Doğu Akdeniz Doğalgazına Yatırım Yapın"

The Bosphorus Energy Club (BEC) İcra Kurulu Başkanı Mehmet Öğütçü, Türkiye'nin Doğu Akdeniz doğalgazına pratik bir biçimde odaklanması gerektiğini belirterek, " İsrail'de Tamar, Leviathan gibi bölgelerden ciddi bir üretim söz konusu. Türkiye'nin oraya özel sektör ya da devlet eliyle öz kaynak yatırımı yapması lazım. Yüzde 5-10 da olsa üretime yönelik erken aşama yatırımlar yapması lazım" dedi.

Aralık ayında kuruluş toplantısını gerçekleştiren BEC'in İcra Kurulu Başkanı Öğütçü, basın mensuplarıyla bir araya gelerek Ortadoğu coğrafyasındaki gelişmeleri enerji ekseninde değerlendirdi.

Türkiye'nin sürdürülebilir ve ayakları yere basan enerji stratejileriyle enerjideki dışa bağımlılığını dengeleyebileceğini aktaran Öğütçü, enerjinin Türkiye için ulusal güvenlik meselesi olarak algılanması gerektiğini ifade etti.

Öğütçü, şöyle devam etti:

"Enerjinin, petrolün, fosil yakıtın sadece bir meta olmadığı, 'parasını ver al' mantığıyla işlemediği, bunun aynı zamanda ulusal ekonomi güvenliği ve savunma menfaati olduğu anlaşılmalı. O konu özellikle siyasi iktidarlar ve iş dünyasının beynine kazınmış mı emin değilim. Bunun yanında Türkiye'de kapasiteler çok zayıf, hem hükümette hem özel sektörde… Sanayi politikasında bir değişikliğe ihtiyaç var. Enerji yoğun sektörlerde kalmak ahmaklık. Çimento, demir-çelik gibi sektörlerde durmak anlamsız, daha smart, daha hafif, katma değeri yüksek sektörlerde yoğunlaşmak gerekli."

"Türkiye İran'a, Rusya'ya muazzam para ödüyor"

Türkiye'nin birçok enerji kaynağı bölgeden daha fazla Doğu Akdeniz'de oyun kurucu ülke olma şansına sahip olduğunu dile getiren Öğütçü, " İsrail'de Tamar, Leviathan gibi bölgelerden ciddi bir üretim söz konusu. Türkiye'nin oraya özel sektör ya da devlet eliyle öz kaynak yatırımı yapması lazım. Üretim tarafında… Yüzde 5-10 da olsa üretime yönelik erken aşama yatırımlar yapması lazım. Sonradan fiyat arttığı zaman değil. Beklerseniz Şahdeniz-2'de olduğu gibi sonra başkasının yüzde 10 hissesine 1,5 milyar dolar vermek zorunda kalırsınız" değerlendirmesini yaptı.

İsrail'in Leviathan bölgesinin erken yatırım yapan yatırımcılara gelecek vadettiğini vurgulayan Öğütçü, Türkiye ve İsrail arasındaki Mavi Marmara krizi kaynaklı sorunların aşılması gerektiğini anlattı. Öğütçü şöyle konuştu:

"Hükümetin İsrail'e ihtilafları malum zaten… Perde arkasında belli görüşmeler yapılıyor, belli bir noktaya gelindi. Ama Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden önce herhalde büyükelçilerin atanması gibi gelişmeler ilan edilmez… Ama Kıbrıs sorunu konusunda ise biliyoruz ki o hemen olacak bir iş değil, süreç değil. Burada biraz geri plana çekilip hükümetin özel sektörü öne itmesinde fayda var. 'Siz alın götürün işi, bir noktaya getirin, biz siyasi olarak buna tamam da demiyoruz ama hayır da demiyoruz' işaretini vermesi lazım."

Doğu Akdeniz doğalgazında maliyet bileşenlerinin fazlalığı nedeniyle fiyatın da Kuzey Irak doğalgazından yüksek olacağına işaret eden Öğütçü, "Bu fiyatlar kabul edilecek bir şey değil ama tabii Türkiye öte yandan da İran'a, Rusya'ya muazzam para ödüyor… Ama fiyat mekanizması zaman içinde ayarlanıyor" ifadelerini kullandı.

