Küresel gıda fiyatları 1.5 yılın zirvesinde

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Küresel Gıda Fiyat Endeksi'nin ekimde bitkisel yağ fiyatlarındaki keskin yükselişin çoğu temel gıda maddesinde görülen artışlara öncülük etmesiyle son 18 ayın en yüksek seviyesine çıktığını bildirdi.
FAO, gıda ürünlerinin uluslararası fiyatlarındaki aylık değişimin izlendiği Küresel Gıda Fiyat Endeksi'nin ekim ayı sonuçlarını açıkladı.
Buna göre endeks, ekimde bir önceki aya göre yüzde 2 artarak 127,4 puana yükseldi. Böylece, endeks son 18 ayın en yüksek seviyesine çıktı.
FAO verileri, endeksin bir yıl öncesine göre yüzde 5,5 arttığını ve Nisan 2023'ten beri en yüksek seviyeye ulaştığını gösterdi. Endeks, Rusya-Ukrayna Savaşı'nın başlamasından sonra Mart 2022'de 160,2 puana ulaşarak rekor kırdı.
Endeksin ekimde son bir yılın en yüksek artışını kaydetmesinde bitkisel yağ fiyatlarındaki keskin yükseliş etkili oldu.
Tahıl Fiyat Endeksi de buğday ve mısır ihracat fiyatlarındaki yükselişin etkisiyle ekimde önceki aya göre yüzde 0,9 arttı.
Küresel buğday fiyatları, kuzey yarım küredeki başlıca ihracatçı ülkelerde görülen olumsuz hava koşulları, Rusya'daki gayriresmi taban fiyat uygulamasının yeniden başlatılması ve Karadeniz bölgesinde artan gerilimin etkisiyle yükseldi.
Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, ekimde ağırlıklı olarak üretimle ilgili endişelerin etkisiyle yükselen palm, soya, ayçiçeği ve kolza yağı fiyatlarıyla yüzde 7,3 artarak son 2 yılın en yüksek seviyesine ulaştı.
Şeker Fiyat Endeksi, uzun süren kurak hava koşullarının ardından Brezilya'da 2024/2025 üretim görünümüne ilişkin devam eden endişelerin etkisiyle yüzde 2,6 arttı.
Yükselen uluslararası ham petrol fiyatları da daha fazla şeker kamışını etanol üretimine kaydırarak şeker fiyatlarındaki artışa katkıda bulunurken Brezilya realinin dolar karşısında zayıflaması ise bu artışı kısıtladı.
Aynı dönemde FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi'nin yüzde 1,9 artarak geçen yılın aynı dönemindeki seviyenin yüzde 21,4 üzerine çıkması dikkati çekti. Bu artışta uluslararası peynir ve tereyağı fiyatlarındaki yükseliş etkili olurken süt tozu fiyatlarında ise düşüş görüldü.
Et Fiyat Endeksi de genel artış eğiliminin aksine zayıf iç ve dış talep ortamında Batı Avrupa'da artan kesim oranlarından kaynaklanan düşük domuz eti fiyatları nedeniyle eylüle göre ekimde yüzde 0,3 azaldı.
Dünya kümes hayvanları fiyatları da ekimde sınırlı bir düşüş gösterirken küçükbaş hayvan eti fiyatları ise sabit kaldı. Buna karşın, büyükbaş hayvan eti fiyatları, uluslararası alımların güçlenmesiyle ılımlı artış gösterdi.
FAO, küresel üretim, tüketim, ticaret ve stok eğilimlerine ilişkin değerlendirmelerin yer aldığı Tahıl Arz ve Talep Özeti Raporu'nu da yayımladı. Kuruluş, bir ay önce açıkladığı 2024 yılı için 2,853 milyar ton olan üretim tahminini 2,848 milyar tona düşürdü. FAO, bu rakamın kayıtlardaki en büyük ikinci üretim olacağını bildirdi.
Raporda dünya buğday üretiminin, alan genişlemeleri ve elverişli hava koşulları sonucu Asya'da artan üretimin Avrupa'daki önemli üreticilerde görülen büyük düşüşleri fazlasıyla telafi etmesiyle yükseleceği öngörülüyor.