Türkiye'nin Yenilenebilir Enerji Yatırımlarını Hızlandırması Gerekiyor

HANDAN KAZANCI/FİRDEVS YÜKSEL - SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi Direktörü Alkım Bağ Güllü, Türkiye'nin, yenilenebilir enerji yatırım hızını 2-3 katına çıkarması gereken bir döneme girdiğini, 2024'ün en önemli konusunun yenilenebilir enerji yatırımlarının hızlandırılması olduğunu belirtti.

Güllü, AA muhabirine, Türkiye'nin enerji dönüşümü çalışmaları kapsamında yenilenebilir enerji hedefleri ve enerji verimliliği adımlarını değerlendirdi.

Enerji dönüşümünün Türkiye için bir fırsat oluşturduğunu dile getiren Güllü, büyüyen bir Türkiye için en önemli konunun ise enerji dönüşümünde en ekonomik çözüm olan enerji verimliliği olduğunu söyledi.

Güllü, Türkiye'de enerji verimliliği alanında önemli gelişmeler yaşandığını, özellikle 2020'den itibaren enerji yoğunluğunda dünya ortalamasına göre daha hızlı bir düşüş kaydedildiğini ifade etti.

Türkiye'nin 2017-2023 döneminde geçerli olan I. Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı'ndaki enerji yoğunluğunun 2011 değerine göre yüzde 20 azaltılması hedefinin gerçekleştiğini, bu kapsamda 8,5 milyar dolar yatırım yapıldığını anlatan Güllü, şöyle devam etti:

"2024-2030 döneminde geçerli olacak II. Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı'nda ise 2030'da enerji yoğunluğunun 2023'e kıyasla yüzde 15 azaltılması hedefleniyor. 20 milyar dolarlık bir yatırım hedefi var. Sera gazı azaltımı hedefi ise 100 milyon ton olarak belirlendi."

Güllü, tüm sektörlerde enerji verimliliğini sağlayacak uygulamaların hayata geçirilmesi ve daha verimli teknolojilerin ve üretim modlarının benimsenmesiyle ekonomik büyüme devam ederken enerji talebinin artış hızının sınırlandırılabileceğini belirterek, "Enerji sisteminin tüm değer zinciri boyunca uygun enerji verimliliği yöntemleriyle ve yüksek teknoloji, yüksek katma değer ve düşük enerji yoğunluğuna dayalı bir sanayi dönüşümüyle bunu yapabiliriz." dedi.

Dönüşümde bir diğer önemli unsur olan elektrifikasyona değinen Güllü, "Elektrifikasyon, sanayi, binalar ve ulaştırma gibi ağırlıklı fosil yakıt kullanan son kullanım sektörlerinde yenilenebilir enerji kullanımını artırmak için en temel strateji. Ulaşımda benzinli araçlar yerine elektrikli araçlara, binalarda doğal gaz yerine ısı pompalarına geçiş ve buradaki elektriği yenilenebilir enerji kaynaklarıyla sağlama bu anlamda önem kazanıyor." değerlendirmesinde bulundu.

Yenilenebilir enerjide yatırımlar hız kesmemeli

Güllü, bu yıl lisanssız güneş enerjisi dışında yenilenebilir enerji yatırımlarında bir yavaşlama görüldüğünü, bu yavaşlamanın nedenlerinden birinin finansmana erişim zorlukları olduğunu ifade etti.

Güvenilir ve öngörülebilir bir yatırım ortamının önemini vurgulayan Güllü, "Türkiye'nin yenilenebilir enerjide net sıfır hedefiyle uyumlu 2035 yılı için çok önemli hedefleri var. Yatırım hızımızı 2-3 katına çıkarmamız gereken bir döneme giriyoruz. Her yıl 1,4 gigavat rüzgar enerjisi, 3,3 gigavat da güneş enerjisi kurmamız gereken bir dönemdeyken bu yatırımların yavaşlamaması gerekir." diye konuştu.

Güllü, yenilenebilir enerjide kapasite tahsisi noktasında bir sıkıntı olmadığını, asıl sorunun yatırımların gerçekleşme hızından kaynaklandığını söyledi.

Kasım 2023 itibarıyla elektrik kurulu gücünün yıllık yaklaşık 2,5 gigavat artışla 106 gigavata ulaştığını belirten Güllü, şunları ifade etti:

"Söz konusu artışın tamamına yakını yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlandı ancak yeni kapasite artışında bir gerileme söz konusu. Termik kapasite artışı 19 megavat olurken, geriye kalan 2 bin 515 megavat yenilenebilir enerji kaynaklarından geldi. Bunun 1,9 gigavatı ise güneş enerjisi kurulu gücündeki artıştan sağlandı. Ancak rüzgar enerjisinde çok ciddi bir düşüş olduğunu görüyoruz. Kasım itibarıyla sadece 300 megavatlık yeni kurulum yapılmış. Bunun nedeni henüz hiçbir YEKA RES projesinin gerçekleşmemesi ve YEKA'lar dışında proje stoğunun olmaması."

"Türkiye'nin ciddi bir yatırım ihtiyacı var"

Güllü, "Bu yıl için en önemli konu, yenilenebilir enerji yatırımlarının hızlandırılması. Bu yatırımlar çok iyi takip edilmeli. Her yıl için bir hedef konulmalı ve her yılın değerlendirmesi yapılmalı. Eğer yıllık hedefin gerisinde kalıyorsak bunun nedenleri analiz edilerek uygun önlemlerin alınması lazım." dedi.

Halihazırda en ucuz kaynaklar haline gelen, teknolojileri olgunlaşmış ve Türkiye'nin de yerli ekipman imalat kapasitesinin bulunduğu yerli ve temiz yenilenebilir enerji kaynaklarındaki artışın 2053 net sıfır hedefi için de önemli olduğunu belirten Güllü, şunları kaydetti:

"Türkiye'nin ciddi bir yatırım ihtiyacı var. Türkiye'nin uluslararası yatırım çekebilmesi için bir yeşil finansman stratejisi geliştirmesi, iklim bankası ve iklim diplomasisi gibi konuları gündemine alması gerekiyor. Alternatif finansman mekanizmalarının geliştirilmesi de dahil olmak üzere tüm bunlar için en önemli konu ise sürdürülebilir kalkınma/büyümeyle uyumlu ve ekonominin bütün bileşenlerini içeren bütüncül politikaların tanımlanması. Aynı hedef doğrultusunda ve kamunun öncülüğünde tüm bunların koordine edilmesi ve aktive edilmesi çok önemli."

Güllü, net sıfır hedefi için eylem aşamasına geçilmesi gerektiğini vurgulayarak, "Orta vadeli hedefleri belirledik. Şimdi bu hedeflere ulaşmak için neler yapılmalı bunu belirlememiz ve hızlı bir şekilde de harekete geçmemiz gerekiyor." ifadesini kullandı.