Fiyat mekanizmasının zaman içinde optimize edilebildiğine dikkati çeken Öğütçü, AB'nin doğalgaz ithalatına yılda 450 milyar avro ödediğini anımsatarak şöyle devam etti:

"AB doğalgazın ithalatına yılda 450 milyar avro ödüyor ama doğalgazın ithalatından ise 550 milyar avro vergi kazancı elde ediyor bir yılda. Onun için Ruslar diyorlar ki 'biz bedavaya verelim gazı Rusya'dan, onlar bize sadece vergi gelirlerini versinler, ona razıyız' diyorlar."

"Sessiz ve derinden çalışan Çin Irak'ın en büyük petrol alıcısıydı"

Irak petrolünün Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) kaynaklı gelişmelerden nasıl etkileneceğine ilişkin bir soru üzerine ise Öğütçü, Irak'ın dünyanın en büyük 2. petrol rezervi sahibi olduğunu anımsattı.

Irak'ın 2020'ye kadar günde 10 milyon varil petrol üretimi hedefi bulunduğunu anlatan Öğütçü, "Şu anda 3,4 milyon varil üretiyorlar, bunun yüzde 80'e yakını da Basra bölgesinden, Şii bölgesinden geliyor. Kürt bölgesinin üretimini de biliyoruz, şu anda 200 bin varil civarında ama eğer bağımsız boru hatları açılırsa, buna izin verilirse çok kısa sürede bunu 1 milyon varile çıkarabilirler. ve Irak'ın tamamında 450 milyar dolarlık bir yatırım bekleniyor günlük üretim rakamını 10 milyon varile çıkarabilmek için..." diye bilgi verdi.

"Halihazırda yapılan Irak petrol üretiminin 1,5 milyon varilini Çin alıyordu. En büyük alıcı Çin ve Çin'in sesini duymuyorsunuz çünkü bizim gibi çalışmıyor onlar, sessiz ve derinden çalışıyorlar. Böyle bir ortamda Kürt yönetimi kendince bir hesap yapmıştı. Yani 'Bağdat yönetimine yüzde 17'yi vermeden yaşamak için ne kadar üretim yapmamız lazım.' Kendi hesaplarına göre 1 milyon varil üretebilirlerse eğer Kürt bölgesinden ve bunu ihraç edebilirlerse başa baş geliyordu Bağdat'ın verdiği parayla…"

Irak'ın geleceğine ilişkin senaryoları değerlendiren Öğütçü, Irak'taki Ninova bölgesine dikkati çekti. Bu bölgenin nüfusunun büyük kısmının Kürt olduğunu, burasının peşmergeler tarafından korunduğunu aktaran Öğütçü, "Yarın öbür gün IŞİD'le Kürtler arasında çatışma çıkarsa Kerkük ve Ninova'daki kaynaklar yüzünden çıkacak" ifadelerini kullandı.

Öğütçü, bölgedeki sınırların 5 yıl içinde cetvelle çizilen sınırlar olarak kalmayacağını ileri sürdü.

"Avrustralya LNG'de Katar'ı yerinden edecek"

Son bir yıl içerisinde enerji, jeopolitik ve yatırım  kavramlarının dünya tarihinde görülmemiş şekilde iç içe geçtiğini dile getiren Öğütçü, geleceğe ilişkin çeşitli öngörülerini de paylaştı. Avustralya'nın LNG üretimiyle, 2017-2018'de gündeme geleceğini aktaran Öğütçü, "Avustralya'nın ilk hedefi Japonya, Çin, Tayvan, Kore gibi ülkeler olacak. LNG'de Katar'ı yerinden edecek" dedi.

İlerleyen yıllarda doğalgaz bolluğu yaşanacağını anlatan Öğütçü, Tanzanya ve Angola'daki gazın da 2017-2018'de gündeme geleceğini aktardı.

Bu arada, PwC Türkiye Enerji, Altyapı ve Madencilik Sektörü Lideri Murat Çolakoğlu da yarın BEC tarafından düzenlenecek "Oyun değiştiriciler: Enerji, Yatırım ve Jeopolitik" başlıklı toplantıya ilişkin şu bilgileri verdi:

"Türkiye, gerek kendi enerji piyasası gerekse bulunduğu coğrafyadaki konumu ve önemi nedeniyle enerji sektörü ile ilgili konuşulacak çok şeyi olan bir ülke. Yarın gerçekleştireceğimiz toplantıda dünyadan ve Türkiye'den onlarca konuşmacıyla Kuzey Irak'tan Akdeniz gazına, Rusya'dan Amerika kaya gazına kadar önemli pek çok konuda görüş alışverişi yapılacak. Enerji Bakanımız Sayın Taner Yıldız'ın da katılımıyla zenginleşen toplantımızda görüşme ve bilgi paylaşımları gerçekleşecek" dedi. - İstanbul