel istihdam edilmesiyle ilgili olarak merkezi yönetim bütçe kanunlarında sınırlamalar konulmaya devam edileceği varsayıldı.

Mal ve hizmet alım giderlerinin belirlenmesinde, kamu idarelerinin Orta Vadeli Mali Plan döneminde uygulamaya koyacakları yeni programlar, hizmet genişlemesine bağlı olarak ortaya çıkacak ihtiyaçlar, döviz kuru ve petrol fiyat tahminleri, sokak aydınlatma giderlerine ilişkin tahminler ile kamu hizmetlerinden yararlanacak kişi sayısındaki artış gibi unsurlar dikkate alındı.

-VERGİ GELİRLERİNDEKİ ARTIŞA PARALEL OLARAK MAHALLİ İDARE PAYLARINDA ARTIŞ GERÇEKLEŞECEĞİ VARSAYILDI-

Cari transferlerin belirlenmesinde, başta sosyal güvenlik sisteminin finansman ihtiyacı olmak üzere, tarımsal destekleme ödemeleri, sosyal amaçlı transferler ve hane halkına yapılan transferler, bireysel emeklilik sisteminde yer alan kişi sayısı ile engelli evde bakımı gibi sosyal yardımlardan yararlanacak kişi sayısı göz önünde bulunduruldu. Ayrıca şehit yakınları ve malul gazilerin mali haklarına ilişkin olarak 2013 yılında yapılan yeni kanuni düzenlemelerin etkileri, memur maaşlarında toplu sözleşme süreci sonunda yapılan artışların memur emeklilerinin aylıklarında ve emekli ikramiyelerinde oluşturacağı artış, malulen emekliye ayrılabilme koşullarında gerçekleştirilen iyileştirme ile kayıt dışı istihdamla mücadele ve istihdamın artırılmasına ilişkin teşvikler neticesinde, hem işsizlik oranının azalmasına hem de aktif sigortalı sayısındaki artışa paralel olarak sosyal güvenlik sisteminin aktif veya pasif oranında meydana gelen iyileşme ve diğer transfer kalemleri dikkate alındı. Vergi gelirlerindeki artışa paralel olarak mahalli idare paylarında artış gerçekleşeceği varsayıldı.

Sermaye giderlerinin belirlenmesinde Orta Vadeli Mali Plan döneminde kamu yatırımlarına ilişkin belirlenen hedefler, GAP ve diğer bölgesel kalkınma projeleri kapsamında yapılacak yatırımlar dikkate alındı. Sermaye transferlerinin belirlenmesinde, Orta Vadeli Mali Plan döneminde KÖYDES, SUKAP, SODES ve AR-GE projelerine desteğin devam ettirilmesi öngörülmüş ve Kıbrıs'a Anamur (Dragon) Çayı'ndan Boru ile Su Götürme Projesi'nden doğacak ihtiyaçlar dikkate alındı. Borç verme giderlerinde ise başta TCDD'nin sermaye ihtiyacı olmak üzere KİT'lerin mali yapısı göz önünde bulunduruldu. Yedek ödeneklerin belirlenmesinde yıl içinde ortaya çıkabilecek ihtiyaçlar göz önünde değerlendirildi. Diğer taraftan, faiz giderlerinin tahmininde borç stokunun yapısı ve seyri, ulusal ve uluslararası piyasalardaki dalgalanmaların faiz giderlerine olası etkileri dikkate alındı.

-2014 BÜTÇE GELİRİ 403.2 MİLYAR TL-

OVMP'ye göre, merkezi yönetim bütçe gelirlerinin 2014 yılında 403 milyar 175 milyon TL, 2015 yılında 436 milyar 162 milyon TL, 2016 yılında ise 473 milyar 651 milyon TL olması bekleniyor.

Merkezi yönetim bütçesi net vergi gelirlerinin ise 2014 yılında 348 milyar 353 milyon TL, 2015'te 378 milyar 994 milyon TL, 2016 yılında 413 milyar 271 milyon TL olması hedefleniyor.

-BÜTÇE GİDERİ 436 MİLYAR 333 MİLYON TL-

Mali Plan'a göre, merkezi yönetim bütçe giderleri 2014 yılında 436 milyar 333 milyon TL, 2015 yılında 465 milyar 663 milyon TL, 2016'da 496 milyar 652 milyon TL olarak hedeflendi. Faiz dışı giderlerin 2014 yılında 384 milyar 333 milyon TL, 2015 yılında 412 milyar 663 milyon TL, 2016 yılında ise 445 milyar 652 milyon TL olarak gerçekleşeceği tahmin ediliyor.

2014 yılı bütçe giderlerinin 384 milyar 333 milyon TL'sini faiz dışı giderlerinin, 52 milyar TL'sini ise faiz giderleri oluşturacağı öngörüldü. Faiz dışı giderler içinde 163 milyar 554 milyon TL ile cari transferler ilk sırada yer alırken, bunu 109 milyar 969 milyon TL ile personel giderleri izledi. 2014-2016 döneminde, merkezi yönetim bütçe giderlerinin GSYH'ye oranının sırasıyla yüzde 25.4, yüzde 24.6 ve yüzde 23.7 olarak gerçekleşmesi öngörüldü.

-2014 YILI BÜTÇE AÇIĞI HEDEFİ 33.2 MİLYAR TL-

OVMP'ye göre, merkezi yönetim bütçe dengesi 2014 yılında 33 milyar 158 milyon TL, 2015 yılında 29 milyar 501 milyon TL, 2016 yılında 23 milyar TL olarak öngörüldü. Merkezi yönetim bütçe dengesinin GSYH'ye oranı 2014, 2015 ve 2016 yıllarında sırasıyla yüzde 1.9, yüzde 1.6 ve yüzde 1.1 oranında açık vermesi öngörüldü. Faiz dışı fazlanın 2014 yılında 18 milyar 842 milyon TL, 2015 yılında 23 milyar 499 milyon TL, 2106 yılında 27 milyar 999 milyon TL olması hedeflendi. Faiz dışı fazlanın GSYH'ya oranı ise 2014, 2015 ve 2016 yıllarında sırasıyla yüzde 1.1, yüzde 1.2 ve yüzde 1.3 olması öngörüldü.

AB tanımlı genel yönetim nominal borç stokunun GSYH'ye oranının 2014 yılında yüzde 33, 2015'te yüzde 31, 2016 yılında ise yüzde 30 seviyesine düşürülmesi hedefleniyor.

-STRATEJİK ÖLÇÜTLERE DAYALI BORÇLANMA POLİTİKASI UYGULAMASI SÜRDÜRÜLECEK-

2014-2016 döneminde de stratejik ölçütlere dayalı borçlanma politikası uygulaması sürdürülecek olup stratejik ölçütler vasıtasıyla orta ve uzun vadede piyasa risklerinin kontrol altında tutulması hedefleniyor. Bu ölçütler şöyle olacak:

"-Likidite Riski: Nakit ve borç yönetiminde oluşabilecek likidite riskinin azaltılması amacıyla güçlü rezerv tutulması ve ortalama vadenin piyasa koşulları elverdiği ölçüde uzatılarak vadesine 12 aydan az kalmış senetlerin payının azaltılması.

-Faiz Riski: TL cinsi borçlanmanın ağırlıklı olarak sabit faizli enstrümanlarla yapılarak gelecek 12 ayda faizi yenilenecek senetlerin payının azaltılması.

-Döviz Kuru Riski: Nakit iç borçlanmanın ağırlıklı olarak TL cinsinden yapılması."