Bes 10. Yılını Doldurdu

ELİF FERHAN DURMUŞ - ÜMİT ÇEVİK - Dünyada olduğu gibi Türkiye'de de sosyal güvenlik sistemini tamamlayıcı olarak kurulan Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) 10. yılını doldurdu.

Bireylerin emeklilik dönemlerinde refah seviyelerinin düşmemesini ve aynı zamanda yurt içinde uzun vadeli tasarruf seviyesini yükselterek yarattığı fonlarla ülke ekonomisine katkı sağlayan BES, Türkiye'de 27 Ekim 2003 tarihinde başladı ve 10. yılını tamamlayarak önemli hedefleri yakaladı.

BES'in katılımcı sayısı yılın 9 ayında 3,9 milyona ulaşırken devlet katkısı ile katılımlarda artış yaşanan sisteme, ocak-eylül döneminde 760 bin kişi yeni giriş yaptı. Böylelikle Başbakan Yardımcısı Ali Babacan'ın 2013 yılı için sisteme 500 bin yeni katılımcı beklentisi aşılmış oldu.

Vakıf Emeklilik Genel Müdürü Mehmet Bostan,  BES'in 10. yılını doldurmasına ilişkin AA muhabirlerine yaptığı açıklamada, sistemin özellikle son yıllarda büyük bir hızla büyüme kaydettiğini, 2013 yılının ise yeni değişiklikler ve özellikle devlet katkısının etkisiyle her yıldan daha farklı bir yıl olduğunu belirterek, "Yılın başında geçen yıla oranla tam dört katına ulaşan büyüme oranlarıyla BES geçen sene kırdığı büyüme rekorlarını bu yıl egale etti. Bu teveccüh aynı zamanda vatandaşların sisteme olan güveninin bir göstergesidir" diye konuştu.

Bostan, BES'in bu yıl gösterdiği üstün büyüme oranlarında aslan payının kesinlikle devlet katkısının olduğunu ifade ederek, şunları kaydetti:

"Devlet katkısı hiçbir yatırım aracında bulunmayan, doğrudan yüzde 25'lik bir ilave getiri sunmakla kalmadı, aynı zamanda sistemi tam manasıyla halkın tamamına açtı. Bu sayede çok farklı kesimler hem kamunun sağladığı teşvikten faydalanma, hem de BES ile tanışma fırsatı buldu. BES'te yapılan değişikliklerin temel amacı yurtiçi tasarrufları artırmaktı. Bu sebeple kamu otoriteleri de talepten memnun diyebiliriz.

2014 yılı bütçesinde devlet katkısı ödeneği, sektördeki büyüme ve toplumsal farkındalık da dikkate alınarak yüzde 56 oranında artırıldı ve yaklaşık 2 milyar lira ayrıldı. Bu durum bize BES'in ülke ekonomisi ve yurtiçi tasarruflar açısından ne kadar önemli olduğunu ve sisteme olan kamu güvenini gösteriyor. Bu sayede BES hem kamunun hem de halkın teveccühü kazanmış bir sistem olarak öne çıkmaktadır."

Sistemin 2013 yılındaki katılımcı sayısı artışı açısından istenilen rakamlara fazlasıyla ulaşıldığını anlatan Bostan, yılın dokuz aylık dönemi sonunda BES katılımcı sayısının beklentilerin de üzerinde artış göstererek 3,9 milyon kişiye ulaştığını, böylece yılbaşından bu yana sistemdeki net katılımcı sayısı artışının 760 bin kişi olduğunu ve geçen yılın aynı dönemine göre iki katın üzerinde bir artış sağlandığını söyledi.

"Katılımcı sayısı ve katkı payında istenilen seviyelere ulaşıldı"

Bostan, katkı payı tutarında ise yılbaşından itibaren geçen yılın bir buçuk katı hacminde 4,34 milyar liralık bir üretimle, toplamda 20,5 milyar lirayı aşan bir tutara ulaşıldığını vurgulayarak, "Toplam fon büyüklüğü ise son verilere göre 24,5 milyar liraya ulaştı. Rakamlara baktığımızda özellikle katılımcı sayısı ve katkı payında bu sene için istenilen seviyelere ulaşıldığını söyleyebiliriz" dedi.

