Kriz Sanat Eserlerine Uğramadı

ZİYA ALTUNBAŞ - Global ekonomide yavaşlayan büyüme ve belirsizlik  dünya sanat piyasasını etkilemesine rağmen Türkiye'de sanat eserleri piyasası hız kesmedi. Son 10 yılda 20 kat büyüyen sanat piyasasının 2013 yılında 300 milyon dolarlık hacme ulaşması tahmin ediliyor.

AA muhabirinin Avrupa Güzel Sanatlar Vakfı (TEFAF) sanat piyasası raporundan derlediği bilgilere geçen yıl küresel satışlar küresel ekonomideki yavaşlamayla birlikte  yüzde 7  düşerek 43 milyar avroya geriledi.

Sanat piyasasındaki düşüşün temel faktörü Çin piyasasında yaşanan gerilemeydi, büyümenin ana motoru olan Çin'de 2012 yılında açık artırma satışları bir önceki seneye göre yüzde 30 düştü. Çin'deki düşüş, Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) satış rakamlarının yüzde 5 artışla 14,2 milyar avroya yükselmesiyle dengelendi. 2012'de sanat piyasasındaki küresel değişim, ABD'nin  yüzde 33'le eski pozisyonuna birinci sıraya çıkması, ardından Çin'in yüzde 25'e düşmesi ve İngiltere'nin yüzde 23'le üçüncü sırada kalmasıyla devam etti.

Ekonomik ve Politik istikrarsızlıklar güvenli birinci sınıf hisse senetleri ve güvenli varlıklara yönelimle birçok varlık piyasasında dalgalanmaya sebep olduğu gibi, aynı tablo sanat piyasası için de meydana geldi. 2012 yılında özel perakende satışları ve tacirlerin satışları yüzde 4'lük düşüşle 22,2 milyar avroya geriledi. 2012'de küresel sanat piyasasındaki iş hacmi de yüzde 4'ün altında düşüş göstererek 35,5 milyar avroya düştü.

"Sanat piyasasının altın çağı devam ediyor"

Buna rağmen altın çağı 2000 yılında başlayan Türkiye'deki sanat piyasasının büyümesi tüm hızıyla da devam etti. Galerilerin ve müzayedelerin belli başlı takipçilerinin etrafında dönen piyasada 2000'li yılların başlarında, farklı bir alıcı profili olarak beyaz yakalıların sayısı arttı. Sanata sahip olmanın yaşattığı hazzı ve prestiji yeni keşfeden hatırı sayılır miktarda kişi de galeri ve müzayede salonlarında boy gösterdi. Türkiye'ye gelen dünyaca ünlü sergiler hem yerli sanatseverler hem de yabancı koleksiyoner ve galerilerin akınına uğradı.

Özel bir müzayede bilgi bankasının verilerine göre 2011'de düzenlenen müzayedelerde yaklaşık 80 milyon dolarlık satış gerçekleşti. 2012 yılında ise müzayedelerde satılan sadece 10 eserden 15 milyon lira elde edildi.

Talepteki patlama, anında fiyatlarda da etkisini gösterdi. Türkiye'de sanat piyasası 10 yılda 20 kat büyüdü. 2001'de 5 milyon dolar olan sanat piyasası hacmi, 2010'da 105 milyon dolara çıktı. 2013'te ise Türk sanat piyasası büyüklüğünün 300 milyon dolara yaklaşacağı tahmin ediliyor.

"Sanat eserleri kredisinde 36 aya kadar vade seçeneği mevcut"

Bu sektörde görülen hızlı büyümeye bankalar da kayıtsız kalamadı ve sanat eserleri danışmanlığından eserlerin satın alınmasına kadar birçok ürün çıkardı.

2007 yılında Türkiye'de ilk olarak sanat danışmanlığı hizmetini başlatan Yapı Kredi Özel Bankacılık Pazarlama Direktörü İmre Tüylü  verdikleri hizmetler hakkında AA muhabirine bilgi verdi.

Müşterilere sunulan hizmetlerin sadece danışmanlık ile sınırlı olmadığını anlatan İmre Tüylü, "Yapı Kredi Private Banking olarak müşterilerimize bir yandan da Sanat Eserleri Kredimiz ile arzu ettikleri sanat eserini alabilmeleri için finansman olanakları sağlıyoruz. Bu kredimizle müşterilerimiz diledikleri sanat eserine diledikleri zaman sahip olabiliyor, belirledikleri vadede esnek ödeme seçeneklerinden yararlanabiliyor. Üstelik bu kredimizin en önemli ayrıcalığı,  alınan sanat eserinin de teminat olarak gösterilebilmesi" dedi.

İmre Tüylü, sanat eserleri  kredisinde 36 aya kadar vade seçeneğinin mevcut olduğunu belirterek, alınacak sanat eserine ve fiyat aralığına bağlı olarak tercih edilen vade seçeneklerinin değiştiğini ve kredi tutarında ise bir alt veya  üst sınır bulunmadığını kaydetti.

Yapı Kredi olarak Türkiye'de ilk defa Sanat Eserleri Kredisi'ni sunan banka olduklarını dile getiren İmre Tüylü, şöyle devam etti:

"Sanat eserleri kredisini oluştururken öncelikle işe tablo kredisi ile başladık. Ancak daha sonrasında gördük ki antika aksesuarlar, mobilyalar, mücevherler, hat sanatı eserleri ve Osmanlı yazmaları talepleri de geliyor. Biz de daha geniş bir yelpazede danışmanlık hizmeti vermeye ve 'Sanat Eserleri Kredisi' ile daha fazla kategori için finansman sağlamaya başladık."

Ayrıca "Sanat Eserleri Sigortası" ile de koleksiyonerlerin eserlerini güvence altına aldıklarını  ve Türkiye'de eserlerin korunmasına destek olduklarını dile getiren Tüylü, "Özetle, 360 derece bir hizmet sunmak için sanatla ilgili ihtiyaç duyabilecekleri her konuda müşterilerimizin yanında olma hedefiyle ilerliyoruz" dedi. - İstanbul