TOKİ Başkanı Bayraktar: Şehirleri Gecekondulardan Kurtarmalıyız

Başbakanlık Toplu Konut İdaresi (TOKİ) Başkanı Erdoğan Bayraktar, kentsel dönüşümün Türkiye'nin işsizlikten sonra en önemli ikinci sorunu olduğunu belirterek, "Olumsuzlukların, mafya yeltenmelerinin, yasanın istemediği tüm olguların yeşerebildiği yerler gecekondu bölgeleridir. Çocuklarımızın geleceği, insanların huzuru bakımından şehirleri gecekondulardan kurtarmalıyız" dedi. Bayındırlık Bakanlığı Müsteşarı Önder kıraç ise, kentsel dönüşüm projelerinde kiraya verilen konutlara kiracı olarak yerleşen kişilerin denetimden geçirilmemesinin önemli sorunları da beraberinde getirdiğini ifade etti.

Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) İnşaat Sektör Kurulu Türkiye İstişare Toplantısı 'Kentsel Dönüşüm' konu başlığıyla Trabzon'da yapıldı. Toplantıya Trabzon Valisi Recep Kızılcık, Trabzon'un Ak Partili Belediye Başkanı Orhan Fevzi Gümrükçüoğlu, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Müsteşarı Önder Kıraç, Başbakanlık Toplu Konut İdaresi (TOKİ) Başkanı Erdoğan Bayraktar, MÜSİAD Genel Başkanı Ömer Cihad Vardan, VARYAP Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Varlıbaş ve sektör temsilcileri katıldı.

Toplantının açılışında konuşan MÜSİAD Genel Başkanı Ömer Cihad Vardan, sanayileşme sürecinde büyük şehirlerin kontrolsüz olarak büyüdüğüne işaret etti ve "Bu büyüme maalesef doğru şekilde okunamadı. İleriye dönük planlar yapılamadı. Yeterli konut üretilemedi. Bunun sonucunda da hepimizin serzenişte bulunduğu gecekondulaşma ve çarpık kentleşme ile karşı karşıya kalındı. Ülkemizin bir çok yerinde yaşam standardı düşük, estetikten yoksun, özensiz yapı yığınları oluştu" dedi.

Trabzon Belediye Başkanı Orhan Fevzi Gümrükçüoğlu da, şehirdeki kentsel dönüşüm projeleriyle ilgili bilgi verdi. Toplantıda daha sonra VARYAP Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Varlıbaş, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Müsteşarı Önder Kıraç ve TOKİ Başkanı Erdoğan Bayraktar'ın katıldığı "Kentsel Dönüşüm" konulu panel yapıldı.

Panelde söz alan Varlıbaş Holding Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Varlıbaş, sektörün sorunlarının bilen insanlarla kolayca aşıldığını kaydetti, "Eskiden dertlerimizi anlatacak muhatap bulamazken, şimdi başbakan ve cumhurbaşkanıyla seyahatlere katılıyorum. Bir seyahatte önerdiğimiz bir fikri, bir sonraki buluşmamızda benden daha titizlikle takip ettiklerini görüyorum. Ancak, yaptıklarımız Avrupa ve dünyada takdir görürken, kendi ülkemizde sektörümüzle ilgili kuruluşlarca önümüze set gerilmesi bizi üzüyor. Kentsel dönüşümlerde planlar yapılırken, gerekli gereksiz davalar açılarak işlerin sekteye uğratılması, iyinin önünü tıkamak için tampon görevi görüyor" dedi.

Müsteşardan önemli uyarı!

Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Müsteşarı Önder Kıraç ise, kentsel dönüşümün sadece fiziki dönüşüm olarak algılanmaması gerektiğine işaret etti. Kıraç şunları söyledi: "Sadece fiziki dönüşüm yapılırsa geleceğe başka sorunları da taşımış oluruz. Dar gelirli insanların yaşadığı alan düşünün. 30 -40 yıldır orada yaşamış ve ekonomik durumu orada oturmaya müsait. Ama yeni yaptığınız mekanlarda oturmaya müsait değil gelir durumları. Dar gelirli veya orta altı seviyedeki kişiler için ayrılmış alanlarda hak sahibi gelir getirmesi için konutu kiraya veriyor. Ama bu konutların kiraya verilmesi çeşitli tehlikeleri de beraberinde getiriyor. Kiracının kim olduğu noktasında ciddi denetimin olmadığı gözlemlendi. Kiracıların özellikle İstanbul ve Ankara gibi yerlerde, kent suçları gibi suçlara aday kişilerden oluştuğunu gözlemledik. Demek ki bir dönüşüm alanı yarattıktan sonra orada işletme modellerini de izlemek ve oluşturmak zorundayız. Mahalleli kültürümüz vardı eskiden. Bir mahalleye yabancı insan girdiği zaman herkes dikkat eder, onun kime, niçin gittiğini sorardı. Ama şimdi koca koca apartmanlarda karşı komşusunu tanımayan insanlardan oluşan topluluklar olduğunu görüyoruz. Kamunun görevi, kentsel dönüşümü yarattıktan sonra burada yaşayan insanları denetleyip geliştirebilir bir model yaratmaktır. Bu modellere biraz daha ağırlık verilmesi lazım. Yeni oluşan mahallelerde mahallelilik bilincinin oluşturulması lazım. Bu alanlar ileride suç unsurlarını barındıran tehlikeli odaklar olmaya aday gibi görünüyor."

