Halka Açık Ortaklıklarda Hakim Ortak Diğerlerini Ortaklıktan Çıkarma Uygulamasına İlişkin Esaslar...

Türkiye'de ilk defa halka açık ortaklıklarda hakim ortağın diğer ortakları ortaklıktan çıkarma hakkı ile diğer ortakların paylarını hakim ortağa satma hakkının uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar düzenlendi. Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) 1 Temmuz 2014 itibarıyla yürürlüğe girecek tebliğine göre ortaklıktan çıkarma ve satma haklarının doğması için ulaşılması gereken oran, ortaklıktaki toplam oy haklarının yüzde 95'i olarak belirlendi. Söz konusu hakların kullanılabilmesi için ulaşılması geren oranın tespitinde, pay sahiplerinin ve birlikte hareket eden kişilerin doğrudan ve dolaylı olarak sahip oldukları payları ile oy hakkındaki imtiyazlarının dikkate alınacağı hüküm altına alındı.

SPK'nın Ortaklıktan Çıkarma Ve Satma Hakları Tebliği Resmi Gazete'de yayımlandı. 1 Temmuz 2014 tarihi itibarıyla yürürlüğe girecek tebliğ, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nun 27. maddesine dayanılarak hazırlandı.

-ORTAKLIKTAN ÇIKARMA HAKKI VE OY HAKLARININ HESAPLANMA USULÜ-

Pay alım teklifi sonucunda veya birlikte hareket etmek de dahil olmak üzere başka bir şekilde sahip olunan payların ortaklığın oy haklarının en az yüzde 95'ine ulaşması durumunda, hakim ortak açısından sahip oldukları payların imtiyazlı olup olmadığı dikkate alınmaksızın diğer pay sahiplerinin tamamını ortaklıktan çıkarma hakkı doğacak. Oy haklarına ilişkin oranın tespitinde, pay sahiplerinin ve birlikte hareket edenlerin doğrudan ve dolaylı payları ile oy hakkında imtiyazlar dikkate alınacak. Oy hakkında imtiyazların dikkate alınması için, TTK ve tabi olunan diğer mevzuatlarda belirtilen istisnalar hariç olmak üzere, söz konusu imtiyazların genel kurullarda alınacak tüm kararlara ilişkin oylamalarda kullanılabilmesi gerekecek. Aksi durumda, hesaplamada oy sayısı yerine pay sayısı dikkate alınacak. Paylar üzerinde intifa veya alım hakkı olan kişilerin sahip olduğu oy hakkı dikkate alınmayacak. Ortaklıkların sermaye piyasası mevzuatı dışında tabi oldukları diğer mevzuattan kaynaklanan yükümlülükleri saklı olacak.

-ORTAKLIKTAN ÇIKARMA HAKKININ KULLANIMI-

Ortaklıktan çıkarma hakkını kullanmak isteyen hakim ortak, belirtilen orana ulaşılmasını veya bu orana sahipken ek pay alımında bulunulmasını takip eden üç aylık hak düşürücü süre içerisinde bu hakkını kullanmak üzere ortaklığa başvuracak. Söz konusu başvuruda; hakim ortağın adı soyadı ve unvanı, adresi, satım bedeli, payları borsada işlem görmeyen ortaklıklar için pay değerlerinin adil ve makul olduğunun tespiti amacıyla Kurulun ilgili düzenlemelerine göre hazırlatılan değerleme raporu ile banka teminat mektubuna yer verilmesi veya ortaklıktan çıkarma hakkı için kullanılacak fonun özel bir hesapta bloke edilmesi gerekecek.

Ortaklık yönetim kurulunun; talepte bulunan pay sahiplerinin bu Tebliğin öngördüğü oranda paya sahip olup olmadığını araştırması, ödenecek bedeli değerlendirmesi ve diğer ortakların paylarının iptali ile söz konusu paylar karşılığında çıkarılacak yeni payların ihracı amacıyla karar alması; ortaklığın da ihraç belgesinin onaylanmasını teminen gerekli belgelerle birlikte Kurul'a başvuracak. Payları borsada işlem gören ortaklıklar, eş zamanlı olarak ayrıca paylarının borsa kotundan çıkarılması için borsaya başvuruda bulunacak. Kurul'a yapılacak başvuru, Kurulun paylara ilişkin düzenlemeleri çerçevesinde tahsisli sermaye artırımı esaslarına göre sonuçlandırılır; ancak bu durumda borsanın toptan satışlar pazarına ilişkin düzenlemelerinde yer alan fiyat marjlarına ilişkin esaslar uygulanmayacak.

