Ekmekte Zam Tartışması

Dünya genelinde yaşanan kuraklık ve yüksek talep, buğday fiyatlarını tarihin en yüksek seviyelerine çıkardı. Özellikle Japonya ve Hindistan gibi ülkelerin yaptığı yüklü alımlar da fiyatların zirveye çıkmasına yardım ederken, şimdi ekmeğe ve unlu mamüllere zam konusu tartışılmaya başlandı.

Tartışmaların Türkiye tarafı bir yana, dünya genelinde unlu mamüllerin fiyatları artıyor. İngiltere ve İtalya'da ekmek ve pasta ürünlerine yapılan zammın ardından Fransa da baget ekmeklere zam yapma hazırlığında. Financial Times'ın haberine göre, Fransa'da ekmek fiyatlarına 5 sent zam yapılması bekleniyor. Bu da yaklaşık yüzde 7'lik bir zam anlamına geliyor. Öte yandan İtalya'da Pasta Üreticileri Birliği geçtiğimiz ay fiyatları ortalama yüzde 20 artırmıştı.

Avrupa'da buğday fiyatları bu yıl ton başına 130 eurodan 237 euroya çıkarken, fiyatlar iki kata yakın artış gösterdi. Şikago borsasında aralık teslim buğdayın fiyatı ise geçen hafta 7.54 dolara kadar yükselerek rekor kırdı. Yaşanan yükselişte dünyanın en büyük ikinci buğday ihracatçısı olan Kanada'nın rekolte tahmininin yüzde 20 düşürmesi etkili olmuştu.

TÜRKİYE'DE ZAM GELİR Mİ?

Dünya buğday fiyatlarının rekor seviyelere çıkması Türkiye'de de zam tartışması yarattı. Son olarak Ankara ve Bursa'da ekmeğe yapılan zamların ardından başka şehirlerde de ekmeğe zam gelip gelmeyeceği konuşuluyor.

İstanbul Fırıncılar Odası Başkanı Fahri Özer, zam yapılmamasının tek şartının ithalatın açılması ve böylelikle un fiyatlarının düşmesi olduğunu söyledi. Özer, hurriyet.com.tr'ye yaptığı açıklamada, İstanbul'da kullandıkları unun bedelinin yüksek olduğuna dikkat çekti. Ramazan sonrasında un fiyatlarının daha da yükseleceğini belirten Özer, şöyle devam etti:

"Biz şu anda beklemedeyiz, sabrediyoruz. Hükümet kurulduktan sonra ithalatın açılması yönünde bir beklentimiz var. Eğer bu gerçekleşirse un fiyatları düşecek ve ekmeğe zamma gerek kalmayacak. Ancak un fiyatları daha da yükselirse fırıncı ne yapsın?"

İçeride suni fiyat artışları olduğuna dikkat çeken Özer, ileriye yönelik sıkıntı olacağını öngören buğday tücarlarının piyasaya az mal verdiklerini ve bu nedenle fiyatların yükseldiğini belirtti. Fiyat düşüşü için ithalatın gerekli olduğunu belirten Özer, "hükümete güveniyoruz" diye konuştu.

Geçtiğimiz günlerde konu ile ilgili olarak hurriyet.com.tr'ye bilgi veren ODTÜ İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Erol Çakmak, yaşanan yükselişin içeride de fiyat baskısı yaratacağını söylemişti. Çakmak, önce üreticinin fiyatı yükselteceğini, arkasından da fırıncıların zam isteyeceğini düşünüyor.

TMO: ZAMMA GEREK YOK

Öte yandan Referans Gazetesi'nin Toprak Mahsulleri Ofisi yetkililerinden aldığı bilgiye göre, şu an için Türkiye'de zamma ihtiyaç yok. TMO yetkilileri, bu yıl içinde ekmeğe zam yapıldığını ve yapılan bu zammın buğdaydaki olası artışları da karşıladığını vurguladı.

TMO yetkililerinden alınan bilgilere göre, bir ekmeğin maliyeti içinde buğdayın payı yüzde 21 civarında bulunuyor. Ofisin yaptığı hesaplamalara göre, 2007 yılı Haziran ayında TMO buğday satış fiyatı, 2006 yılı TMO ortalama buğday satış fiyatına göre yüzde 17.5 arttı. Bu artışın ekmek fiyatına yansımasının yüzde 3,7 olması gerekiyor. Ancak zaten ekmek fiyatı 2006 yılı ortalama fiyatına göre haziran ayında yüzde 15,4 artırıldığı için, zamma gerek bulunmuyor. Son 2 aylık dönemde de, buğday fiyatlarının öngördükleri aralıkta gittiğini vurgulayan ofis yetkilileri şu an için herhangi bir sektörde zamma gereksinim bulunmadığını ifade etti. Yetkililer, dünyadaki buğday fiyatlarının Türkiye fiyatlarının çok gerisinde bulunduğuna dikkat çekerek; bu nedenle diğer ülkelerde yapılan fiyat artışlarının normal karşılanması gerektiğini vurguladı.