Dünya Bankası: Emtia fiyatları görülmeyen seviyelere düşebilir

Dünya Bankası, ekonomik büyümedeki zayıflamanın bol petrol arzıyla birleşmesiyle küresel emtia fiyatlarının 2020'den bu yana görülmeyen seviyelere düşmesinin beklendiğini bildirdi. Banka, Emtia Piyasaları Görünüm Raporu'nun nisan sayısını yayımladı. Raporda, küresel emtia fiyatlarının 2026'da 6 yılın en düşük seviyesine düşmesinin beklendiği kaydedildi.

EKONOMİK İLERLEME BEKLENTİLERİ ZAYIFLAYABİLİR

Ekonomik büyümedeki zayıflamanın bol petrol arzıyla birleşmesiyle küresel emtia fiyatlarının 2020'den bu yana görülmeyen seviyelere düşmesinin beklendiği belirtilen raporda, bu düşüşün artan ticaret engellerinden kaynaklanan kısa vadeli enflasyon risklerini yatıştırabileceği ancak aynı zamanda her üç gelişmekte olan ekonomiden ikisinin ekonomik ilerleme beklentilerini zayıflatabileceği aktarıldı. Raporda, küresel emtia fiyatlarının 2025'te yüzde 12,4 ve 2026'da yüzde 4,8 düşmesinin beklendiği bildirildi.

ENERJİ FİYATLARINDAKİ DÜŞÜŞ EĞİLİMİ, YÜKSEK TARİFELERİN BAZI FİYAT ETKİLERİNİ HAFİFLETEBİLİR

Nominal olarak, fiyatların hala Kovid-19 salgınının başından önceki seviyelerden daha yüksek olacağı belirtilen raporda, ancak enflasyona göre düzeltilmiş fiyatların ilk kez 2015 ile 2019 arasındaki ortalama seviyenin altına düşebileceği ifade edildi. Raporda, küresel emtia fiyatlarının 2023'ten itibaren düşüş gösterdiğine işaret edilerek, bu durumun dünya genelinde enflasyonu baskılamaya yardımcı olduğu anlatıldı. Enerji fiyatlarındaki gerilemenin 2023 ve 2024'te enflasyonu düşürmeye yardımcı olduğu belirtilen raporda, bu düşüş eğiliminin bu yıl daha da yoğunlaşacağı ve büyük ekonomilerdeki yüksek tarifelerin fiyat etkilerini hafifletebileceği ifade edildi.

ENERJİDE DEV DÜŞÜŞ! 5 YILIN EN DÜŞÜK FİYATLARI GELİYOR

Raporda, enerji fiyatlarının bu yıl yüzde 17,4 gerileyerek 5 yılın en düşük seviyesine inmesinin ve 2026'da da yüzde 5,9 düşmesinin beklendiği kaydedildi. Bankanın raporunda, Brent tipi ham petrolün fiyatının bu yıl varil başına ortalama 64 dolara ve 2026'da 60 dolara düşmesinin tahmin edildiği aktarıldı. Bu yıl küresel petrol arzının talebi günlük 700 bin varil aşmasının beklendiği belirtilen raporda, elektrikli araçların hızlı yayılmasının da petrol talebini sınırladığı ifade edildi. Raporda, dünyanın en büyük otomobil pazarı olan Çin'de, geçen yıl satılan yeni araçların yüzde 40'ından fazlası batarya ile çalışan veya hibrit araçlar olduğu, bunun 2021'deki payın neredeyse üç katı olduğu bilgisi paylaşıldı.

GIDA FİYATLARININ DÜŞMESİ TAHMİN EDİLİYOR

Gıda fiyatlarının da düşmesinin beklendiği vurgulanan raporda, fiyatların 2025'te yüzde 7 ve 2026'da yüzde 0,9 gerilemesinin öngörüldüğü kaydedildi. Birleşmiş Milletlerin (BM) küresel olarak en kötü etkilenen bölgelerin bazılarında akut gıda güvensizliğinin bu yıl yoğunlaşacağını ve 22 yüksek derecede kırılgan ekonomide 170 milyon insanı etkileyeceğini tahmin ettiğine dikkati çekilen raporda, gıda emtia fiyatlarının düşmesinin özellikle insani yardım fonlarının daraldığı bir ortamda insani yardım çabalarına bir miktar destek sağlayacağı ifade edildi.

ALTINDA BU YIL YENİ REKOR BEKLENİYOR

Raporda, "güvenli liman" arayan yatırımcılar için popüler bir tercih olan altının ortalama fiyatının, 2026'da istikrar kazanmadan önce bu yıl yeni bir rekora ulaşmasının beklendiği belirtildi. Varlıklar arasında özel bir konuma sahip olan altının fiyatının çatışmalar dahil olmak üzere jeopolitik ve politik belirsizlik dönemlerinde sıklıkla yükseldiği kaydedilen raporda, gelecek 2 yıl boyunca altın fiyatlarının Kovid-19 salgınından önceki 5 yılın ortalamasından yaklaşık yüzde 150 daha yüksek seyretmesinin beklendiği bildirildi. Raporda, buna karşın endüstriyel metallerin fiyatlarının, talebin artan ticaret gerilimler ve Çin'in emlak sektöründeki yavaşlamadan dolayı zayıflamasıyla 2025-2026 döneminde düşmesinin beklendiği kaydedildi.

EMTİA NEDİR?

Emtia, finansal ve ekonomik bağlamda, ticareti yapılabilen, genellikle standardize edilmiş ve geniş ölçekte alınıp satılabilen fiziksel malları ifade eder. Emtialar hem reel ekonomi hem de finansal piyasalarda önemli rol oynar. Temel olarak iki ana kategoriye ayrılır:

?? Emtia Türleri
1. Tarım Emtiaları

Bu grup, genellikle gıda üretimi ve tekstil sanayisi gibi alanlarda kullanılır.

Buğday

Mısır

Pirinç

Pamuk

Kahve

Şeker

Soya fasulyesi

2. Enerji Emtiaları

Sanayi üretiminde ve ulaşımda temel kaynaklardır.

Ham petrol

Brent petrol

Doğal gaz

Benzin

3. Metal Emtialar

Hem endüstriyel hem de yatırım amaçlı kullanılır.

Altın (değerli metal)

Gümüş

Bakır

Platin

Alüminyum

4. Hayvansal Emtialar

Tarım ve gıda sektöründe kullanılır.

Canlı sığır

Domuz karkası

Süt ürünleri

?? Emtia Yatırımı Nasıl Yapılır?

Emtialar, doğrudan fiziki olarak satın alınabileceği gibi, daha yaygın şekilde borsalarda türev ürünler veya emtia ETF'leri aracılığıyla yatırım yapılabilir. Örneğin:

Vadeli işlemler (futures)

Opsiyon sözleşmeleri

Emtia borsa yatırım fonları (ETF)

Altın sertifikaları ya da külçe yatırımı