Cari Açık 6 Ayın En Düşük Seviyesinde

HANDAN GÜNEŞ - Cari açık temmuzda 3,15 milyar dolar ile piyasa beklentilerinin altında gerçekleşirken, bu rakam aynı zamanda 6 ayın en düşük seviyesine işaret etti.

Bu yılın temmuz ayında cari işlemler açığı 2014 yılı temmuz ayına göre, 768 milyon dolar artarak 3 milyar 154 milyon dolara çıkarken ekonomistlerin beklentisi olan 3,57 milyar doların altında açıklandı.

Aylık bazda son altı ayın en düşük seviyesine inen cari açığa karşın yıllıklandırılmış cari açıktaki kötüleşme için analistler, dış ticaret açığının ağustos ayındaki artışının belirleyici olduğunu ifade ediyor.

Bu arada, haziran ayında cari açık 3,36 milyar dolardan 3,28 milyar dolara revize edildi. Yıllıklandırılmış cari açık ise temmuz ayında 45 milyar 27 milyon dolara yükseldi.

"Birincil gelir dengesi geçen yıla göre çok daha düşük açık verdi"

AA Finans Analisti ve Ekonomist Haluk Bürümcekçi, temmuz ayında cari işlemler dengesinin 3,15 milyar dolar açık verildiğini anımsatarak, "Piyasa ortalama beklentisi ve bizim beklentimiz 3,5 milyar dolar açık verilmesi yönündeydi" dedi.

Dış ticarete ilişkin öncü göstergelerin ağustos ayında yıllık cari açığın tekrar düşüş eğilimine döneceğine işaret ettiğini belirten Bürümcekçi, "Temmuz gerçekleşmeleri sonrasında, milli gelire oranla cari açık yüzde 6.0 düzeyine yükselmiştir. Ayrıca, enerji ve altın dışı cari dengede verilen açık da yüzde 0.6'ya yükselerek cari dengenin temel eğilimindeki bozulmanın devamına işaret etmiştir" diye konuştu.

Bürümcekçi, cari açıkta temmuz ayında gözlenen kötüleşmede, dış ticaret açığının geçen yılın aynı ayına göre artmasının ana etken olduğuna dikkati çekerek, hizmetler dengesinin geçen yıla yakın fazla vermesi ve birincil gelir dengesinin geçen yıldan az açık vermesinin ise kötüleşmeyi sınırlandırdığını vurguladı.

Bürümcekçi, finansman tarafında; cari açığın fazlasıyla finanse edilmesi nedeniyle resmi rezervlerde 2 milyar dolarlık artış gözlendiğini belirterek, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Portföy kanalında, bu ay da olumsuz görünüm ağır basarken, banka yurt dışı tahvil ihraçları ve şirket tahvil ihraçları da durma noktasındaydı. Doğrudan yatırımlar ise 2.5 milyar dolarlık güçlü bir girişe işaret etti. Bankalar ve şirketlerin kısa-uzun vadeli kredi yenilemelerinde güçlü (toplam net borçlanma sırası ile 2,25 ve 1,3 milyar dolar) bir görünüm vardı. Finansmana önceki aylarda yüklü katkıda bulunan net hata-noksan kalemi bu kez sınırlı girişe (105 milyon dolar) işaret etti. Bu kanaldan ilk aydaki toplam giriş 9,0 milyar dolara ulaşmıştı."

"Petrol fiyatları, cari açıktaki iyileşmeye belirgin katkıda bulunacak"

Haluk Bürümcekçi, yakın dönem cari açık seyri açısından altın ihracatının ağustos ayında yükselerek zaten yüksek seyreden altın ithalatını karşılamasının olumlu bir sinyal olduğunu aktararak, ihracatın (altın hariç) ağustos ayında daralma eğilimine devam etmesinin olumsuz bir sinyal olarak görüldüğünü ifade etti.

Bürümcekçi, Gümrük Bakanlığı verilerinin ağustos ayında dış ticaret açığında yine daralma görüleceğini düşündürdüğünü belirterek, "Söz konusu veriler, ağustos ayında dış ticaret açığının yıllık olarak çok sert daralma göstereceği anlamına geliyor" yorumunu yaptı.

"Cari açıktaki iyileşme eğiliminin bazı risklere rağmen 2015 yılının kalanında ılımlı bir şekilde devam etmesini beklerken, yıl sonu için 36.5 milyar dolar olan cari açık tahminimiz üzerindeki risklerin dengeli olduğunu düşünüyoruz" diyen Bürümcekçi, önceki yıl cari açığı azaltan faktörlerin başında gelen finansal koşullarda gözlenen sıkılaşmanın, 2015 yılında da etkisini devam ettirdiğini söyledi.

Bürümcekçi, buna karşılık petrol fiyatlarının da 2014 yılı ortalamasının (99 dolar) çok altındaki mevcut düzeyini korumasının, cari açıktaki iyileşmeye belirgin katkıda bulunacağını vurgulayarak, sözlerini şöyle tamamladı:

"Buna karşılık, Rusya gibi önemli ihracat pazarlarındaki sorunlu görünüm ve AB'de gözlenmekte olan durgunluk ise dış ticaret açığını artırıcı riskler arasında takip edilmektedir. OVP'de 2015 yılı cari işlemler dengesi tahmini, yüzde 4 büyüme ve petrol fiyatı ortalama 101.9 dolar varsayımı altında, 46 milyar dolar olarak belirlenmişti. Biz ise yüzde 2.9 büyüme ve 60 dolar varsayımı altında 36,5 milyar dolar düzeyinde beklemekteyiz. Bu tahmin üzerinde yukarı yönlü riski, ödemeler dengesi verisinde zaman zaman ağırlıklı olarak turizm gelirlerinde gözlenen aşağı yönlü revizyonlar artırırken, petrol fiyatlarının varsayımlarımızın yaklaşık 10 dolar altında seyretmesi ise dengelemektedir."

"Büyümemiz çok hızlanmayacağı için cari açığımız da çok hızlanmayacak"

Gedik Yatırım Araştırma ve Yatırım Danışmanlığı Müdürü Üzeyir Doğan, cari açığın düşmesinin Türkiye ekonomisi için olumlu olduğunu belirterek, ağustos ayında ekonomik büyümenin yavaşlayabileceğine işaret etti.

Doğan, ekonomideki yavaşlamaya bağlı olarak cari açığın da düştüğünü belirterek, "Temmuz ayına ilişkin cari açık, sanayi üretimindeki düşüşü destekleyen bir veri. Büyüme verilerini de aşağı yönlü etkiliyor" diye konuştu.

Cari açığın düşüyor olmasının bir taraftan olumlu diğer taraftan ise büyüme için olumsuz sinyaller oluşturduğunu kaydeden Doğan, şu değerlendirmeleri yaptı:

"Temmuz ayı yıllık bazda cari açıkta düşüş trendinin geldiği son noktalar oluyor genellikle. Bundan sonra tekrar ivmelenen bir sürece gireceğiz. Aylık bazdaki verilerde yıl içerisindeki dip noktalara ulaştık. Artık hafif hafif yükselen bir trend görme ihtimalimiz de var. Ancak bizim büyümemiz çok hızlanmayacağı için cari açığımız da çok hızlanmayacaktır. Sınırlı bir artış olur muhtemelen. Asıl önemli olan hem sanayi üretiminin çok düşük gelmesi hem de cari açığın düşmüş olması. Tüm bunlar büyüme tarafında 3. çeyreğin sıkıntılı geçeceğinin belirtisi."

Yıllıklandırılmış ve aylık cari açık dönemler itibarıyla şöyle (Milyon dolar);