Endemik Türleri Koruma Altında

ZAFER GÖDER - Bolu Belediyesi ile Abant İzzet Baysal Üniversitesi (AİBÜ) arasında imzalanan "Bolu ilinin endemik bitkilerinin tespiti ve endemik bitkiler gen bahçesi projesi" kapsamında yaşam alanı sadece Türkiye ve Bolu olan 75 bitki türü koruma altına alındı.

Geçen yıl imzalanan proje protokolünün ardından AİBÜ Biyoloji Bölümü ile Bolu Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürlüğü yetkilileri, ilde bulunan endemik türlerin belirlenmesi için çalışma başlattı.

Yapılan çalışmalar neticesinde, yaşam alanı Bolu olan 140 endemik türden 75'inin tohumu bulunarak koruma altına alındı. Karacasu Beldesi yolu üzerinde bulunan fidanlıkta oluşturulan özel bir alanda koruma altına alınan bitkiler, çoğaltılarak ilde bulunan bazı parklara da dikildi.

Bitkiler aynı zamanda, kurutularak ya da soğan ve tohumları alınarak AİBÜ bünyesindeki özel bir alan olan bitki müzesinde gelecek nesillere aktarılacak.

AİBÜ Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. İsmail Eker, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Bolu Belediyesi ile yaklaşık bir yıldan fazla bir süredir, ilin endemik bitkilerinin toplanması ve gen bahçesi oluşturulması çalışmasını yürüttüklerini söyledi.

140 civarında endemik bitki bulunacak

Proje kapsamında önce gen bahçesini oluşumunu tamamlayacaklarını daha sonra da halkın bilinçlenmesi adına kitap hazırlayacaklarını ifade eden Eker, "Ben ve ekibim, Bolu'daki endemik bitkileri toplamaya çalışıyoruz. İlk yıl içinde 75 civarında endemik ve nadir bitki belirledik. Ayrıca endemiklerin yanı sıra 80 civarında geofit (soğanlı bitki türleri) bitkiyi de Bolu Belediyesi bünyesindeki endemik bitkiler ve geofit merkezine taşıdık." dedi.

Eker, arazide buldukları bitkilerin fotoğraflarını çekerek, görsel arşiv oluşturduklarını vurgulayarak, şunları söyledi:

"Şu anda kitap hazırlıklarımız var. Bu bitkileri arşivleyip kitap haline getireceğiz. Proje devam ediyor. Önümüzdeki dönemde de diğer ulaşamadığımız bitkileri ki tahmini 140 civarında endemik bitki bulmayı amaçlıyoruz. Nadir bitkiler biraz daha zor ulaşılan bitkiler. Bunları toplamak ayrı bir efor gerektiriyor. Topladığımız 75 bitkiyi, 2 bine yakın bitki içinden belirledik. Bu yıl da araştırıp toplamaya devam edeceğiz."

?Bolu'nun coğrafyası içinde bulunan her şeyin araştırılması için çalıştıklarını anlatan Belediye Başkanı Alaaddin Yılmaz da endemik bir bahçe oluşturduklarını belirterek, "Adına Endemik Bitkiler ve Geofit Bahçesi deniliyor. Bitkilerimizi burada kollamaya çalışıyoruz. Burası, yarın hiçbir yerde yaşamayan bitkilerin genlerini muhafaza ettiğimiz bir yer haline gelecek. Biz çiçeğimizden böceğimize, hayvanımızdan ağacımıza ne varsa tamamının gen bahçesi olarak muhafazası ile ilgili bir çalışmasını yapıyoruz." diye konuştu.

Ceviz ağacı büyüklüğünde asırlık fındık yetiştiriliyor

Geçmişte Bolu'nun köylerinde yetiştiği halde şimdi bulunamayan bazı bitkilere de sahip çıktıklarını aktaran Yılmaz, şunları kaydetti:

"Şu an artık ekonomik ömrü olmayan bazı bitki, elma ve ahlatlarımız var. Çitemik bitkimiz var. Hatta değişik armut çeşitlerimiz var. Bunların da yok olmaya yüz tuttuğunu görünce burada muhafaza etmeye başladık. Asıl bir de dağ fındığımız var. Fındık denilince çalı akla geliyor. Bizim dağ fındığımız ceviz ağacı gibi devasa ve 200-300 yıl yaşayabilen ağaçlar. Şu an burada da onların üretimini yapıyoruz." şeklinde konuştu.

Türkiye'deki bütün belediyelerin bu tür çalışmalar yapması gerektiğine değinen Yılmaz, "Burada üniversitedeki hocaların çalışmalarını incelediğimde şaşırıyorum. Bizim üzerine basıp geçtiğimiz bir çiçeğin veya bir otun üzerinde ısrarla duruyorlar. Bu da bizi sevindiriyor. Hatta bazı yabancılar gelip Abant'ta bulunan bazı yumruları alıp götürüyor. Biz bunları çiğneyip geçiyoruz. İşte bu o yumrulara da sahip çıktığımız bir çalışma." ifadesini kullandı.

Bolu Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürü Aylin Aydın da şu anda daha fazla endemik türü merkeze getirmeye çalıştıklarını aktardı.

Bu türlerin koruma altına alınmasının çok önemli olduğunun altını çizen Aydın, "Bunları ileride çocuklarımıza göstermek zorundayız. Teknolojinin geliştiği dönemimizde bazı değerlerimizi koruma altına almak zorundayız." değerlendirmesinde bulundu.