Sermaye piyasaları "Türkiye Yüzyılı"na yeni projelerle girecek

MERVE ÖZLEM ÇAKIR/EBRU ŞENGÜL CEVRİOĞLU - Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı İbrahim Ömer Gönül, Kurul olarak Cumhuriyet'in 2. yüzyılında ekonomide sermaye piyasasının payını artırma ana hedefiyle dijital finansal hizmetler, sürdürülebilirlik, katılım finans, finansal okuryazarlık, Risk Merkezi Platformu alanlarında önemli projeleri devreye alacaklarını belirterek, "İstanbul Finans Merkezi de bunun 'ana üssü' olacak." dedi.

Gönül, AA muhabirine, sermaye piyasalarındaki gelişmelere ilişkin değerlendirmede bulundu.

Türkiye'de son dönemde halka arz başta olmak üzere, şirketlerin sermaye piyasalarına dahil olma taleplerinde büyük artışlar olduğunu ifade eden Gönül, nisan itibarıyla borsada işlem gören şirket sayısının 497'ye, bu şirketlerin piyasa değerinin de yaklaşık 5,7 trilyon liraya ulaştığını söyledi. Gönül, "Son dönemde şirketlerimizin halka arz için başvurularında ciddi artışlar oldu." diye konuştu.

Hisse senedi bakiyeli yatırımcı sayısının yaklaşık 4,8 milyona, menkul kıymet yatırım fonu sayısının 1291'e, portföy değerinin de 847,4 milyar liraya yükseldiği bilgisini veren Gönül, "Emeklilik yatırım fonu sayısı 375'e, portföy büyüklüğü 465,5 milyar liraya, portföy yönetim şirket sayısı 59'a, bu şirketlerin yönettiği portföy büyüklüğü yaklaşık 1,75 trilyon liraya ulaştı." dedi.

Son 20 yılda sermaye piyasasının gelişmesine ve daha verimli işlemesine yönelik adımlar atıldığına dikkati çeken Gönül, yatırımcıların korunmasına, borsanın bölgesel ve küresel anlamda rekabet gücünün artırılmasına, aracı kurumlar, halka açık şirketler gibi sektör paydaşlarının kurumsal yapılarının güçlendirilmesine, sermaye piyasası araç çeşitliliğinin artırılmasına kadar pek çok proje ve düzenlemenin hayata geçirildiğini söyledi.

Sermaye piyasalarında " Türkiye Yüzyılı" projeleri

Gönül, "Türkiye Yüzyılı"nın kendilerine ve gelecek nesillere önemli hedefler verdiğine işaret ederek, yeni asrın tarihi sorumluluklar yüklediğini, geçmişten gelen tecrübeleriyle gelecek dönemin şekillendirilmesi için çalışacaklarını dile getirdi.

Teknolojik yatırımları, çeşitlendirilmiş sermaye piyasası araçları, güçlü insan kaynağı, yenilenen mevzuat ve organizasyon yapısı ile "Türkiye Yüzyılı"nda güçlü bir sermaye piyasası görüleceğini vurgulayan Gönül, "SPK olarak Cumhuriyet'imizin 2. yüzyılında ekonomide sermaye piyasasının payını artırma ana hedefiyle dijital finansal hizmetler, sürdürülebilirlik, katılım finans, finansal okuryazarlık, Risk Merkezi Platformu alanlarında önemli projeleri devreye alacağız. İstanbul Finans Merkezi de bunun 'ana üssü' olacak." ifadelerini kullandı.

Gönül, dijital finansal hizmetler konusunda nitelikli yatırımlara imza atacaklarını belirterek, bu yüzyılın trend kavramlarının "fintech", "dijitalleşme", "inovasyon", "nesnelerin interneti", "blokzincir", "yapay zeka", "big data" olduğunu, bu alanlarda çalışmalarını sürdürdüklerini anlattı.

Kurul olarak halka arz başvuruları başta olmak üzere, tüm hizmetlerini elektronik ortama taşıma çalışmalarına devam ettiklerini aktaran Gönül, "Başvuru sahipleri bütün süreçleri şeffaf bir şekilde elektronik ortamda takip edebilecek. Yılın ikinci yarısında projemizi hayata geçirmeyi hedefliyoruz. Böylece şirketlerimizi kağıt üzerinden yürüyen başvuru yükünden kurtarmış olacağız." değerlendirmesinde bulundu.

