Lehman Havlu Attı, Merrill Lynch Bank Of America'ya Sığındı

Banka CEO’ları ve hükümet yetkilileri arasında hafta sonu boyunca süren görüşmeler Lehman Brothers’ı kurtarmaya yetmedi. Lehman Brothers iflasını istemek zorunda kalırken, Merrill Lynch ise kurtuluşu, Bank of America’ya satılmakta buldu. Bank of America’nın Lehman Brothers’a talip olduğunu açıkladıktan sonra Merrill Lynch’i alması şaşkınlık yarattı.

ABD’li iki dünya devi, dün yaşanan gelişmelerle hem kendi kaderlerini hem de dünya piyasalarının kaderini şekillendirdi. Banka CEO’ları ve hükümet yetkilileri arasında haftasonu boyunca süren görüşmeler, 158 yıllık Lehman Brothers’ı kurtarmaya yetmedi. Görüşmelerden üzerinde anlaşmaya varılmış bir kurtarma operasyonu çıkmayınca Lehman Brothers iflasını istedi. 94 yıllık Merrill Lynch de kendisini Bank Of America’ya 50 milyar dolara satarak iflastan kurtuldu. Bank of America’nın Lehman Brothers’a talip olduğunu açıkladıktan sonra Merrill Lynch’i alması şaşkınlıkla karşılandı. Haftasonu boyunca yaşanan bu gelişmeler sonucunda Amerika’nın en büyük 4 yatırım bankası arasında yer alan Lehman Brothers ve Merrill Lynch tarihe karıştı.

Yardım eli uzanmadı

ABD’nin 158 yıllık yatırım bankası Lehman Brothers’ın sonunu, hükümetin ’alıcı bankalara herhangi bir finansal garanti sağlayamayacağına’ ilişkin açıklaması hazırladı. Uzunca bir süredir sıkıntı içinde olan ve bu yıl hisseleri yüzde 94 değer kaybeden Lehman Brothers için bu haftasonu oldukça hareketli geçti. Ancak, Amerikan Sermaye Piyasası Kurulu (SEC) Başkanı Christopher Cox ve New York Merkez Bankası Başkanı Timothy Geithner’in telefonuyla yapılan toplantıdan "kurtarmanın nasıl finanse edileceğine" ilişkin bir çözüm çıkmadı. Hükümetin daha önce Bear Stearns’ın kurtarılışı sırasında JP Morgan’a birçok kolaylık sağlaması ve aynı ayrıcalıkların Lehman için tanınmaması çözüm yollarını tek tek tıkadı.

Dün de Lehman Brothers taliplerinden İngiliz Barclays’in çekildiğini açıklaması, bir anda gelişmelerin yönünü değiştirdi. Bu açıklama üzerine gözler tek kurtarıcı olarak kalan Bank of Amerika’ya çevrildi. Ancak Bank Of America, seçimini Merrill Lynch’ten yana yaptı. Lehman krizi ile birlikte sallantıda olan Merrill Lynch’in, 50 milyar dolara Bank Of America’ya geçeceği açıklandı. Şaşkınlıkla karşılanan bu gelişme Lehman Brothers içinde tüm umutları suya düşürdü. Bu karardan sonra da 25 bin çalışanı bulunan Lehman Brothers, iflas bayrağını çekti.

Merrill Lynch korktu

Merrill Lynch’ın bir yıl önceki değerinin yarısına Bank of America’ya satılmaya razı olmasında, Bear Stearns ve Lehman Brothers’ın başına gelenler etkili oldu. Wall Steet Journal’a göre Merril’in CEO’su John Thain, bu durumdan etkilendi. Acil bir kararla da, daha önce kendisine satın alma teklifi getiren Bank Of America’nın CEO’su Kenneth D. Lewis ile görüşme kararı aldı.

Lehman neden battı

Borçla büyük riskler aldı. İlk aşamada bilançoyu olumlu etkileyen bu politika, krizle birlikte patladı. 3’üncü mali çeyrekte, beklentileri de aşarak hisse başına 5 dolar 92 sent zarar etti.

 Aylar boyunca hiçbir sorun yaşamadığını söyleyerek yardım istemekten kaçındı. Bu konuda en büyük rolü oynayan ise CEO Fuld oldu.

 Gayrimenkul krizinin başlamasıyla birlikte Tishman Speyer ile ortak olarak sektöre 22.2 milyar dolarlık yatırım yaptı. Ancak anında kayıp vermeye başladı.

 Zora düştükten sonra bir daha piyasanın güvenini kazanamadı. Bu nedenle kurtarılma umudu da kalmadı.

10 banka krizden korunmak için 70 milyar dolarlık fon kurdu

LEHMAN Brothers’ın yok oluşu ve Merril Lynch’in satın alışı sonucunda Amerika’nın en büyük 10 bankası büyüklüğü 70 milyar dolar ile 100 milyar dolar arasında değişecek dev bir acil yardım fonu oluşturma kararı aldı. Finansal kurumlar bu fonu Lehman Brothers’ın batışıyla birlikte altüst olması beklenen piyasaların üzerilerindeki etkisini azaltabilmek için kullanacak. Her bankanın en az 7’şer milyar dolarlık teminatlarını sunacağı düzende 10 bankaya hesapta toplanan paranın üçte birini borç alabilme izni verildi. İleride havuza katılmak isteyen banka sayısı arttıkça burada kullanılacak kredi imkanının da yükselebileceği belirtildi. Para havuzunu kuran bankalar şunlar: "Bank of America, Barclays, Citigroup, Credit Suisse Group, Deutsche Bank AG, Goldman Sachs Group, JPMorgan, Merrill Lynch, Morgan Stanley ve UBS AG."

