19 yıl sonra yurda dönen çini eserler restorasyona alınacak (1)

Yasa dışı yollarla Türkiye'den çıkarılan ve 19 yıl sonra yurda dönen Adana Ulu Cami çinileri ile Konya kökenli çini pano, restorasyonun ardından sergilenecek.

Hollanda'daki bir müzayede evinde satışa sunulan ve Türkiye kökenli olduğu belirlenerek Ankara Etnografya Müzesine 9 Haziran'da teslim edilen çiniler, gelecek hafta Ankara Bölge Restorasyon Laboratuvarında restorasyona alınacak.

Adana Ulu Cami çinileri için temizlik çalışmaları yapılacak, Konya kökenli olduğu değerlendirilen Anadolu Selçuklu dönemine ait çininin ise birleştirilerek pano haline getirilmesi işlemleri yapılacak.

Çini eserler, yaklaşık bir ay sonra Ankara Etnografya Müzesi'nde sergilenecek.

Müzayedede satışa sunuldu

Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yurtdışı Kaçakçılıkla Mücadele Şube Müdürü Burcu Özdemir, AA muhabirine, Hollanda'daki bir müzayede evince 4 Haziran 2020'de düzenlenen "Islamic Art Auction" ve 20 Ekim 2020'deki "Islamic and Asian Art" adlı müzayedelerde satışa sunulan çinilerin ait olduğu topraklara dönmesi sürecini anlattı.

Burcu Özdemir, Hollanda'da bir müzayede evinin satış kataloğundaki çinilerin, ön incelemenin ardından Anadolu kökenli olduğunun tespit edildiğini belirtti.

Özdemir, daha sonra detaylı teknik çalışma kapsamında, İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğünün Çinili Köşk'te çalışan uzmanları tarafından incelenen eserlerin, Adana Ulu Cami çinileri olduğunun raporlarla kesinlik kazandığını ifade etti.

Konya kökenli olduğunu düşünülen Anadolu Selçuklu çinilerinin ise Konya Müzesi uzmanlarınca incelendiğini belirten Özdemir, bu eserlerin benzerlerinin Konya'da şu anda Şükran Mahallesi'nde sürdürülen kurtarma kazılarında ortaya çıktığını söyledi.

Elde edilen bilgi ve belgelerin Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla Hollanda makamlarına iletildiğini belirten Özdemir, şöyle devam etti:

"Hollanda makamları hemen irtibata geçip sulh ortamında bir müzakere süreci başlatmamıza vesile oldu ve müzayede evi sahibiyle irtibata geçildi. Müzakere aşamasında, Interpol Çalıntı Sanat Eserleri Veri Tabanı'nda bulduğumuz birebir örtüşen kayıtlar, Vakıflar Genel Müdürlüğümüzün arşiv bilgileriyle derlediğimiz bilgiler ışığında çinilerin yasa dışı olarak elde edilerek yurt dışına çıkarıldığı kesinlik kazandı."

Müzayede evi yetkililerinin bu yasa dışı durumu bilmediklerini kabul ederek eserleri ilk olarak Türkiye'nin Lahey Büyükelçiliği'ne teslim ettiklerini anlatan Özdemir, "9 Haziran'da Türkiye'ye ulaşan eserler, Etnografya Müzesi'nde muhafaza altında. Bu, Hollanda'dan sağlanan ilk eser iadesi." dedi.

Özdemir, Hollanda ile şu anda farklı eser gruplarından oluşan 3 dosyanın takibinin yapıldığını söyledi.

"Yaklaşık bir aylık detaylı çalışmanın ardından sergilenecek"

Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yurtdışı Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanı Zeynep Boz ise eserlerin restorasyon çalışmalarına gelecek hafta başlanacağını bildirdi. Boz, yaklaşık bir aylık detaylı çalışmanın ardından çinilerin sergileneceğini söyledi.

Boz, kültür varlıklarının bir ülkenin geçmişi, prestiji ve geleceği olduğu vurgulayarak şunları kaydetti:

"Yasa dışı yollarla yurt dışına giden ve iadesini sağladığımız her eser için çok seviniyoruz. Ama bu sevinç biraz da buruk bir sevinç oluyor. Asıl mesele bunların ülkemizden hiç gitmemesi. Türkiye'de bulunan tarihi bir caminin çinisinin Hollanda, İngiltere ya da Amerika'da işinin olmadığını düşünüyoruz."