Çevreci borçlanma araçlarına yapılan fon yatırımları 13,6 milyar lira

Gönül, iklim değişikliğini azaltacak ve bu değişime uyum sağlayacak projelerin finansmanında sermaye piyasalarından yararlanmanın çok önemli olduğuna dikkati çekerek, şöyle konuştu:

"Kurul olarak 2022'de Yeşil Borçlanma Aracı, Sürdürülebilir Borçlanma Aracı, Yeşil ve Sürdürülebilir Kira Sertifikaları rehberlerini yayımladık. Şu anda söz konusu temalara yatırım yapan toplam 43 yatırım fonu, emeklilik yatırım fonu ve girişim sermayesi yatırım fonu bulunuyor. Bu fonların toplam değeri yaklaşık 13,6 milyar lira. Kurulumuz tarafından 9 farklı şirketin toplam 12 milyar dolar ve 1,5 milyar lira seviyesinde yeşil/sürdürülebilir borçlanma aracı ihraç tavanı onaylandı. Aynı kapsamda 3 farklı şirketin 12 milyon dolar ve 6,2 milyar liralık yeşil/sürdürülebilir kira sertifikası ihraç tavanı onay aldı."

Katılım finans alanında yeni ürünler

SPK Başkanı Gönül, İstanbul Finans Merkezinin katılım finansın bölgesel ve küresel anlamda öncülüğünü yapacağını ifade ederek, Kurul olarak katılım finans araç çeşitliliğini artırarak reel sektöre ve şirketlere uygun finans koşulları sağlayacaklarını, yatırımcılara da bu alanda tasarruf edebilecekleri yeni ürünler sunacaklarını bildirdi.

Sermaye piyasası paydaşlarının da desteğiyle oluşturulacak Risk Merkezi Platformu sayesinde piyasadaki verilerin çevrim içi takip edileceğine işaret eden Gönül, "Piyasa 7/24 gözetim altında olacak. Yılın ikinci yarısında platformu hayata geçirmeyi planlıyoruz. Böylece piyasanın farklı alanlarında doğabilecek risk unsurları tek bir merkezde toplanıp, zaman geçirmeksizin anlık inceleme yapılacak ve gerekli önlemler alınacak." dedi.

Gönül, sermaye piyasasının şeffaf, güvenilir, istikrarlı, adil ve rekabetçi bir ortamda işleyişinin ve gelişmesinin her zaman öncelikleri olduğunu belirterek, geçen yıl sonunda 3,8 milyon seviyesinde olan pay piyasası yatırımcı sayısının 4 ayda 1 milyon civarında artış gösterdiğini, 28 Nisan itibarıyla yatırımcı sayısının 4,8 milyon seviyesine ulaştığını söyledi.

28 Nisan itibarıyla 12 şirketin halka arzı gerçekleşti, 2 şirketin arzına onay verildi

Geçen yıl 40 şirketin halka arz edildiğini, şirketlerin piyasadan temin ettiği fon büyüklüğünün 19,3 milyar lira olduğunu ifade eden Gönül, "2023 yılında da halka arzlara ilginin devam ettiğini görmekteyiz. 28 Nisan itibarıyla 12 şirketin halka arzı gerçekleşirken söz konusu şirketler 13,8 milyar lira kaynak sağladı. 2 şirketin ise halka arzına onay verilmiş olup, süreç devam etmektedir." diye konuştu.

Gönül, hem arz hem de talep yönlü sermaye piyasalarına yoğun teveccüh olduğuna dikkati çekerek, "Bunu değerli buluyoruz. Bu durum, bizlere, yatırımcıların korunması adına ilave sorumluluk yüklüyor. Bunun için finansal okuryazarlığa çok önem veriyoruz." ifadelerini kullandı.

Sermaye piyasalarına olan güvenin ve farkındalığının artırılmasına yönelik, okul çağındaki çocuklardan gençlere, hane halkından piyasa profesyonellerine kadar uygun iletişim kanalları aracılığıyla bilgilendirme yapılması ve farkındalığı artırıcı tedbirlerin alınmasının önem arz ettiğini vurgulayan Gönül, bu kapsamda tüm kesimleri kapsayacak ölçek ve büyüklükte bir finansal okuryazarlık portalını Sermaye Piyasası Kurulunun koordinasyonunda faaliyete geçirmeyi hedeflediklerini, yılın ikinci yarısında portalın tanıtımını yapmayı planladıklarını dile getirdi.

Gönül, sermaye piyasalarına yatırım yapmak isteyenler için de finansal okuryazarlığın önemine değinerek, şunları kaydetti:

"SPK tarafından yetkilendirilmiş kurumlar dikkate alınmalı, bunların dışındaki kişilerin yorum ve değerlendirmelerine itibar edilmemeli. Sosyal medyada yazılanların peşinden gidilmemeli, orta ve uzun vadeli yatırım yapılmalı. Yatırımlar çeşitlendirilmeli, şirketlerin özel durum açıklamaları takip edilmeli. Şirketlerin finansal tabloları ve faaliyet raporları incelenmeli, söylenti ve tüyo ile işlem yapılmamalı."