İnternette Devletsiz Para: Bitcoin

MEHTAP YILMAZ - Kadir Has Üniversitesi Yeni Medya Bölümü Öğretim Görevlisi İsmail Hakkı Polat, "Resmi olmayan devletsiz para birimi Bitcoin (BTC), yasadışı değil ama yasal sistemlere de dahil edilmiyor. Devlet tarafından regüle edilememesi, Bitcoin'in illegal işler ve yeraltı aktivitelerde kullanılma endişesini de beraberinde getiriyor" dedi.

AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Polat, siber dünyada mevcut düzenden bağımsız işlemeye başlayan sanal para sistemlerinin, geleneksel ekonomi için tehdit unsuru olduğunu söyledi. 90'lı yıllardan bu yana internet ve mobil ağlar üzerinde geliştirilen yeniliklerin, geleneksel dünya düzenine yıkıcı etkileri olduğunu belirten Polat, "Google AdWords reklamcılık sektörünü, Napster, Torrent gibi inovasyonlar ise sinema, müzik gibi içerik sektörlerini altüst etti ve dönüşüme zorladı. Dönüştürücü etki, son yıllarda ekonominin can damarı para ve finansal sistemlerin de kapısına dayandı" diye konuştu. Polat, 2005'ten itibaren siber dünyada yaratılmaya çalışılan mevcut ekonomik çarkların dışında bir ticaret işleyişi çabasının, son yıllarda arttığını bu durumun son örneğinin ise Bitcoin adlı sanal para birimi olduğunu ifade etti.

"Yasa dışı değil ama yasal sistemlere dahil edilmiyor"

Bitcoin'in ilk kez 2008 yılında kendisine Satoshi Nakamoto adını veren anonim bilişim uzmanınca, internet kullanıcıları arasında para alışverişi sağlamak için geliştirilmiş ödeme ve havale sistemi olarak mail grubunda duyurulduğunu hatırlatan Polat, dünyanın her yerine transfer edilebilen ve aynı değeri taşıyan, dijital, sanal ya da kriptolu para birimi gibi Türkçe'ye çevrilen Bitcoin'in kullanıcı sayısının, 100 bini aştığını kaydetti. Matematik işlemler sonucu üretilen Bitcoin'in, fiziki formu olmadığını anlatan Polat, şöyle konuştu:

"Sisteme dahil olmak için sanal cüzdan hesabı açmanız yeterli. Bitcoin sistemine üye olduğunuzda, cüzdanınıza para yüklüyorsunuz ve bu para karşılığı kadar Bitcoin yüklendiğinde, kabul eden kişi ve kurumlardan alışveriş yapabiliyorsunuz. Bitcoin'i mevcut finansal düzenden farklı ve bağımsız kılan özelliği, arkasında merkezi bir finansal kurum bulunmaksızın ticari alışverişe olanak tanıması. Hükümet, organizasyon ya da banka aracılığı yok sadece internet var. Resmi olmayan devletsiz para birimi Bitcoin, yasa dışı değil ama yasal olarak kullanılamıyor. Devlet tarafından regüle edilememesi, Bitcoin'in illegal işler ve yeraltı aktivitelerde kullanılma endişesini de beraberinde getiriyor."

"Farklı para birimlerine çevrilebiliyor"

Polat, Bitcoin'in siber döviz büroları aracılığıyla, dolar ya da farklı para birimlerine çevrilebileceğini kaydederek, Bitcoin ile yapılan alışverişlerin, kayıt altına alınamadığına dikkat çekti. Dolaşımda 11 milyon Bitcoin olduğunu ve 2040'a kadar her yıl birkaç milyonluk artışla 21 milyon Bitcoin'e ulaşılması planlandığını bildiren Polat, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Bitcoin'in son aylarda gündeme gelmesinin nedeni devlet para birimleri karşısındaki yükselişi. Özellikle İspanya ve Güney Kıbrıs'ta yaşanan finansal krizlerde, bankaların vatandaşların hesaplardaki paralarını gecikmeli ya da belli bir kota üzerinden ödemesi sonucu, hiçbir havale, komisyon gideri olmayan Bitcoin'in, mevduat sahipleri için kaçış noktası olduğu iddialar arasında. Bunun dışında, Almanya, İngiltere gibi finansal sistemin güçlü olduğu ülkelerde bile mevcut sisteme mesafeli duran ve hemen her işini sanal dünyaya taşıyan internet kuşağı için Bitcoin cüzdanı adeta düzene meydan okuma simgesi. BBC radyosunda dinlediğim bir programda, bir taksi şoförünün Bitcoin üzerinden para kabul etmeye başlamasının nedenini sisteme güvensizliğine bağlaması oldukça çarpıcı."

"Kara para için cennet olabilir"

Sisteme girmeden Bitcoin'in güvenilirliğinin sorgulanması gerektiğine işaret eden Polat, "'Geçtiğimiz aylarda Mt. Gox, Vircurex ve Bitfloor gibi sanal döviz bürolarının siber saldırıya uğraması sonucu Bitcoin yüzde 60 değer kaybetmişti. Bu noktalar, kullanıcıların Bitcoin ile ekonomik düzen arasındaki ilişkiyi kurabilmeleri açısından hayati önemde. Bunun da ötesinde para transferinin yarattığı vergi kaybı sorunsalı ve Bitcoin'in yasa dışı işlerle kara para için adeta bir cennet olma olasılığı da, kullanıcılar açısından düşündürücü" ifadelerini kullandı.

Bu aşamadan sonra bankacılık ve finans sisteminin mevcut haliyle devam etmesinin zor olduğunu savunan Polat, geleneksel ekonomik düzen sahiplerinin aksayan yönlere ilişkin özeleştiri yapmaları gerektiğinin altını çizdi. Polat, geleneksel ekonomik düzen sahiplerinin müşterilerinin seslerine daha fazla kulak vermesi, Bitcoin ve benzeri oluşumları da örnek alarak hayata geçirmelerinde fayda olduğunu vurguladı. - Ankara