-HAKİM ORTAK TOPLAM BEDELİ KURUL ONAYINI TAKİP EDEN ÜÇ İŞ GÜNÜ İÇİNDE ORTAKLIĞIN BANKA HESABINA YATIRACAK-

Hakim ortak, diğer ortakları ortaklıktan çıkarmaya ilişkin toplam bedeli Kurul onayını takip eden üç iş günü içinde ortaklığın banka hesabına yatıracak. Ortaklık tarafından hakim ortağa tahsisli olarak yapılacak sermaye artırımı, hakim ortağın ortaklıktan çıkarma hakkına karşılık olarak bu maddenin birinci fıkrası kapsamında bloke edilen ortaklığa önceden vermiş olduğu söz konusu tutara mahsuben gerçekleştirilecek. İhraç edilecek yeni paylar için nominal değerinden aşağı olmamak kaydıyla ortaklıktan çıkarma hakkı kullanım bedeli üzerinden hesaplanacak Kurul ücreti, ihraç belgesinin teslim alınmasından önce hakim ortak tarafından Kurulun ilgili hesabına yatırılacak.

Kurulca onaylı ihraç belgesi, ortaklıklar tarafından Kurul onayını takip eden altı iş günü içerisinde ticaret siciline tescil edilir ve Türkiye Ticaret Sicil Gazete'sinde yayımlanacak. Ortaklıktan çıkarma hakkının kullanımına konu olan önceki paylar, tescil tarihi itibarıyla iptal edilmiş sayılacak. Payları borsada işlem gören ortaklıklar, hakim ortağın parayı ortaklık hesabına yatırmasını takip eden iş günü bu bedelin hakim ortak dışındaki ortakların hesabına aktarılması, söz konusu ortakların paylarının iptali ve yeni ihraç edilecek payların hakim ortak hesabına aktarılması talebi ile Merkezi Kayıt Kuruluşu Anonim Şirketi'ne (MKK) başvuracak. MKK sisteminde kayden izlenen paylara ilişkin tutarlar, MKK tarafından hakim ortak dışındaki hak sahipleri hesaplarına aktarılmak üzere ilgili yatırım kuruluşları hesaplarına transfer edilecek. Söz konusu tarih itibarıyla MKK sisteminde ortaklık nezdinde izlenen paylar ile kaydileştirilmeyen ve anılan tarihten sonra pay sahibi olduğunu ispat eden kişilerin paylarına ilişkin bakiye tutarın, ortaklık tarafından üç yıllık bir süre boyunca ilgili yatırım kuruluşları vasıtasıyla Takasbank nezdinde açılacak özel bir bloke hesapta nemalandırılmak suretiyle tutulması gerekecek. Bloke edilecek tutar için banka teminat mektubu verilmesi mümkündür. Payların iptalinden itibaren üç yıllık sürenin sonunda, ilgili yatırım kuruluşunun Takasbank'a başvurusunu takiben blokaj kaldırılacak. Üç yıl boyunca Takasbank nezdinde bloke olarak tutulan tutarın neması ile hesapta kalan bakiye, üç yıllık sürenin sonunda talep üzerine ortaklığa iade edilir. Bu tarihten sonra pay sahibi olduğunu ispat eden kişilere payları karşılığında ödenecek pay bedelleri ortaklık tarafından karşılanacak. Bu fıkranın uygulanmasında bloke hesapta yer alan tutarın nemalandırılması, aracılık işlemlerinde uygulanacak takas esasları ve blokajın kaldırılmasına ilişkin esaslar Takasbank tarafından Kurulun onayı ile belirlenecek.

