Türk Müteahhitler 2012'de "Tarih Yazdı"

Semra Orkan - Türkiye Müteahhitler Birliği

(TMB) Yönetim Kurulu Başkanı Atilla Önen, 2012'de Türk müteahhitlerin yurt dışı faaliyetlerinde "Tarihi Zirve" olarak adlandırılabilecek kadar yüksek bir performans artışı kaydettiğini belirterek, "2012'de yurt dışında üstlenilen 433 projeyle yıllık yeni iş tutarı 26,6 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti" dedi.

AA muhabirine müteahhitlik sektörü hakkında bilgi veren Önen, ekonominin gidişatının dünyada olduğu gibi Türkiye'de de inşaat sektörünün performansını doğrudan etkilediğin söyleyerek, geçen yıl ekonomiyi soğutmak için alınan önlemlerin inşaat sektörüne son derece olumsuz yansıdığını anlattı.

Önen, bu durumun inşaat sektöründe kamu yatırımlarıyla özel sektör yatırımlarının gerilemesine ve konut talebinin belirgin biçimde hız kesmesine neden olduğunu vurgulayarak, sektörün 2012'nin ilk altı aylık döneminde yüzde 1,5 olan büyümesinin dokuz aylık dönem itibariyle yüzde 1'e gerilediğini kaydetti.

Hükümetin gündemindeki büyük ölçekli alt ve üst yapı projeleri için finansman yaratılması, son dönemdeki özelleştirmelerden elde edilen kaynakların yatırım amaçlı kullanılması ve Kentsel Dönüşüm Projesinin sektördeki büyümeye ivme katacağını belirten Önen, şöyle konuştu:

"Yurt içinde durağan seyreden inşaat sektörü üretimine karşın, 2012'de Türk müteahhitleri yurt dışı faaliyetlerinde 'Tarihi Zirve' olarak adlandırılabilecek kadar yüksek bir performans artışı kaydetti. Bu dönemde üstlenilen 433 projeyle yıllık yeni iş tutarı 26,6 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. 2013 Şubat ayı itibariyle faaliyette bulunulan ülke sayısı 100'e, gerçekleştirilen toplam proje sayısı 7 bine, üstlenilen işlerin toplam tutarı ise 242 milyar dolara ulaştı."

-"Sektör 1,9 milyon kişiye istihdam yarattı"-

Önen, Engineering News Record Dergisi tarafından her yıl yayınlanmakta olan

"Dünyanın En Büyük 225 Uluslararası Müteahhidi" listesinde 2012'de 33 Türk müteahhitlik firmasının yer aldığına dikkati çekerek, "Türkiye bu sayıyla 2009'dan bu yana hep olduğu gibi Çin'den sonra ikinci gelmeye devam etti. Bu performans küresel krizin beraberinde getirdiği keskinleşen uluslararası rekabete, Arap Baharının Türk müteahhitlerin ana pazarlarında yaratmış olduğu sorunlara ve Türk müteahhitler için en önemli pazarlardan olan Ortadoğu ile Kuzey Afrika'daki durgunluğa rağmen kazanılmış kayda değer bir başarıdır" diye konuştu.

Emek yoğun olan ve yaklaşık 200 faaliyet alanını etkileyen inşaat sektörünün, istihdama en büyük katkıyı sağlayan sektörlerden birisi olduğunu vurgulayan Önen, "Ekim 2012 itibariyle, 25,5 milyonluk toplam iş gücünün yüzde 7,4'ü inşaat sektöründe yer aldı. Sektör 1,9 milyon kişiye istihdam yarattı" dedi.

-Avrupa ve Ortadoğu'da riskler, Afrika ve Güney Amerika'da fırsatlar-

Önen, Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgelerinde siyasi çalkantıların beraberinde getirdiği risklerin devam ettiğine dikkati çekerek, Arap ülkelerinde yaşanan siyasi çalkantıların ekonomik konjonktüre olumsuz yansıdığını söyledi.

Avrupa'daki kriz ortamının da sektörü etkilemeyi sürdürdüğünü ifade eden Önen, "Öncelikle Avrupa ülkelerindeki iş fırsatları daralıyor, uluslararası pazarda Avrupalı müteahhitlerin yarattığı rekabet artıyor. Ayrıca Avrupa bankalarından finansman temini de geçmişe kıyasla epeyce güçleşiyor. Yeni iş fırsatları açısından Sahra Altı Afrika, Kuzey Afrika, Irak ve Venezuella ile Kolombiya başta olmak üzere Latin Amerika bölgelerinin çekici fırsatlar sunabileceği öngörülüyor."

