Bddk, Bankaların İç Sistemleri ve İçsel Sermaye Yeterliliğine Yönelik Yönetmelik Taslağını Görüşe...

Bankalar maruz kaldıkları ve kalabilecekleri riskleri karşılayacak düzeyde sermayeyi içsel olarak hesaplamak ve faaliyetlerini bu düzeyin üzerinde bir sermayeyle idame ettirmek zorunda olacak. İçsel sermaye yeterliliği değerlendirme süreci (İSEDES), üst yönetim tarafından; risklerin doğru ve yeterli düzeyde tanımlanması, ölçülmesi, toplulaştırılması ve izlenmesine, bankanın risk profili, stratejileri ve faaliyet planına göre belirlenecek yeterli içsel sermayenin hesaplanması ve buna sahip olunmasına, güçlü risk yönetim sistemlerinin tesis edilmesi, kullanılması ve bunların sürekli geliştirilmesine imkan veren süreç veya süreçler bütünü olacak. Banka, İSEDES'i kendi bünyesinde tesis etmek, uygulamak ve geliştirmekle yükümlü olacak.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Bankaların İç Sistemleri ve İçsel Sermaye Yeterliliği Değerlendirme Süreci Hakkında Yönetmelik Taslağı'nı görüşe açtı. Yönetmelik taslağı, bankaların kuracakları iç kontrol, iç denetim, risk yönetim sistemlerine, içsel sermaye yeterliliği değerlendirme sürecine ve bunların işleyişine ilişkin usul ve esasları düzenlemeyi amaçlıyor.

-İÇ SİSTEMLERİN KURULMASI-

Yönetmelik taslağının aynen yayınlanması halinde bankalar, maruz kaldıkları risklerin izlenmesi ve kontrolünün sağlanması amacıyla, faaliyetlerinin kapsamı ve yapısıyla uyumlu ve değişen koşullara uygun, tüm şube ve birimleri ile Kanuna istinaden yürürlüğe konulan düzenlemelere göre konsolidasyona tabi tutulan ortaklıklarını kapsayan, bu Yönetmelikte öngörülen usul ve esaslar çerçevesinde yeterli ve etkin iç sistemler kurmak ve işletmekle yükümlü olacak.

İç sistemler kapsamındaki birimler banka organizasyon yapısı içerisinde yönetim kuruluna bağlı olarak kurulaca. Yönetim kurulu, denetim komitesinin görüş, öneri, değerlendirme ve benzeri işlemlerine dayalı yapılacak olanlar hariç olmak üzere iç sistemler kapsamındaki görev ve sorumluluklarını kısmen veya tamamen iç sistemler sorumlusuna devredebilecek. Görev ve sorumlulukları iç sistemler kapsamında yer alan birimler bazında ayrıştırılmak kaydıyla, birden fazla iç sistemler sorumlusu da belirlenebilecek. İç sistemler sorumluluğu görevi ancak icrai görevi bulunmayan yönetim kurulu üyelerinden birine veya bu nitelikteki yönetim kurulu üyelerinden oluşan komitelere ya da denetim komitesine verilebilecek. İç sistemler sorumlusu olan üyenin veya üye sayısının ikiden az olması sonucunu doğurması kaydıyla iç sistemler sorumlusu olan komite üyesinin görevden ayrılması, görevden alınması ya da aranan nitelikleri kaybetmesi durumunda 15 gün içinde yerine aynı nitelikleri haiz bir yönetim kurulu üyesinin atanması zorunlu olacak.

Bunun uygulanmasında iç sistemler kapsamındaki birimlerin yöneticilerinin, banka organizasyon yapısında genel müdürle hiyerarşik bağı bulunmayan ve performans ile mali ve özlük haklarına ilişkin değerlendirmeleri yönetim kurulu ya da denetim komitesi tarafından yapılan genel müdür yardımcısı veya dengi unvanda bir üst yönetici vasıtasıyla yönetim kuruluna bağlı olması, bu birimlerin doğrudan yönetim kuruluna bağlı olmadığı sonucunu doğurmayacak. Yönetmelik hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla bankalar, kendi faaliyetlerinin kapsamını ve yapısal özelliklerini de dikkate alarak iç sistemlerinin organizasyon yapısına ve işleyişine ilişkin usul ve esasları belirleyecek.

