Pamuk üreticisinin yüzünü Çin güldürdü

TOLGA ALBAY - Pamukta düşük dünya fiyatları nedeniyle sıkıntı yaşayan üreticinin yüzü, Çin'in stok yapma kararıyla güldü. Dünya fiyatlarında geçen yıla göre yaklaşık yüzde 30 artışın yaşandığı pamukta bu artışın devam etmesi halinde gelecek yıl ekim alanlarının genişleyebileceği tahmin ediliyor.

Ege Bölgesi'nin pamuk üretim merkezi sayılan Söke Ovası'nda hasat sezonu devam ediyor. Geçen yıl 158 bin ton kütlü pamuğun üretildiği ovada bu yıl yüzde 10'luk bir artış yaşanması bekleniyor. Makinalı toplamaya geçilmesi nedeniyle sezonun 1 ayda tamamlanması bekleniyor. Ürününü geçen yıl kilogramı 1,3 liraya satan üretici bu yıl pamuğunun kilogramına 1,6-1,7 lira alabiliyor.

Hasat sezonunda gerçekleşen bu fiyat artışının üreticiyi memnun ettiğini belirten Sökeli pamuk üreticisi Mustafa Atbinici, fiyat artışının devam etmesi halinde mısır ve soyaya dönen birçok üreticinin gelecek sezon tekrar pamuk ekmeyi düşünebileceğini belirtti.

Atbinici, fiyattaki artış ve azalmaların dış piyasalardan etkilenmesinin üreticiyi tedirgin ettiğini ifade ederek, "Fiyat artışında Çin'in stok yapmak için dünya piyasasından hızla pamuk almasının etkili olduğu konuşuluyor. Bu gelişme fiyatları artırdığı için olumlu olarak görülebilir. Ama Çin, yarın bu stokları satmaya karar verdiğinde de fiyatlar alt üst olacak. Fiyat artışına rağmen devletin pamuk üretimine verdiği desteğin yetersiz kalması nedeniyle bu ürüne güven yok. Fiyat istikrarı olmadığı için üretici sürekli mağdur oluyor" dedi.

- Herkesin gözü borsada

Söke Ticaret Borsası Başkanı Deniz Günal da hasat sezonuyla beraber üreticinin tarlada ürününü toplama, çırçır fabrikalarının da aldığı ürünü bir an önce işleme derdinde olduğunu ancak sektördeki herkesin gözünün dünya fiyatlarında olduğunu söyledi.

Tarladaki üreticinin dahi kendisini gün içinde arayarak New York Borsası'ndaki fiyatın en son ne olduğunu sorduğunu anlatan Günal, şöyle konuştu:

"Çin'in stok yapma kararı dünya piyasasında büyük bir hareketliliğe neden oldu. Bu gelişme şu an için Türk çiftçisinin yararına oldu. Fiyatlarda yüzde 30'a yakın bir artış var. Bu artışın süreceği konuşuluyor. Artışın sürmesi halinde daha önce pamuktan vazgeçen üreticinin tekrar bu ürüne yönelmesini bekliyoruz. Ancak bu yönelmenin bir dış etkenden kaynaklanması bizi endişelendiriyor. Pamuk dünya için artık bir stratejik ürün. ABD'nin bir süre önce stoklarıyla oynaması da fiyatları 3-4 kat artırmıştı. Bu dalgalanmalardan olumsuz etkilenmememiz için üretimin desteklenmesi gerekiyor. Bu kadar dış etkiye açık olmamız aynı zamanda bizim için risktir. "

- Tarihi stok

Ege Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçı Birlikleri Başkanı Sabri Ünlütürk ise dünyada pamuğun en büyük tüketicisi olan Çin'in son dönemde stoklarını hızla artırdığını, halen dünyadaki toplam 24 milyon tonluk stokun yaklaşık yarısının Çin'in eline geçtiğini dile getirdi.

Pamukta en büyük üretici ABD'nin, piyasa belirleyicisi konumunu Çin'e kaptırmaya başladığını, burada küresel bir ticaret savaşının görüldüğünü kaydeden Ünlütürk, Çin'in geçen yıllarda ABD kaynaklı spekülatif fiyat artışlarından korunmak için bu adımı atmış olabileceğini, kendi ürettiği pamuğun dünya piyasasından daha pahalı olmasının da stok kararında etkili olabileceğini ifade etti.

Ünlütürk, "Dünya pamuk stoku, Çin'in bu hamlesiyle tarihi seviyede arttı. Bu dengeleme olmasaydı dünya fiyatları hızlı bir şekilde gerileyebilirdi. Bu durum, çiftçisine yeteri kadar destek veremeyen bizim gibi ülkelerin işine yaradı. Böyle seyrederse önümüzdeki sene ekim alanları artacaktır" dedi.

Çin'in stoklarını 5 yıl içinde azaltacağını açıkladığını ancak bunun zamanlama ve şiddeti hakkında açıklama yapmadığını da açıklayan Ünlütürk, stokların hızlı azaltılmasının fiyatlarda ani düşüşe neden olabileceğini, ancak böyle bir azaltma beklemediklerini söyledi.

Tariş Pamuk ve Yağlı Tohumlar Birliği Başkanı Faruk Yaman ise Çin'in kapalı bir kutu olması nedeniyle nasıl bir strateji izleyeceğini tahmin etmenin zor olduğunu belirterek, ellerindeki stokun nereye kadara şişmeye devam edeceği, stoğun nasıl değerlendirileceğinin bilinmediğini ifade etti.

Yaman, "Çin'deki pamuk fiyatlarının dünya fiyatlarından yüzde 50 fazla olduğu göz önüne alındığında, kendi iplik üreticilerinin pamuk maliyetinin dünyaya göre daha pahalı kalacağı için pamuk fiyatlarının düşmesi işlerine gelmeyecektir. Bu durum Türk üreticisi için avantajlı bir durum yaratabilir" dedi.