Fındık, Serbest Piyasada, TMO'nun Gerisinde Kaldı

TOPRAK Mahsulleri Ofisi (TMO), serbest piyasada fındık fiyatının düşük seyretmesi nedeniyle 1 Kasım'da müdahale alımı yapmaya başladı. TMO levant kalite fındığı 14 lira, Giresun kalite fındığı ise 14,50 liradan alırken, serbest piyasada 13,50 liraya kadar çıkan fındık, son dönemde 12,75 lira seviyelerine kadar geriledi.

TMO, serbest piyasada fındık fiyatlarının düşük seyretmesi üzerine müdahale alımı yaptı. 1 Kasım'da levant kalite fındığı 14 lira, Giresun kalite fındığı 14,50 liradan satın almaya başlayan TMO, serbest piyasada beklenen etkiyi gösteremedi. TMO'nun müdahale alımına başladığı ilk haftalarda serbest piyasada fındık fiyatı 13,50 liraya kadar yükseldi. TMO'nun fındıkta nem ve çürük oranını yüzde 5 seviyelerinde tutmasıyla bazı üreticilerin fındığı geri döndü. Üreticilerin zorunlu olarak serbest piyasaya yönelmesiyle, bugünlerde fındık fiyatı 12,75 lira seviyelerine kadar geriledi. Üreticiler, 1 Kasım'dan beri zaman zaman müdahale alımı yapan TMO'nun fındık alım kriterlerini biraz daha esnetmesini beklerken, yeni sezon fiyatının da hasat zamanına kadar açıklanmasını istiyor.

?'TEKELLEŞME TAM KIRILAMADI'

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Yönetim Kurulu Üyesi Arslan Soydan, TMO'nun müdahale alımına rağmen serbest piyasa fiyatının TMO fiyatları üzerine çıkmadığını belirtti. Soydan, "Devletin daha önceden serbest piyasaya bıraktığı fındık fiyatlarına 2018 yılında müdahale alımı açıklandı. Bu müdahale fiyatı çok önemlidir. Levant kalitede 14 lira, Giresun kalitede fındığa 14,50 lira fiyat verildi. Serbest piyasa, üreticinin beklentisi altında bir fiyatla alımlara başladı. TMO tarafından önemli bir müdahalenin olması sağlandı. Ama bir türlü serbest piyasa TMO'nun fiyatının üzerine çıkmadı. Devlet müdahalesinin ne kadar önemli olduğunu açıkça gördük. Çünkü; serbest piyasada bir tekelleşme piyasasının olduğunu, tekelleşmenin oluştuğunu, TMO'nun müdahalesinin bile bu tekelleşmeyi tam kıramadığını açıkça gördük. Serbest piyasa fiyatları 12- 13 lira iken, müdahaleyle 13- 13,50 lira bandına çıkmasına rağmen TMO fiyatları üzerine çıkmadı" dedi.

'DÜNYA FINDIĞININ YÜZDE 75'İNİ TÜRKİYE ÜRETİYOR'

Fındıkta devlet müdahalesinin şart olduğunu da vurgulayan Soydan, "Dünya fındığının yüzde 75'ini Türkiye üretiyor. Ülkemize yaklaşık 2- 2,5 milyar dolar gibi döviz girdisi var. Artık devlet müdahalesi gerektiriyor. Sadece 2018'de değil, bundan sonra 2019 yılı dahil, fındıkta bir taban fiyatın oluşmasını sağlamış olduk. Bir nevi fındığın geleceğini kurtardık. 2019 yılı ve sonrasında 14 liranın altında bir taban fiyat veya serbest piyasa fiyatı oluşturursa, devlet müdahalesi hemen hazır demektir. Bizim beklentimiz; 2019 yılında, üreticinin maliyetleri, rekolte, refah payı fiyatlarına bakılarak, üreticinin beklentisi altında serbest piyasa oluşursa devletin TMO kanalıyla, ya da başka türlü müdahale etmesini beklemekteyiz. Bu da üretici fındığını harmana getirip pazara indirene kadar sezon başında açıklanırsa, fındığımız ve bölgemiz açısından çok önemli olacaktır" şeklinde konuştu.

- Ordu