-YÖNETİM KURULUNUN SORUMLULUKLARI-

İç sistemlerin bu Yönetmelikte belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde oluşturulması, etkin, yeterli ve uygun bir şekilde işletilmesi, muhasebe ve finansal raporlama sisteminden sağlanan bilgilerin doğruluğu, güvenilirliği ve muhafazası hususlarında her türlü tedbirin alınması, banka içindeki yetki ve sorumlulukların belirlenmesi nihai olarak yönetim kurulunun sorumluluğunda olacak. Banka yönetim kurulu, birinci fıkra çerçevesinde; Bankanın organizasyon yapısını ve insan kaynakları politikasını oluşturmak, üst düzey yönetimin atanmasında aranılacak kriterleri belirlemek, iç sistemler sorumlusunun görev ve sorumluluklarını açık bir şekilde yazılı olarak belirlemek ve faaliyetlerini izlemek, iç sistemler kapsamındaki birimlerin faaliyetlerine ilişkin strateji ve politikalar ile uygulama usullerini yazılı olarak belirlemek, bunların etkin bir şekilde uygulanmasını ve idame ettirilmesini, birbirleri ile koordinasyonunu sağlamak, iç sistemler kapsamındaki birimlerin ve yöneticilerinin görev, yetki ve sorumluluklarını açık ve görev çatışmaları olmayacak şekilde belirlemek ve bu birimlerde görevlendirilen personelin çalışma usul ve esaslarını onaylamak, gerekli kaynakların tahsisini sağlamak, iç sistemlere ilişkin uygulamalar ile ilgili olarak Kurumca ya da bağımsız denetçilerce tespit edilen veya banka denetim komitesince yönetim kurulu gündemine getirilen hata veya eksiklikleri zamanında dikkate alarak gidermek için gerekli önlemleri almak; tespit edilen eksiklik ve hataları değerlendirerek aynı veya benzer eksiklik ve hataların oluşabileceği alanlara ilişkin iç kontrol ve iç denetim faaliyetlerinin yönlendirilmesini sağlamak yönetim kurulunun sorumlulukları arasında yer alacak.

-YÖNETİM KURULU, EĞİTİM PROGRAMLARINA KATILIMI SAĞLAYACAK-

Ayrıca yönetim kurulunun iç sistemler kapsamındaki birimlerin yöneticilerinin seçimine ve görevden alınmasına karar vermek, iç sistemler kapsamındaki birimlerde görev yapan personelin mesleki yeterlilik ve gelişimlerini teminen ulusal ve uluslararası düzeyde konuları ile ilgili alanlarda sertifika edinmelerine yönelik eğitim programlarına katılımlarını sağlamak, stratejik karar alma sürecini belirlemek, izlemek ve planlama politikalarının oluşturulmasını sağlamak, bankanın maruz kaldığı riskler ve bu risklerin ölçüm yöntemleri ile yönetimi konusunda bilgi sahibi olmak, bankanın genel olarak ve her bir risk türü itibarıyla risk yönetimine ilişkin politika ve stratejilerini, alabileceği risk seviyesini ve bunlara ilişkin uygulama usullerini yazılı olarak belirlemek, birimler ve yöneticileri ya da bu birimlerde çalışan personel itibarıyla azami risk limitleri tahsis etmek, bankanın gelir ve giderlerini önemli ölçüde etkileyecek risklerin alınmasına, izlenmesine, yönetilmesine ve raporlanmasına ilişkin politikaları ve bu politikalardaki değişiklikleri onaylamak ve bunların uygulanmasını gözetmek, üst düzey yönetimin bankanın karşı karşıya olduğu önemli riskler konusunda kendisine zamanında ve güvenilir raporlamalar vermesini sağlamak, veri yönetimi politikalarını belirlemek, ilgili sistemlerin en etkili şekilde işleyişlerini temin etmeye yönelik kontrol süreçlerini oluşturmak ve uygulanmasını sağlamak, iç sistemlerin etkinliğini izlemek, müşterilerin şikayetlerinin araştırılmasını ve sonucu hakkında ilgililere cevap verilmesini sağlayacak bir sistem geliştirilmesini ve bunların belirlenecek hususları ihtiva edecek şekilde kendisine düzenli raporlanmasını ve şikayet edilen hususlara ilişkin gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamak ile yetkili ve sorumlu olacak.

-YÖNETİM KURULU İSEDES'İ TESİS EDECEK-

Yönetim kurulu, İSEDES'in tesis edilmesi ve uygulanmasını temin etmekle yükümlüdür.kaybetmesi durumunda 15 gün içinde yerine aynı nitelikleri haiz bir yönetim kurulu üyesinin atanması zorunlu olacak. Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla bankalar, kendi faaliyetlerinin kapsamını ve yapısal özelliklerini de dikkate alarak iç sistemlerinin organizasyon yapısına ve işleyişine ilişkin usul ve esasları belirleyecek.

