KAPSARC Başkanı: Yaptırımlar Ticareti Şeffaf Olmayan Alanlara Kaydırıyor

FİRDEVS YÜKSEL/HANDAN KAZANCI - Suudi Arabistan düşünce kuruluşu Kral Abdullah Petrol Çalışmaları ve Araştırma Merkezi (KAPSARC) Başkanı Fahad Alajlan, enerji sektörüne yönelik yaptırımların yaygınlaşmasıyla ticaretin şeffaf olmayan alanlara kaydığını belirterek, "Bu durum piyasada şeffaflık ve dalgalanmayla ilgili sorunlara neden olabileceği gibi güvenlik açısından da sorunlara yol açabilir." dedi.

Alajlan, Uluslararası Enerji Ekonomisi Derneği'nin (IAEE) Enerji Ekonomisi Derneği işbirliğiyle Boğaziçi Üniversitesi'nde gerçekleştirdiği 45. Uluslararası Konferansı kapsamında AA muhabirine, küresel enerji piyasalarındaki gelişmeleri değerlendirdi.

Kovid-19 salgını sonrasında enerji talebinde ciddi bir toparlanma yaşandığına dikkati çeken Alajlan, bu durumun enerji fiyatlarında dalgalanmaya ve piyasada oynaklığın artmasına neden olduğunu dile getirdi.

Alajlan, söz konusu durumun petrol, doğal gaz, kömür ve diğer emtialar için geçerli olduğunu ancak Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun petrol piyasasındaki dalgalanmaları çok iyi yönettiğini söyledi.

Petrol fiyatlarının istikrarlı seyrettiğini kaydeden Alajlan, şu ifadeleri kullandı:

"Bu da birçok sebepten kaynaklanıyor. Birincisi, OPEC+ grubu üye ülkeleri arasındaki işbirliği, iletişim ve piyasa katılımcılarına yönelik şeffaflık. Ayrıca yedek kapasitenin mevcudiyeti. Üye ülkelerin birçoğu, ihtiyaç halinde piyasaya sunabileceği yedek üretim kapasitesine sahipti. Bu da piyasanın sorunsuz ve nispeten sakin kalmasına yardımcı oldu. Dolayısıyla, yüzdesel olarak baktığınızda petrol fiyatlarında, doğal gaz ve kömür kadar hareketlilik yaşanmadı."

Fahad Alajlan, mevcut durumda küresel enerji piyasalarındaki işleyişin nispeten iyi durumda olduğunu belirterek, "Özellikle son iki yılda, örneğin, petrol fiyatlarının nispeten sabit kaldığını ve piyasadaki oynaklığın azaldığını gördük." dedi.

Son dönemde enerji sektörüne yönelik yaptırımların yaygınlaşmasıyla ticaretin şeffaf olmayan alanlara kaydığına değinen Alajlan, "Bu durum piyasada şeffaflık ve dalgalanmayla ilgili sorunlara neden olabileceği gibi güvenlik açısından da sorunlara yol açabilir." değerlendirmesini yaptı.

Alajlan, bunun ticari işlemlerin yanı sıra petrol ve doğal gaz hareketliliği için geçerli olduğunu belirterek, "Daha fazla geminin çevrimdışı olması yani transponder sistemini kapatması gelecekte bir sorun haline gelebilir." diye konuştu.

"Enerji dönüşümü için güvenlik, fiyat istikrarı ve erişilebilirlik önemli"

Başarılı bir enerji dönüşümü için atılması gereken adımlara ilişkin Alajlan, şöyle devam etti:

"İlk olarak, Paris iklim hedeflerine ulaşabilmemiz için enerji güvenliğini sağlamak zorundayız. Enerji güvenliğinin üreticiler ve tüketiciler için var olduğundan emin olmalıyız. Piyasada dalgalanma olmadığından ve fiyatların inip çıkmadığından emin olmamız gerekiyor. Bu durum tüketiciler ve piyasa katılımcılarında kafa karışıklığına neden oluyor. Yatırımcıların yatırım kararlarını verebilmeleri için 20 ila 30 yıllık bir görüş alanlarının olması gerekir. Nispeten net bir piyasa görünümüne sahip olmaları gerekir. Dolayısıyla piyasadaki dalgalanma aslında daha az yatırıma yol açacaktır."

Alajlan, enerjinin satın alınabilirliği ve erişimi konusunun önemine işaret ederek, "Enerjinin dünyanın her yerindeki insanlar için uygun fiyatlı ve erişilebilir olduğundan emin olmamız gerekiyor. Bugün dünya genelinde yaklaşık 3 milyar insanın temiz pişirme çözümlerine erişimi yok. Günlük yemeklerini pişirmek için hala kömür ve odun kullanmak zorundalar. Elektrik erişimine baktığımızda ise neredeyse 800 milyon insanın elektriğe erişimi olmadığını görüyoruz. Dolayısıyla enerji yoksulluğu ve enerjiye erişim konularını ele aldığımızdan emin olmak, enerji dönüşümünün bir parçası olarak kritik önem taşıyor." diye konuştu.

Enerji ve sürdürülebilirliğe odaklanan KAPSARC'ın Suudi Arabistan da dahil olmak üzere bölgesel ve küresel ölçekte araştırmalar yaptığını vurgulayan Alajlan, sözlerini, "KAPSARC'ta 26 farklı milletten araştırmacı var. Özellikle enerji dönüşümü sırasında karşılaştıkları pek çok zorluk göz önüne alındığında, politika yapıcıların doğru kararlar almalarına yardımcı olmak için kanıta dayalı ve veri odaklı araştırmalar üretmeye çalışıyoruz." diye tamamladı.