Payları borsada işlem görmeyen ortaklıklar; hakim ortağın ortaklıktan çıkarma hakkını kullanacağını, ortaklıktan çıkarma hakkının kullanılması sebebi ile payların iptal edileceğini ve pay sahibi olan ortakların satım bedeli karşılığında sahip oldukları pay senetlerinin imhası için ortaklığa başvurmaları gerektiğini Kurulun özel durumların kamuya açıklanmasına ilişkin düzenlemeleri çerçevesinde kamuya açıklar ve ortaklık merkezinin bulunduğu yerde yayımlanan en yüksek tirajlı yerel süreli yayınlardan birinde veya ulusal bir gazetede ilan eder. Teslim olunan pay senetlerinin bedelleri aynı gün içerisinde tam ve nakden ödenir. Pay senetleri ilgili kuponlarla birlikte noter huzurunda fiziken iptal ve imha edilir ve bu durum noter tarafından düzenlenecek bir tutanakla tespit ettirilir. Söz konusu ortaklıklar; ortaklıktan çıkarma hakkının kullanımına konu olan ve iptal edilmiş sayılan önceki payları, herhangi bir süre sınırı olmaksızın sahiplerinin yapacakları başvuru üzerine satın almakla yükümlüdür.

MKK sürecinin tamamlanmasının ardından, borsa tarafından konuya ilişkin başvuru değerlendirilerek ortaklık paylarının borsa kotundan çıkarılmasına ve işlem görmekten sürekli men edilmesine karar verilecek. Anılan karar, kararın borsa tarafından KAP'ta duyurulmasını izleyen ilk iş günü yürürlüğe girecek. Hakim ortak tarafından ortaklıktan çıkarma hakkının kullanıldığı ortaklıklar, Kurul tarafından resen Kanun kapsamından çıkarılacak. Bu maddede yer alan hükümler, payları borsanın kot dışı pazarlarında veya Gelişen İşletmeler Piyasasında işlem gören ortaklıkların borsa pazarlarından sürekli çıkmak için yapacakları başvurularda da uygulanacak. Bu madde kapsamında yapılacak borsa kotundan çıkarılma işlemleri, ayrılma hakkının doğmadığı haller arasında kabul edilecek.

-SATMA HAKKI-

Ortaklıktan çıkarma hakkının doğduğu tarihten itibaren üç aylık hak düşürücü süre içerisinde hakim ortak dışındaki diğer ortakların sahip oldukları payları hakim ortağa satma hakkı doğacak. Söz konusu üç aylık süre içerisinde hakim ortağın hakim konumunu kaybetmesi durumunda, sürenin bitimine kadar satma hakkının kullandırılmasına devam edilecek. Bu süreç içerisinde, hakim ortağın satma hakkının kullanılması sebebiyle yaptığı alımlar hariç olmak üzere ek pay alması sebebiyle ortaklıktan çıkarma hakkını kullanacağını kamuya açıklaması halinde; kamuya açıklama anından itibaren, diğer ortaklar açısından satma hakkı kullanılamaz hale gelir. Ancak söz konusu kamuya açıklama zamanından önce satma hakkını kullanmak üzere başvuru yapan pay sahiplerinin bu talepleri, belirlenen ilk fiyat üzerinden ortaklıktan çıkarma hakkının kullanımına ilişkin süreç beklenmeksizin sonuçlandırılır.

Satma hakkı kullanılmak istendiğinde, sahip olunan imtiyazlı veya imtiyazsız tüm paylar için kullanılacak. Hakim ortak dışında kalan diğer pay sahipleri satma hakkını kullanma taleplerini ortaklığa yazılı olarak iletecek. Ortaklığın, talepte bulunan pay sahiplerinin ortaklık sıfatını araştırması, ödenecek bedeli değerlendirmesi ve bu amaçla payları borsada işlem görmeyen ortaklıklar için pay değerlerinin adil ve makul olduğunun tespiti amacıyla Kurulun ilgili düzenlemeleri uyarınca bir değerleme raporu hazırlatması ve pay sahiplerinin bu taleplerinin kendisine talebin ulaşmasını izleyen en geç bir ay içinde iadeli taahhütlü mektupla veya noter aracılığı ile hakim ortağa bildirmesi gerekecek. Payları borsada işlem gören ortaklıklar için bir aylık süre üç iş günü olarak uygulanacak. Hakim ortağın, kendisine satma hakkı kullanım talebinin ulaşmasını izleyen en geç altı iş günü içerisinde pay bedellerini ortaklık hesabına yatırması gerekecek. Satma hakkını kullanmak isteyen ortakların sahip oldukları payların bedeli, pay bedellerinin hakim ortak tarafından ortaklık hesabına yatırılmasını takip eden ilk iş günü ortaklık tarafından ödenir ve ödeme sonrası pay devir işlemleri sonuçlandırılacak.

