Kuraklığa Karşı Dayanıklı Fasulye Çalışması

Samsun'da bulunan Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Tarla Bitkileri Bölümü Başkanı Dr. Hüseyin Özçelik, gelecekte görülebilecek kuraklık riskine karşı, yüksek sıcağa dayanıklı fasulye türlerinin geliştirilmesi için çalışma başlattıklarını söyledi. Dr. Özçelik, projeye TÜBİTAK'ın da destek verdiğini belirtti.

Son yıllarda görülen iklim değişikliği ve ani yüksek sıcaklıklar nedeniyle Türkiye'de kuru fasulye üretim veriminde ve üretim alanlarında düşüş görülmesi üzerine, Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü harekete geçti. Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Tarla Bitkileri Bölümü Başkanı Dr. Hüseyin Özçelik, tarafından, genetik yapısı yüksek sıcaklığa ve kuraklığa dayanıklı fasulye türlerinin geliştirilmesi için proje hazırlandı. 'Kuru fasulyede yüksek sıcaklığa ve kuraklık stresine toleranslı materyallerin belirlenerek ıslah programlarında değerlendirilmesi projesi' TÜBİTAK tarafından geçen ay kabul edildi ve projeye 514 bin TL'lik maddi destek açıklandı.

Projenin, 3 yıl devam etmesinin planlandığını söyleyen Dr.Özçelik, Türkiye'de ilk defa yeni fasulye tipi geliştirilmesi için yapılan çalışmalarda 'Gamet seleksiyon' metodunun uygulanacağını belirtti.

Yaklaşık 10 yıl önce 200 bin hektar olan Türkiye'deki kuru fasüyle üretim alanın 94 bin hektara düştüğünü anlatan Dr.Özçelik, şöyle dedi:

"Ne oldu da son 10 yılda üretim alanında yüzde 50'den fazla düşüş yaşandı. Bunun en büyük sebeplerinden bir tanesi ani iklim değişiklikleri ile bazı dönemlerdeki yüksek sıcaklıkların fasulyede özellikle döllenmede üzerine olumsuz etkisidir. Fasulye 28 santigrat dereceden sonra döl tutmuyor. Sürekli çiçek açıyor ve meyve vermiyor. Ayrıca döllenme döneminde yaşanan ani yüksek sıcaklıklarda bitkiyi olumsuz yönde etkiliyor. Bu sebeplede bitki meyve veremiyor. Çiçeklenme süresi arttığı için verim azalıyor. Verim potansiyeli düştüğü için çiftçiler yavaş yavaş kendi ellerindeki yerel türlerden kaçmaya başlıyorlar. Son yıllarda 28 derecenin üzerinde döllenebilen yeni türler elde edildi. Projemiz, bir hastalığa ve bir strese dayanıklılık şartını bir genetikte toplamayı amaçlıyor. Hem yüksek sıcaklığa hem de kuraklığa dayanıklı bir tohum üreteceğiz."

"FASULYE EKİM ALANLARI DAHA DA AZALABİLİR"

İklim değişikliği nedeniyle önümüzdeki 10 yıl içinde kuraklığın artış göstereceğinin öngörüldüğünü söyleyen Dr. Özçelik, kuraklığa dayanıklı tohumlara ihtiyaç duyulacağı aksi halde fasulye ekim alanlarının 94 bin hektardan daha da aşağıya düşebileceğini tahmin ettiklerini anlattı. Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Tarla Bitkileri Bölümü Başkanı Dr. Hüseyin Özçelik, "Yeniden fasulye ekim alanlarını artırmak için kuraklığa ve yüksek sıcaklığa dayanıklı yeni türlerin mutlaka devreye girmesi gerekiyor" dedi.

Dünyada ortalama sıcaklıklarının arttığını bazı bölgelerde ise yağış rejimlerinin değişerek kuraklık ve çölleşme riskinin meydana geldiğine dikkat çeken Dr.Özçelik, şöyle konuştu:

"Yer yüzünün yaklaşık yüzde 70'i suyla kaplı olmasına rağmen kullanabilen temiz su kayağını oranı yüzde 3'dür. Artan dünya nüfusunun beslenme problemi tarımsal üretimde bilim alanında verimin artırılması mecburiyetini ortaya çıkarmaktadır. Dünyada temiz su kaynaklarının yüzde 60'ı tarımsal üretimde kullanılmaktadır. Küresel iklim değişikliği yanında artan çevresel kirlilik temiz su kaynaklarını ciddi bir biçimde tehdit etmekte. Türkiye'de yapılan projeksiyonlarda gelecek yıllarda özellikle İç Anadolu için bir kuraklık ve çölleşme riskinin bulunduğu ifade edilmektedir. Bunun içinde su kullanımının yanında suyu etkin kullanabilen ve sıcaklık stresine karşı koruyucu mekanizmalara sahip yeni bitki tiplerinin geliştirilmesi ıslah çalışmalarında karşımıza yeni konular olarak çıkmaktadır."

Fasulyenin sıcak zamanda yetişen ve sulama gerektiren bir bitki türü olduğunu söyleyen Dr. Özçelik, fasülye üretiminin geleceği için yüksek sıcaklığa ve kuraklığa karşı dayanıklı olan genotiplerinin geliştirilmesi gerektiğini söyledi.