Bayraktar: TOKİ'ye 15 ülkeden işbirliği talebi var

Başbakanlık Toplu Konut İdaresi (TOKİ) Başkanı Erdoğan Bayraktar ise, TOKİ'nin 81 ilde konut yaptığını anlattı ve 460 bin konut rakamına ulaştıklarını söyledi. Bayraktar şöyle konuştu:

"650 ilköğretim okulu ve lise, 91 hastane, 90 sağlık ocağı ve bir çok kamu kurumlarının ihtiyacı olan binaları da yapmaya çalıştık. Bu Türkiye'nin yakaladığı performanstır, enerjidir, sinerjidir, istikrar ortamıdır. İnşaat sektörümüz Çin'den sonra ikinci sıraya çıktı. Dünyanın her yerinde Türk inşaat sektörünün kule vinçleri çalışıyor. TOKİ'ye de 15 devletten işbirliği talebi var. Ayağımızdaki pranga şehirlerimizin çarpıklığı. Aşırı derecede kaynak israfı var. Altyapı bozuklukları, eğitimden sağlığa, ulaşıma kadar bütün olguların verimini azaltmaktadır. Bunun küçük bir maketi Trabzon. Samsun'dan Batum'a kadar sahil şeridimizde aynı çarpık yapılaşma var. Bu güzel coğrafya, kıyı şeridimizde son 60 yılda kurduğumuz şehirlerle mahvolmuş vaziyette. Şimdi para vererek yapılan yapıları yıkmaya çalışıyoruz. Trabzon'da yapılacak 8 kentsel dönüşüm projesinin maliyeti 200 milyon liradır."

"Yasanın istemediği tüm olguların yeşerebildiği yerler gecekondular"

Bayraktar, kentsel dönüşümün Türkiye için kaçınılmaz olduğunu ifade ederek, "İşsizlikten sonra en büyük sorun kentsel dönüşümdür. Gecekondu ve deprem dönüşümüdür. Türkiye'nin bunu bugünden yarına mutlaka başarması lazım. TOKİ olarak Kars'tan İstanbul'a kadar 241 noktada kentsel dönüşümü yürütmeye çalışıyoruz. Bugün dünyanın her tarafında ABD, Fransa, İspanya'da kentsel dönüşüm yapılmaktadır. Fakat arada farklar var. Bize benzeyen ülkeler Brezilya, Meksika, Mısır'dır. Bizden geri olan Pakistan ve Hindistan'dır. Brezilya son 4 yılda kentsel dönüşüme 170 milyar dolar para harcadı. Olumsuzlukların, mafya yeltenmelerinin, yasanın istemediği tüm olguların yeşerebildiği yerler gecekondu bölgeleridir. Çocuklarımızın geleceği, insanların huzuru bakımından şehirleri gecekondulardan kurtarmalıyız. Bu iş için sadece devlet ve hükümet yetmez. Topyekün bilinçlenme lazım" diye konuştu.

Kıraç: Türkiye'de müteahhit enflasyonu var

Panelin soru -cevap bölümünde gelen bir soru üzerine konuşan TOKİ Başkanı Erdoğan Bayraktar, yürüttükleri yaklaşık 40 projede müteahhitlerle sorunlar yaşadıklarını, 15 projeyi de zorlukla yürüttüklerini söyledi. Bunun üzerine, söz alan Bayındırlık Bakanlığı Müsteşarı Önder Kıraç, müteahhitlerle ilgili yeni düzenlemeler yaptıklarını belirterek, "Türkiye'de başka ülkelerde olmadığı kadar müteahhit enflasyonu var. Kimlerin müteahhit olacağı belirlenmediği gibi, müteahhitlik elinde keser olanın yapabileceği meslek haline gelmiş. Artık sektör genişledi ve dünyaya açıldı. Bu nokta disiplin altına alınmalı. TOKİ gibi kuruluşların önünü açabilmek için yeni bir çalışma başlattık. Müteahhitlik sektörünü denetim altına almak ve izlemek önem verdiğimiz bir konu. Etik kurallara uymayan müteahhitleri sektörden uzaklaştırmak için çalışma başlattık. Bütün müteahhitleri yazılım ortamında izleyeceğiz. Görevini kötüye kullanması, yaptığı işte idareyi veya vatandaşı sıkıntıya sokması durumunda o kişiye sıkıntıyı giderene kadar yasaklama gelecek. Ruhsat bölümüne onun ismi yazılamayacak, sistem ikaz edecek. Kamu kurumları da sistemden o kişinin yasaklı olduğunu görecek ve ona iş vermeyecek. Yazılım programı üzerinden tüm belediye ve kamu kuruluşları müteahhitlerin suç ve suç unsuru olabilecek işlemlerini görebilecek ve ona görev davranacak. 2011'in sonuna kadar bu sistemi devreye sokmayı planlıyoruz" dedi.