-HAKLARIN KULLANIM BEDELİ-

Ortaklıktan çıkarma ve satma haklarının kullanımına ilişkin süreçte bedel TL olarak tam ve nakden ödenecek. Tebliğ hükümleri kapsamında satma hakkının kullanımına ilişkin olarak Kanunun 27. maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen adil bedelin, ortaklıktan çıkarma hakkının kullanımına ilişkin olarak Kanunun 27. maddesinin birinci fıkrası ile 24. maddesi hükümleri çerçevesinde belirlenecek satım bedeli ile eşit olduğu kabul edilecek. Kanun çerçevesinde ortaklıktan çıkarma hakkının kullanılmasında satım bedeli ve satma hakkının kullanılmasında adil bedel olarak; payları borsada işlem gören ortaklıklar için; Borsa'da işlem gören pay gruplarının her biri için, hakim ortak konumunun kazanıldığının veya hakim ortak konumunda bulunup ek pay alındığının kamuya açıklandığı tarihten önceki otuz gün içinde borsada oluşan ağırlıklı ortalama fiyatların aritmetik ortalaması dikkate alınacak.

Borsada işlem görmeyen pay gruplarının her biri için; işlem gören sadece bir pay grubu bulunması durumunda bu gruba ilişkin olarak tespit edilen fiyat, işlem gören birden fazla pay grubu bulunması durumunda ise bu gruplara ilişkin olarak çerçevesinde tespit edilen fiyatların aritmetik ortalaması, payları borsada işlem görmeyen ortaklıklar için, her bir pay grubuna ilişkin fiyatın adil ve makul olduğunun tespiti amacıyla hazırlanan değerleme raporunda tespit edilen bedel dikkate alınacak.

Payları borsada işlem görmeyen ortaklıkların pay gruplarına ilişkin hazırlanacak değerleme raporu, ortaklıktan çıkarma hakkının kullanılmasına ilişkin süreçte hakim ortak tarafından, satma hakkının kullanılmasına ilişkin süreçte ise ortaklık tarafından hazırlatılacak.

-KAMUYU AYDINLATMA-

Hakim ortak konumunun kazanılması veya bu konumda iken ek pay alınması ya da bu konumun kaybedilmesi durumları, Kurulun özel durumların kamuya açıklanmasına ilişkin düzenlemeleri çerçevesinde hakim ortak tarafından kamuya açıklanacak. Hakim ortak konumunun kazanılması veya bu konumda iken ek pay alınması durumunda; ortaklıktan çıkarma hakkının kullanılmasına karar verilmiş ise, bu duruma ilişkin bilgiye de söz konusu açıklamada yer verilmesi gerekecek.

Kurulun özel durumların kamuya açıklanmasına ilişkin düzenlemeleri çerçevesinde ortaklık tarafından kamuya açıklanacak hususlar şöyle olacak:

"Ortaklıktan çıkarma hakkının kullanımı talebinde bulunulması ve ortaklıktan çıkarma sürecine ilişkin bilgi,

-Ortaklıktan çıkarma sürecinin sonuçlarına ilişkin bilgi,

-Satma hakkının kullanılmak istenmesi halinde, başvuru geldiği sürece günlük olarak, bu hakkı kullanmak isteyen ortakların sayısı, sermayedeki pay oranları ile toplam satma hakkı bedeli,

-Payları borsada işlem görmeyen ortaklıklar için, satım bedelinin tespitine ilişkin değerleme raporu sonuçları,

-Satma hakkının kullanım süresi sonucunda, bu hakkı kullanan ortakların sayısı ve sermayedeki pay oranları ile hakim ortağın sermayedeki pay oranı."

-İSTİSNALAR-

Kamu kurum veya kuruluşlarının pay sahibi olduğu ortaklıklarda, ilgili kamu kurum veya kuruluşlarının aksi yönde talepleri olmadığı sürece kamunun sahip olduğu paylar için bu Tebliğ hükümleri uygulanmayacak. Yatırım ortaklıklarına ilişkin hükümler saklı olacak.

