1001 Hatim" Geleneğini Beş Asırdır Yaşatıyorlar

SAGİP SEZGİNER - Erzurum'da, 1500'lü yıllardan bu yana sürdürülen ve kenti musibetlerden koruduğuna inanılan "1001 Hatim" geleneği beş asırdır aksatılmadan yaşatılıyor.

Dönemin alim kişiliğiyle bilinen Pir Ali Baba'nın, "Eğer her yıl 1001 hatim okursanız Allahu Teala bu memleketi hususiyetle zelzeleden korur" diyerek başlattığı bilinen asırlık gelenek kapsamında kentte yaşayan binlerce kişi, her yıl ev ve camilerde Kur'an-ı Kerim'i baştan sona okuyor.

Geçtiğimiz yıl 19 bin 926 hatmin okunduğu Erzurum'da günlük 500 hatim okunuyor. Gelenek kapsamında kent merkezi, ilçeler ve köylerdeki 43 camide ise hatimler okunmaya başlandı.

Erzurum Müftülüğü, İslam tarihinde önemli bir yere sahip olan geleneğin daha iyi anlaşılabilmesi için bu yıl ilk kez "101 Tefsir Okuma" adlı projeyi de hayata geçirdi. Proje kapsamında hatim okuyanlar tefsirini de okuyarak, geleneğin gelecek nesillere aktarılmasını sağlayacak.

Müftü Hasan Çınar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 1001 Hatim geleneğinin kentte 16. yüzyıl da başladığını söyledi. Asırlık geleneğin yoğun ilgi gördüğünü anlatan Çınar, şunları kaydetti:

"Pir Ali Baba tarafından başlatıldığı bilinen bu geleneğin memleketi hususiyetle zelzeleden koruduğuna inanılıyor. 1500'lü yıllarda yaşayan Pir Ali Baba'nın yaşadığı dönem, Yavuz Sultan Selim ve oğlu Kanuni Sultan Süleyman'ın padişah olduğu yıllara denk gelmektedir. Bu yıllar aynı zamanda ilim, sanat ve edebiyat alanında büyük gelişmeler olduğu ve günümüze kadar gelen kalıcı eserlerin meydana geldiği yıllardır. Bu ortamda yetişen Pir Ali Baba, alim, fazıl, zahit bir mübarek zat olup, o devrin büyük zenginlerindendir."

"Atatürk'ten izin alınarak yeniden okunması sağlandı"

Çınar, o dönemlerde Dutçu köyünde yaşayan Pir Ali Baba'nın 8 köyden 4'ünün gelirini, Erzurum'da yıl da bir defa okunmasını sağlamak için 1001 hatimlere vakfettiğini vurgulayarak, şöyle devam etti:

"Bu hatimler o günden sonra Erzurum'da sürekli okutularak 1. Dünya Savaşı'na kadar devam etmiştir. Bazı aksamalarla okutulamayan 1001 Hatim, bir süre sonra dönemin Erzurum Müftüsü Hacı Muhammed Sadık Solakzade ve Erzurum milletvekillerinden Mühirzade Asım Efendi ile Zihni beyler tarafından Mustafa Kemal Atatürk'ten izin alınarak yeniden okunması sağlandı."

Din görevlileri ve halkın katılımıyla hatimlerin okunduğunu belirten Çınar, "43'e yakın camide hatimler okunuyor. İnşallah 17 Ocak'ta Ulu Camii'de okunan hatimlerin duasını yapacağız. 18 Ocak'ta kadınlara yönelik yapacağız. Bu yıl ilk kez '1001 Hatim 101 Tefsir' projesini hayata geçirdik. Yani Kur'an-ı Kerim anlaşılsın diye, okuyanın ne okuduğunu bilmesi için böyle bir proje yaptık. Yani 1001 hatim geleneğine bu yıl bir de 101 tefsir ekledik. Bir tefsiri 10 arkadaşımız paylaşarak okuyorlar. Bu da Erzurum için bir yeniliktir" diye konuştu.

Ayazpaşa Camisine sabah namazı öncesi ve sonrası gelen vatandaşlar, müftülüğün görevlendirdiği kişiler tarafından verilen cüzleri okuduktan sonra yapılan hatim duasını dinliyor.

Kentte yaşayan 73 yaşındaki Abdulhamit Turan da 12 yaşından itibaren bu geleneğe katıldığını ifade ederek, "O zamanlar ilk camiye gittiğimde Ayazpaşa Camisi imamı bana Kur'an-ı Kerim okuttu ve o günden sonda 61 yıldır 1001 hatim geleneğine katılıyorum. Bu geleneği çocuklarımıza ve torunlarımıza en iyi şekilde aktarmaya çalışıyoruz" dedi. - Erzurum