85 bin çalışanın durumu ne olacak

BANKALARIN yeni durumu Merrill’in 60 bin Lehman’ın ise 25 bin çalışanının durumunu sorgulanmasına yol açıyor. Bu kadar kişinin bir anda işini kaybetmesi New York ekonomisini alabora edebilir korkusu sadece bankacıları değil tüm iş adamlarını tedirgin ediyor. New York Belediye Başkanı Michael Bloomberg de California valisi Arnold Shwarzenegger’e olan ziyaretini iptal etti. Blooberg 100 bin işsizin New York ekonomisine yapacağı etkinin de ne olacağı konusunda derin kaygı yaşıyor.

En büyük 2’nci iflasla dengeler değişti

ABD’de 158 yıllık Lehman Brothers’ın iflası, Drexel Burnham Lambert’in 1990’daki iflasından sonraki en büyük iflas olacak. Eskiden Wall Street’in en güçlü 5 bankaları, Bank of America, JPMorgan Chase, Merrill Lynch, Lehman Brothers ve Bear Stearns sıralanırken, son gelişmeler bu dengeleri de değiştirdi. Bear Stearns’ün mart ayında çok düşük bir fiyata JPMorgan’a satılmasından ardırndan Lehman ve Merrill’in piyasadan çekilmesiyle birlikte, en büyük 5 ABD yatırım bankasından 3’ü son 6 ayda piyasalara veda etmiş oldu.

Citigroup büyük alacaklı durumunda

LEHMAN’ın mahkemeye yaptığı iflas başvurusunda yer alan bilgilere göre, şirketin 31 Mayıs itibariyle toplam aktifleri 639 milyar dolar, toplam borcu da 613 milyar dolar seviyesinde. İflas başvurusunda ayrıca Citigroup’un ve Bank of New York Mellon’un elinde 138 milyar dolarlık Lehman tahvili bulunduğu belirtildi. Bu arada Lehman Brothers’ın İngiltere’deki faaliyetleri, yediemin yönetimine devredildi.

İki devin CEO’ları aynı kaderi paylaştı

İKİ dev kuruluşta gelişmeler, birinde satış diğerinde iflasla sonuçlansa da CEO’ların kaderi aynı oldu. Lehman’ın çöküşü CEO Richard Fuld’ın da sonunu getirdi. 1994 yılından bu yana bankayı yöneten Fuld, pazar sabahı 06.00’dan bu yana bir kurtarıcı bulmak için çırpındı. Ancak bütün gün süren görüşmelerden sonuç çıkmayınca Fund, bugüne kadar ’Kötü günleri atlattık, sorun yok’ diyen Fuld da, iflası kabullendi. Merrill Lynch’te ise satışla birlikte CEO John Thain görevi bırakacak. Plana göre Merrill’in 17 bin broker çalıştıran bölümü Bank of America servet yönetim departmanı ile birleşecek.

Yumurta kırmak zorunda kaldı

LEHMAN Brothers’ın bundan iki ay önce Türkiye’yi ziyaret eden ve bu ziyaretinde gazetecilere verdiği yemekte, "Batıyor olsak size et ikram etmez, yumurta kırardık" diyen eski Avrupa, Ortadoğu, Asya Pasifik CEO’su Jeremy Isaacs bankanın zor durumda olmadığını iddia etmişti. Ancak, Lehman Brothers henüz batacağını bile bildirmeden Isaacs geçtiğimiz hafta yaptığı açıklama ile yıl sonunda görevi bırakacağını duyurdu. Lehman Btrothers sadece Türkiye’de değil tüm dünyada zor durumda olmadığını ve krizin yüzde 75’ini atlattıklarını savunuyordu.

Sığır tüccarının oğulları kurmuştu

ALMANYA’nın Bavyera eyelatindeki Rimpar şehrinde yaşayan Yahudi sığır tüccarı Allan Sigmund Lehman’ın oğlu Henry Lehman, Montgomery’ye göç ederek 1844’te H. Lemhan ismini taşıyan bir şirket kurdular. Kardeşi Emanuel’in de ABD’ye gelmesiyle birlikte firmanın adı H. Lehman and Bro. oldu ve en küçük kardeş Mayer’in gelmesiyle şirketin adı Lehman Brothers olarak değişti. Sığır tüccarı babanın 3 oğlu dünyanın en büyük yatırım bankalarından birinin temelini attı.

Merrill Lynch’in hikayesi

Fizikçi Babanın oğlu Charles E. Merril 1914 yılında Charles E. Merrill & Co.’yu Wall Street 7 numarada açtı. Bir kaç ay sonra ise arkadaşı Edmund C. Lynch, Merrill’e katıldı ve 1915’te şirketin ismi Merrill, Lynch & Co. oldu. Şirket Birinci Dünya Savaşı döneminden ve İkinci Dünya Savaşı’ndan sarsılmadan çıkmıştı.