Küresel Ulaştırma Koridorları Forumu

Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Osman Çelik, ulaştırma altyapısına yapılan yatırımların maliyetleri düşürdüğünü, ticareti artırdığını ve yeni ekonomik fırsatların önünü açtığını belirterek, "Daha iyi entegre edilmiş ticaret yolları, 2030 yılına kadar küresel gayrisafi yurt içi hasılayı yüzde 3'e kadar artırabilir." dedi.

İstanbul Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı'nda düzenlenen Küresel Ulaştırma Koridorları Forumu kapsamında "Ulaştırma Koridorlarının İnşası ve Yönetimi için Yenilikçi Finansman Çözümleri" başlıklı panel gerçekleştirildi.

Oturumda konuşan Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Çelik, akıllı finansman ve güçlü ortaklıklar yoluyla küresel bağlantının güçlendirilmesi gerektiğini söyledi.

Ulaştırma koridorlarını çeşitlendirmenin, dayanıklılık sağlamanın yanı sıra büyümeyi desteklemekle de ilgili olduğunu dile getiren Çelik, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Ulaştırma altyapısına yapılan yatırımlar maliyetleri düşürür, ticareti artırır ve yeni ekonomik fırsatların önünü açar. Etkin koridorlar bölgesel bağları ve küresel bağlantıları güçlendirir. Güvenilir bir ulaşım sistemi ticareti mümkün kılar, insanları birbirine bağlar ve inovasyona güç verir. Daha iyi entegre edilmiş ticaret yolları, 2030 yılına kadar küresel gayrisafi yurt içi hasılayı yüzde 3'e kadar artırabilir."

Çelik, Kuşak ve Yol Girişimi gibi koridorların paydaş ülkelerin ticaretini artıracağını vurgulayarak, "Bu koridorların finansmanı, sınırların ve tek bir kurumun ötesinde düşünmeyi gerektiriyor. Uluslararası finans kuruluşları ve özel sektör ortaklıklarının işbirliğine ihtiyaç var." diye konuştu.

Geleneksel finansman modellerinin bu projelerin ölçeği ve karmaşıklığıyla örtüşmediğini ve çok uluslu mekanizmalara ihtiyaç bulunduğunu dile getiren Çelik, kamu-özel sektör işbirliği modelinin bu projeler için riskin paylaşıldığı dengeli bir yaklaşım sunduğunu ve uzun vadeli teşvikler oluşturduğunu anlattı.

"Uluslararası finans kuruluşları, koridor temelli projelere öncelik vermeli"

Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Çelik, Türkiye'de ulaştırma alanında odaklandıkları konularda bahsederek, ülkenin üzerinde bulunduğu uluslararası ulaşım koridorlarını anlattı.

Türkiye'nin son yıllarda ulaştırma alanında hayata geçirdiği projelere ilişkin örnekler veren Çelik, "Uluslararası finans kuruluşlarını, koridor temelli projelere öncelik vermeye ve sınır ötesi koordinasyonu teşvik etmeye çağırıyorum. Bölgesel ve çok taraflı kuruluşlar, lojistik ve düzenleyici çerçevelerin uyumlaştırılması yoluyla ticaret entegrasyonunu kolaylaştırmada daha güçlü bir rol üstlenmelidir." değerlendirmesinde bulundu.

"Altyapı yatırımlarında çevre de düşünülmeli"

Kuzey Makedonya Hükümet Başkan Yardımcısı ve Ulaştırma Bakanı Aleksandar Nikoloski de altyapı projelerinde çevresel unsurlara dikkat ettiklerini ifade ederek, Koridor 8'e ilişkin benzersiz bir özelliğe sahip olduklarını ve burada UNESCO tarafından korunan Ohri Gölü'nün önemli olduğunu söyledi.

Nikoloski, "Yüksek kaliteli bir yaşam standardı istiyorsak o zaman sadece fabrikalar olmamalı. Demir yolu ve kara yolları güzergahı üstünde temiz çevre olmalı." değerlendirmesini yaptı.

-"Yeni bir demiryolu projesi yapacağız"

Mozambik Ulaştırma ve Lojistik Bakanı Joao Jorge Matlombe de ülkesindeki önemli ulaşım koridoru projesi olan Nakala'dan bahsederek, "Şimdi bir planımız daha var. İki ülke arasında işbirliği yaparak demir yolunu Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ne kadar uzatacağız. Bu sayede gelecekte bu koridorla beraber en rekabetçi koridorlardan bir tanesi olacağız. Güney Afrika'da gerçekten bu çok önemli. 2 bin 500 kilometrelik bir demir yolu ağından bahsediyoruz." dedi.

Mozambik'teki koridorların ekonomiye büyük katkı sağladığını dile getiren Matlombe, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Koridorlar bölgeyi entegre etmek ve ekonomileri geliştirmek için değerli araçlardır. Daha rekabetçi olmamızı sağlıyor. Etrafımızda diğer limanlar da var. Herhangi bir yatırım yoksa, işbirliği yoksa hiçbirimiz bundan faydalanamayız, rekabetçi olamayız, maliyetlerimiz artar. Ekonomimize en büyük katkı bu tür koridorlardan geliyor. Potansiyelimizi daha da fazla kullanabiliriz. Bu yüzden de bizim yaptığımız şey sürekli yasal çerçevemizi geliştirmek, işbirliğini artırmak ve kaynaklarımızı azami ölçüde kullanabilmek."

Dünya Bankası'ndan 2 yılda 5 milyar dolar fon

Dünya Bankası Altyapıdan Sorumlu Başkan Yardımcısı Guangzhe Chen ise ulaştırma koridorlarının ticareti, büyümeyi ve ekonomik kalkınmayı geliştirme konusunda önemli olduğunu belirterek, "Son iki sene içerisinde ulaştırma koridorlarına 5 milyar dolarlık fon sağladık." açıklamasını yaptı.

Yatırımlarının genelde finansman, ulaştırma ve lojistik altyapıların finansmanına odaklandığını kaydeden Chen, destekledikleri programlara ilişkin örnekler verdi.

"Koridorlar küresel kalkınmada itici güç"

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) Başkan Yardımcısı Mark Bowman da ulaştırma koridorlarının sadece bir altyapı değil, bölgesel ve küresel kalkınma için itici güç olduğunu, bu sebeple önem arz ettiğini vurguladı.

EBRD'nin ulaştırma koridorları konusunda önemli işlere imza attığını anlatan Bowman, özellikle Türkiye ve bölge ülkeleri ile işbirliği içerisinde olduklarını aktardı.

Bowman, ulaştırma koridorlarının inşasında risklerin ve sorumlulukların paylaşılması ve finansmanın inovasyonuna odaklanılması gerektiğini kaydederek, "Karar alma kurallara bağlı ve şeffaf olmalı, proje içinde ölçülebilir çözümler belirlenmeli, teknik standartlar karşılıklı olarak benimsenmeli." şeklinde konuştu.

Karadeniz Ticaret ve Kalkınma Bankası Başkanı Serhat Köksal ise özellikle Kovid-19 ve savaşlar sonrası yaşanan jeopolitik karışıklıklardan bahsederek, "Koridorların acilen geliştirilmesi gerekiyor. 2024'te çok taraflı kalkınma bankaları 290 milyar dolarlık yatırımda bulundu. 1,5 trilyon doları mobilize etti bu. 4 trilyon dolarlık yıllık bir global yatırım ihtiyacı var. Hala daha bu ihtiyacı karşılamanın çok gerisindeyiz." diye konuştu.