Hsbc Endeksi Üç Ay Sonra Yeniden Ticaret Koşullarında Gelişti

HSBC Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi, eylül ayında 52,2 seviyesine yükselerek, haziran ayından bu yana ilk kez ticaret koşullarında gelişmeye işaret etti.

HSBC Türkiye Ekonomisti Melis Metiner, yılın sonuna doğru iç talep koşullarında sınırlı da olsa bir toparlanmanın görülebileceğini, kısa vadede ise dış talep koşullarında sert bir düzeltmenin olmasının zor olduğunu belirtti.

Mevsimlik etkilerden arındırılmış HSBC Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) - "İmalat sanayisinin kaydettiği performansı sergilemek amacıyla tasarlanmış tek rakamlı, bileşik performans göstergesi" - ağustos ayında ölçülen 50,0 seviyesinin üstüne çıkarak, eylül ayında 52,2 seviyesine yükselerek, haziran ayından bu yana ilk kez ticaret koşullarında gelişmeye işaret etti.

-"Yeni siparişler eylül ayında yükseldi"-

HSBC Türkiye İmalat Sanayi PMI raporunda, temmuz ve ağustos aylarında düşüşe geçen yeni siparişler eylül ayında yükseldiği bildirildi. Buna rağmen, genişleme hızı marjinal seviyelerde seyretti. Yeni ticaretin artış gösterdiği durumlarda, müşteri talebinde artış sinyallerine bağlandı. Yeni ihracat siparişlerinde büyüme kaydedildi. Yurt dışından gelen yeni ticaret seviyesi, son 11 ayın onunda artış gösterdi.

Yükselen yeni sipariş seviyesi, arka arkaya iki ay boyunca üretimin artmasına yol açan nedenlerden biri oldu. Bununla birlikte fabrika çıkışları, bekleyen işlerin azaltılması ve mamul mal stoklarını biriktirme çabaları ile desteklendi. Büyüme sabit olup Ekim 2011'den bu yana en hızlı seviyede seyretti.

Mart 2011'den bu yana olduğu gibi, birikmiş işler bu ay da azaltıldı. Buna rağmen, azaltma hızı yavaşlayarak, son yedi ayın en yavaş seviyesinde seyretti. Artan üretimi desteklemek amacıyla, imalatçılar ilave personel alımı yoluna gittiler. Ayrıca, iş yaratma hızı Nisan-dan bu yana en keskin yükselişini gösterdi. İstihdamda artış son 40 ay boyunca devam etti.

Girdi maliyeti enflasyonu Eylül ayında yeniden ivme kazansa da, dizilim ortalamasından altında ölçülen bir hızda gerçekleşti. En son maliyet yükünün ardında yatan neden olarak, yükselen yakıt ve hammadde maliyetleri gösterilirken, olumsuz döviz kuru dalgalanmaları diğer etmenler arasında yer aldı.

Talebin zayıf seyrettiği Eylül ayı boyunca, imalatçılar yükselen girdi maliyetlerinin yalnızca bir kısmını müşterilerine aktarabildiler. Son üç ayın ardından ilk kez fiyatlar yükselse de, enflasyon hızı marjinal seviyelerde seyretti.

Yükselen üretim gereksinimleri, satın alma faaliyetlerinde yükselişe yol açtı. Bunun sonucunda, büyüme Nisan ayından bu yana en hızlı artışını gösterdi. Girdi talebinde meydana gelen artış, tedarikçilerin teslimat süresinin uzamasının sebeplerinden biri oldu. Üstelik teslimat süresinde yaşanan en son uzama, Ekim 2011-den bu yana en belirgin seviyede ölçüldü.

Fabrika çıkışları ve yeni siparişlerde büyüme beklentileri, eylül ayında imalatçıları satın alma stoklarını biriktirmelerine yol açtı. Fabrika çıkışları yeni siparişleri geride bırakırken, üretim sonrası envanterlerinde artış gözlendi. Son beş ayın ardından ilk kez mamul mal stoklarında artış meydana geldi.

-"Yılın sonuna doğru iç talep koşullarında sınırlı da olsa bir toparlanma görebiliriz"-

HSBC Türkiye Ekonomisti Melis Metiner, son PMI araştırma bulguları hakkında yaptığı değerlendirmede şunları söyledi:

"İmalat sanayindeki toparlanma eylül ayında ivme kazandı. Ağustos ayında düşen yeni siparişler eylül ayında artış gösterirken, ihracat için alınan siparişlerdeki artış, bir önceki aya benzer düzeydeydi. Üretim hacmi eylül ayında 2011 yılının ekim ayından beri en yüksek düzeyine ulaştı, ama burada şirketlerin birikmiş siparişlerini azaltmaları ve stoklarını artırmaları da önemli rol oynadı. Diğer taraftan, satın alma yöneticileri anketine katılan şirketler eylül ayında da iç talep koşullarını durağan olarak nitelemeye devam ettiler. Fiyat endeksleri de bu durağanlığı yansıtıyor. Girdi maliyetleri nisan ayından beri en yüksek hızda artmalarına rağmen, çıktı fiyatlarındaki artış sınırlı. Katılımcılar, talep koşulları hala zayıf olduğu için artan maliyetlerin tamamını fiyatlarına yansıtmadıklarını belirtiyorlar. Girdi-çıktı fiyatları rasyosunun Ocak ayından beri en yüksek seviyeye ulaşmış olması da bunun bir göstergesi.

İç talep dördüncü çeyrekte canlanabilir mi- TCMB üçüncü çeyrekte para politikasını kademeli olarak gevşetmeye başladı. Dolayısıyla yılın sonuna doğru iç talep koşullarında sınırlı da olsa bir toparlanma görebiliriz. Kısa vadede dış talep koşullarında sert bir düzeltme olması ise daha zor. Enflasyon tarafında ise, petrol ve diğer emtia fiyatlarındaki olası artışlar yukarı yönlü risk teşkil etmeye devam ediyor."

Muhabir: Murat Birinci

Yayıncı: Yılmaz Yıldız - İSTANBUL