Denetim kurulu, üst düzey yönetiminin görev ve sorumluluklarının belirlendiği taslak ile iç kontrol sisteminin amacı ve kapsamı belirlendi. Buna göre iç kontrol sistemi, bankanın varlıklarının korunmasını, faaliyetlerin etkin ve verimli bir şekilde Kanuna ve ilgili diğer mevzuata, banka içi politika ve kurallara ve bankacılık teamüllerine uygun olarak yürütülmesini, muhasebe ve finansal raporlama sisteminin güvenilirliğini, bütünlüğünü ve bilgilerin zamanında elde edilebilirliğini sağlamayı amaçlıyor. İç kontrol sistemi, bankanın yurt içi ve yurt dışı şubeleri ile genel müdürlük birimlerini, konsolidasyona tabi ortaklıklarını ve tüm faaliyetlerini kapsayacak şekilde yapılandırılacak.

-BİLGİ SİSTEMLERİNİN TESİSİ-

İç kontrol sistemi, bankanın yurt içi ve yurt dışı şubeleri ile genel müdürlük birimlerini, konsolidasyona tabi ortaklıklarını ve tüm faaliyetlerini kapsayacak şekilde yapılandırılacak.

-İÇ KONTROL FAALİYETLERİ-

İç kontrol faaliyetleri asgari olarak şu kontrolleri kapsayacak.

"Faaliyetlerin icrasına yönelik işlemlerin kontrolü, iletişim kanalları ile bilgi sistemlerinin ve finansal raporlama sisteminin kontrolü, uyum kontrolleri."

İç kontrol faaliyetleri, bankanın günlük tüm faaliyetlerinin bir parçasını oluşturacak. İç kontrole ilişkin yazılı politika ve uygulama usullerinin, önce faaliyeti gerçekleştiren personel tarafından sonra iç kontrol personeli tarafından icra edilecek bir yaklaşımla geliştirilmesi sağlanacak ve bankanın tüm personeli gerçekleştirdikleri faaliyetlere ilişkin geliştirilen iç kontrol faaliyetlerine dair politika ve uygulama usulleri hakkında bilgilendirilecek.

-İÇSEL SERMAYE GEREKSİNİMİ VE İSEDES-

Bankalar maruz kaldıkları ve kalabilecekleri riskleri karşılayacak düzeyde sermayeyi içsel olarak hesaplamak ve faaliyetlerini bu düzeyin üzerinde bir sermayeyle idame ettirmek zorunda olacak. İSEDES, üst yönetim tarafından; risklerin doğru ve yeterli düzeyde tanımlanması, ölçülmesi, toplulaştırılması ve izlenmesine, bankanın risk profili, stratejileri ve faaliyet planına göre belirlenecek yeterli içsel sermayenin hesaplanması ve buna sahip olunmasına, güçlü risk yönetim sistemlerinin tesis edilmesi, kullanılması ve bunların sürekli geliştirilmesine imkan veren süreç veya süreçler bütünü olacak. Banka, İSEDES'i kendi bünyesinde tesis etmek, uygulamak ve geliştirmekle yükümlü olacak. İSEDES, sermaye planlaması ve kurumsal yönetim ile risk yönetim kabiliyetinin finansal bilgilere yansımayan nitel özelliklerini de içerecek. Ekonomik döngüye ve diğer dışsal risk faktörlere olan duyarlılığı dikkate alacak. İSEDES'in tesis edilmesi ve uygulanmasında bu Yönetmelik hükümleri, ilgili diğer mevzuat ve ölçülülük ilkesi çerçevesinde yayımlanan iyi uygulama rehberleri dikkate alınacak. İSEDES'in, bankanın organizasyonel yapısına, risk iştahı yapısına ve bütün faaliyetlerine ilişkin süreçlerle bütünleşik olması ve bunlara temel teşkil etmesi gerekecek.

-YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILAN YÖNETMELİK-

Taslağın aynen yasalaşması halinde yönetmelik ile Bankaların İç Sistemleri Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılacak.

2013 yıl sonu için bankalar bu fıkralarda belirtilen raporları hazırlayacak. Hazırlanan raporlar 31 Mayıs 2014 tarihine kadar Kuruma gönderilecek. Yönetmelik yayımlandığı tarihte yürürlüğe girecek.

Bu arada BDDK, Bankaların Sermaye ve Likidite Planlamasında Kullanacakları Stres Testleri Hakkında Rehber Taslağı'nı da görüşe açtı.