-ORTAKLIKTAN ÇIKARMA VE SATMA HAKLARININ KULLANIMINA İLİŞKİN SINIRLAMA-

Ortaklık paylarının borsada işlem görmeye başlamasından itibaren iki yıl süreyle ortaklıktan çıkarma veya satma hakkı kullanılamayacak.

-MEVCUT DURUMDA HAKİM ORTAK KONUMUNDA BULUNAN ORTAKLARA İLİŞKİN HÜKÜMLER-

1 Temmuz 2014 itibarıyla hakim ortak konumunda bulunan ortaklar açısından, ortaklıktan çıkarma hakkı kendiliğinden doğmayacak. Bu durumda satma hakkı da kullanılamayacak. Ancak, hakim ortak tarafından yapılacak ek bir pay alımı ile bu haklar kullanılabilir hale gelecek.

SPK'nın tebliğe ilişkin yaptığı açıklamada, yeni düzenlemeye ilişkin şu bilgiler verildi:

-Halka açık ortaklıklarda hakim ortağın diğer ortakları ortaklıktan çıkarma hakkı ile diğer ortakların paylarını hakim ortağa satma hakkının uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar düzenlendi.

-Ortaklıktan çıkarma ve satma haklarının doğması için ulaşılması gereken oran, ortaklıktaki toplam oy haklarının yüzde 95'i olarak belirlendi.

-Söz konusu hakların kullanılabilmesi için ulaşılması geren oranın tespitinde, pay sahiplerinin ve birlikte hareket eden kişilerin doğrudan ve dolaylı olarak sahip oldukları payları ile oy hakkındaki imtiyazlarının dikkate alınacağı hüküm altına alındı.

-Ortaklıktan çıkarma hakkını kullanmak isteyen hakim ortağın, ortaklıktaki toplam oy haklarının yüzde 95'ine sahip hale gelmesini veya bu orana sahipken ek pay alımında bulunmasını takiben, bu hakkını kullanmak üzere ortaklığa başvurması gerektiği, söz konusu hakkın kullanılması için 3 aylık hak düşürücü sürenin bulunduğu düzenlendi.

-Halka açık ortaklık yönetim kurulunun hakim ortağın başvurusu üzerine yapması gereken işlemler düzenlendi. Payları borsada işlem gören ortaklıkların paylarının borsa kotundan çıkarılması için borsaya başvuracağı hususu hüküm altına alındı.

-Ortaklıktan çıkarma hakkının kullanımından sonra eski payların iptali ve yeni ihraç edilecek payların hakim ortak hesabına aktarılmasının, payları borsada işlem gören ve görmeyen ortaklıklar için hangi prosedüre tabi olacağı ayrıntılı olarak düzenlendi.

-Hakim ortağın ortaklıktan çıkarma hakkını kullandığı ortaklıkların, Kurul tarafından resen Kanun kapsamından çıkarılacağı hükme bağlandı.

-Ortaklıktan çıkarma hakkının doğduğu tarihten itibaren üç aylık hak düşürücü süre içerisinde, hakim ortak dışındaki diğer ortakların sahip oldukları payları hakim ortağa satma hakkının doğacağı belirtilerek, pay sahiplerinin satma hakkını kullanmalarına ilişkin olarak yapılması gereken işlemler belirlendi.

Ortaklıktan çıkarma ve satma haklarının kullanımında ödenecek bedelin nasıl tespit edileceği. düzenlenmiştir. Buna göre satım bedelinin; payları borsada işlem gören ortaklıklar için özetle; borsada işlem gören pay gruplarının her biri için; hakim ortak konumunun kazanıldığının veya hakim ortak konumunda bulunup ek pay alındığının kamuya açıklandığı tarihten önceki otuz gün içinde borsada oluşan ağırlıklı ortalama fiyatların aritmetik ortalaması,

payları borsada işlem görmeyen ortaklıklar için, her bir pay grubuna ilişkin fiyatın adil ve makul olduğunun tespiti amacıyla hazırlanan değerleme raporunda tespit edilen bedel olarak dikkate alınacağı hükme bağlandı.

-Ortaklık paylarının borsada işlem görmeye başlamasından itibaren iki yıl süreyle ortaklıktan çıkarma veya satma haklarının kullanılamayacağı hükme bağlandı".