Günlük Kurda Direten Avm'ler Markalara Yıllık 3 Milyar TL Yükledi"

Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, dövizli kira maliyetlerinin 3 yıl öncesine göre yüzde 70 arttığını belirterek, "2015'te 4,1 milyar TL olan kira maliyetimiz, bugün 7 milyar TL'ye dayandı. Günlük kurda ısrar eden AVM'lere bu yıl fazladan 3 milyar TL ödeme yapacağız." ifadelerini kullandı.

BMD'den yapılan açıklamaya göre, derneğin Alkaş Danışmanlık iş birliğiyle düzenlediği Yurt Dışı Açılım (YDA) toplantısında, perakendenin büyüme planları ve yurt dışındaki yatırım fırsatları ele alındı.

Toplantıda konuşan Öncel, yabancı grupların yönetimindeki bazı AVM'lerin dövizle kira ısrarının Türkiye'de organize perakendenin geleceğini tehdit ettiğini belirterek, AVM yönetimlerinin günlük kurdan kira dayatmasına karşı acil olarak yasal düzenleme yapılmasını istedi.

AVM'lerdeki 12 milyon metrekarelik kiralanabilir alanın yüzde 35'i için günlük döviz kuru üzerinden kira ödediklerini bildiren Öncel, şunları kaydetti:

"Dövizli kira maliyetlerimiz 3 yıl öncesine göre yüzde 70 arttı. 2015'te 4,1 milyar TL olan kira maliyetimiz, bugün 7 milyar TL'ye dayandı. Günlük kurda ısrar eden AVM'lere bu yıl fazladan 3 milyar TL ödeme yapacağız. Devletimizden güçlünün zayıfı ezdiği bu duruma piyasa kuralları içinde kalarak çok acil müdahale etmesini bekliyoruz. Bu rakamla 10 bin mağaza açabilir veya 5 bin TL brüt maaşla bir yıl boyunca 54 bin kişiyi istihdam edebilirdik.

Önümüzdeki dönemde maliyetin çok daha ağırlaşacağından endişeliyiz. Çünkü ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşları ve tırmanan Rusya-ABD geriliminin dövizi yıl sonunda nerelere taşıyacağını bilemiyoruz. Devletimizden piyasa kuralları içinde mutlaka bir yasal düzenleme bekliyoruz. Öte yandan, bölgemizde yaşanan sıkıntılar karşısında markalarımıza destek veren, hiçbir mazerete sığınmayıp anlayış gösteren ve kuru düşük tutan AVM'lere de teşekkür ediyoruz."

Dövizle kiralamaya BMD olarak defalarca dikkat çektiklerini hatırlatan Öncel, "2011'deki başkanımız Yılmaz Yılmaz, basın toplantısı düzenleyerek dolarizasyonun ekonomimiz için yarattığı risklerin altını çizmişti. Aradan 7 yıl geçti. Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hulusi Belgü, geçen hafta '10 yıl sonra TL'ye geçebiliriz' açıklamasını yaptı. Kamuoyunu derinliksiz sözde araştırmalarla yanlış bilgilendiren Belgü'nün bu 'akıl dışı' önerisini biz 'kara mizah' örneği olarak değerlendiriyoruz. Konuyu Türkiye Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu (TAMPF) çatısı altında müzakere çağrımıza hiç cevap alamadık. Bizim bu konuda daha önce de kamuoyu ile paylaştığımız önerilerimiz hala geçerliliğini koruyor." ifadelerini kullandı.

Öncel, dövizle kira sorununa çözüm önerilerini şöyle sıraladı:

"Günün piyasa gerçekleriyle uyuşmayan kira sözleşmeleri en kısa zamanda yenilenmeli. İsteyen kirasını yine dövizle ödeyebilir ancak yeni projelerde markalara mutlaka TL seçeneği sunulmalı. Dövizle borçlanmada olduğu gibi dövizle kiralamaya da sınırlama getirilmeli. Yasal mevzuat, markalarımızı döviz kuruna esir etmeyecek şekilde güncellenmeli. Perakendeci zarar eden mağazadan 3 ay önceden haber verme koşulu ile cezasız bir şekilde çıkabilmeli. Ülkemizde pek çok AVM'de uygulanan kazan-kazan formülü ve ciro kirası uygulaması yaygınlaştırılmalı."

"Markalarımız son dönemde yurt dışı arayışlarını hızlandırdılar"

BMD eski başkanlarından, Koton Yönetim Kurulu Başkanı Yılmaz Yılmaz da dövize dayalı ticaret ve kiralama sisteminin piyasaların dengesini bozacak bir etkiye sahip olduğunu belirterek, borçların ve kiraların döviz, gelirlerin ise TL cinsinden olmasının perakende sektöründe açık pozisyon yarattığını bildirdi.

Yılmaz, şunları kaydetti:

"Dolarizasyon Türkiye'ye ve perakendeye olduğu kadar vatandaşa da zarar veriyor. Bir yandan 'markalaşma ve yüksek katma değerli üretim' denirken diğer taraftan moda perakendecileri ve markalar günlük kurdan kesilen kira faturaları yüzünden ilave külfetlerle karşılaşıyorlar. Mevcut tablo, markalarımızın gelişimini, modern perakendeye geçişi, rekabet gücünü, İstanbul'un alışveriş ve moda merkezi olma iddialarını olumsuz etkiliyor. Yaşadığımız tüm sıkıntılara rağmen markalarımız gerek yurt içinde gerekse yurt dışında çok başarılı bir performans sergiliyor. Yurt içinde artan maliyetler nedeniyle bütün yumurtaları aynı sepete koymak istemeyen markalarımız son dönemde yurt dışı arayışlarını hızlandırdılar. Biz de bugün kendi birikimlerimizi ve deneyimlerimizi paylaşmak için buradayız."

Yılmaz, perakende sektöründe maliyetleri artıran en önemli kalemlerden birini oluşturan kira konusunda kalıcı çözüm için mevzuatta değişiklik yapılması gerektiğini belirtti.

Penti Yönetim Kurulu Başkanı Sami Kariyo ise döviz kurunun maliyetlere etkisini görmek için üretici ve tüketici enflasyonuna bakmanın yeterli olacağını vurguladı. Son yıllarda ÜFE'nin TÜFE'den 3 puan daha yukarıda olduğuna işaret eden Kariyo, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Perakende sektöründe enflasyonun altında fiyat artışı yapabildiğimiz için karlılığımız her geçen yıl biraz daha düşüyor. Ortada ciddi bir sorun var. Bugüne kadar AVM'ler de, perakendeciler de kendi pencerelerinden durumun tespitini yapıp söyleyeceklerini söylediler. Artık birlikte bir şeyler söylemek durumundayız ve ne yazık ki önümüzde fazla zaman yok. Birlikte bir şey söyleyemezsek başkalarını dinlemek dışında bir seçenek göremiyorum."