- Libya'daki Türk müteahhitlerinin durumu-

Önen, Libya'da siyasi istikrarın ve güvenliğin kısa vadede sağlanmasının kolay olmadığını, alacakların tahsilinin zamana yayılacağı ve pazardaki rekabet ortamının değişikliğe uğrayacağının açıkça görüldüğünü aktardı.

Libya'da iş yapan Türk müteahhitlerin en büyük sıkıntısının, hak edişlerin tahsil edilememesinin ötesinde uğranılan kayıpların hangi zaman diliminde ve ne şekilde telafi edileceğinin detaylı olarak öngörülememesi olduğunu dile getiren Önen, Libya Başbakanı Ali Zeydan'ın, Türkiye ziyaretinde Türk müteahhitlerin hak edişleriyle ilgili hak kaybı olmayacağını, alacakların yüzde 50'sinin hemen ödeneceği, geri kalanının ise işe başlanmasını müteakip iki eşit taksitte ödenmesi yönünde karar alındığını söylediğini hatırlattı.

Önen, Libya pazarının 40 yıldır gerçekleştirilen projelerle Türkiye yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinin en önemli merkez üslerinden biri olageldiğine vurgu yaparak, Libya'yı hem tarihsel hem de yapısal özellikleriyle iyi tanıyan Türk inşaatçıların Libya'daki alacakları nedeniyle dönemsel olarak çeşitli güçlükler yaşasa da genelde pazara olumlu bakmaya ve mali güçlerinin imkan tanıdığı ölçüde yeni fırsatların takipçisi olmaya devam edeceklerini kaydetti.

-Tükenmeyen başarma azmiyle bu yıl 30 milyar dolarlık yeni iş hedefliyoruz-

Yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinde 2023 hedefinin 100 milyar dolar yıllık yeni üstlenilen iş hacmi düzeyine ulaşmak olduğunu belirterek, 2013'te yurt dışında 30 milyar dolar tutarında yeni iş alınımının planlandığını söyledi.

Yurt dışında bugüne kadar en çok proje üstlenilen bölgelerin yüzde 44 ile Bağımsız Devletler Topluluğu, yüzde 27 ile Ortadoğu, yüzde 19 ile Afrika, yüzde 7 ile Avrupa ve Amerika, yüzde 3 ile Asya Pasifik Bölgesi olduğunu belirten Önen, 2012'de en çok iş üstlenilen ülkelerin ise sırasıyla Türkmenistan, Irak, Rusya Federasyonu, Suudi Arabistan ve İran olarak gerçekleştiğini kaydetti.

Önen, Türk müteahhitlerin rekabet gücünün en önemli dinamiğinin tükenmeyen başarma azmi olduğunu ifade ederek, uluslararası siyasi, ekonomik konjonktürdeki değişimlere ve Türkiye'nin dış politika açılımlarına paralel olarak ortaya çıkan iş fırsatlarının da rekabet gücünün gelişmesine pozitif katkı sağladığını belirtti.

-"Yatırım/istihdam teşvikleri inşaat sektörünün de beklentisi"-

Yurt dışı müteahhitlikte, Türk firmalarının rekabet gücünü olumsuz etkilemeye devam eden, onları devlet destekli politik ve ticari risk sigortasından yararlanan rakipleri karşısında güçsüz düşüren politik ve ticari risk sigortası eksikliğinin uzun yıllardır gündemdeki ağırlığını koruduğunu anlatan Önen, yurt dışı müteahhitlik hizmetleri için Türk Eximbank'ın ülke-proje kredilerinin çok önemli bir kaldıraç unsuru olduğuna dikkati çekti.

Önen, gelecek dönemde Türk Eximbank'ın hedef ülkelere yönelik ülke ve proje kredi programlarını hayata geçirmesinin Türk inşaat sektörüne ivme kazandıracağına vurgu yaparak, "Yurt dışı müteahhitlik hizmetleri, başka ülkelerin kaynaklarıyla Türk insanına istihdam yaratmak için çok önemli bir enstrüman oluşturuyor. Son dönemde sanayi, üretim sektörü için hazırlanmış olan yatırım/istihdam teşviklerinin inşaat sektörüne de yansıtılması sektörün beklentisidir" diye konuştu.

Yayıncı: Zekeriya Gülün - İSTANBUL