Orta Vadeli Program'da (OVP) cari denge ve yurt içi tasarruflarla ilgili konuların vurgulandığını belirten Bostan, şunları aktardı:

"Yurt içi tasarrufları artırmanın da yolu bireysel emeklilikten geçiyor desek yanlış olmaz. Dolayısıyla BES'e bu konuda büyük bir vazife düşüyor. BES sistemi sadece tasarrufları artırmakla kalmayıp, aynı zamanda vadelerin uzamasına ve uzun vadeli fon kaynağı oluşmasına da katkı yapacaktır. Dolayısıyla bireysel emeklilik, hem kısa vade sorunu hem de yurtiçi tasarruflar ve cari dengenin yönetilebilir bir seviyede tutulmasıyla alakalı kilit bir konumda bulunmaktadır."

Bostan, kıdem tazminatının BES fonlarında değerlendirilmesi seçeneğinin sunulmasının önemine işaret ederek, "Kıdem tazminatının BES'te değerlendirilmesi, sistemin gelişimine büyük katkı sağlayacağı gibi kıdem tazminatını sorunu yaşayan önemli bir kesim için makul bir çözüm oluşturacak" dedi.

Diğer yandan kurumsal katılımların arttırılması da BES'in gelişimine ciddi bir katkı sağlayacağına dikkati çeken Bostan, Türkiye'de ciddi bir kurumsal katılım potansiyeli olduğunu, sistemin orta ve uzun vadede geleceğinin parlak olduğunu dile getirdi.

BES'te devlet katkısı iştah kabarttı

Türkiye Sigorta Birliği (TSB) Başkanı Recep Koçak da geçen yıl BES'in gelişimine büyük katkı sağlayacak gelişmelerin yaşandığını belirterek, daha önce katılımcıların ödediği katkı paylarının vergi matrahından düşülmesi ile teşvik edilen sistemin, geçen yıl yapılan değişiklikle 1 Ocak 2013 tarihi itibarıyla devlet katkısı ile doğrudan teşvik edilmeye başlandığını anımsattı.

Koçak, katılımcıların ödediği katkı paylarının yüzde 25'inin, devlet katkısı olarak katılımcıların hesabına ödeneceğini ve katılımcıların bu tutarlara sistemde kalış sürelerine bağlı olarak kademeli bir şekilde hak kazanacağını hatırlatarak, "Böylece, daha önce belirli bir kesimin yararlandığı vergi teşviki terk edilmiş ve tüm katılımcıların yararlanacağı bir uygulamaya geçilmiştir. Kurulduğu tarihten itibaren düzenli bir şekilde büyüyen BES, devlet katkısı uygulamasının hayata geçirilmesiyle 2013 yılında daha yüksek bir ivmeyle büyümesine devam etmiştir" diye konuştu.

"2020 yılında 400 bin kişinin emekli olacağı öngörülmektedir"

Katılımcıların ödediği katkı paylarının yönlendirildiği fonlarda çeşitlendirmeye gidilerek altın fonları ile alternatif yatırım araçları fonlarının da tercih edilebilecek fonlar arasına eklenmesinin, sistemde yaşanan olumlu gelişmeler arasında yer aldığını ifade eden Koçak, şunları kaydetti:

"Vergisel açıdan son zamanlarda yaşanan en olumlu gelişme ise, BES'ten ayrılan katılımcıların tüm birikimleri üzerinden vergi kesintisi hesaplanmasına son verilerek hesaplamada anaparanın vergiden muaf tutulması uygulamasına geçilmesidir. Söz konusu uygulamaya son verilmesi, BES'in cazibesini daha da arttırmıştır. Bunun yanında, işverenlerin çalışanları adına ödediği katkı paylarının vergi matrahından düşülebilecek tutarı için limit, çalışanın maaşının yüzde 10'u iken yüzde 15'e yükseltilmiş ve işverenlerin çalışanları adına katkı yapmaları da teşvik edilmiştir. BES'ten emeklilik hakkı kazanan katılımcı sayısı, 2013 yılı Eylül ayı sonu itibarıyla yaklaşık 7 bin olup 2020 yılında bu sayının yaklaşık 400 bin kişinin emekli olacağı öngörülmektedir."

Koçak, BES'ten emeklilik hakkı kazanan katılımcılar da dahil olmak üzere 56 yaşını tamamlayan kişilere sunulacak emeklilik iradı ürününün esaslarının belirlendiği düzenlemeyle sistemde daha önce emeklilik hakkı kazanmış ve sistemde kalmaya devam eden kişiler ile emeklilik iradı almak isteyen 56 yaşını dolduran kişilere yönelik bir ürün oluşturulduğunu anımsatarak, bu üründen yararlanan sigortalıların, seçecekleri plan dahilinde emeklilik maaşları yanı sıra aylık düzenli bir geliri ilave olarak almaya başlayacaklarını söyledi. - İstanbul