2016 Yılı Bütçesi Plan ve Bütçe Komisyonunda

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, sanayi 4.0 devrimi, yapay zeka, robotik teknolojiler, akıllı üretim sistemleri, 3-D yazıcılar, nesnelerin interneti, büyük veri ve bulut bilişim gibi alanlarda yaşanan gelişmeleri yakından takip ettiklerini belirterek, "Şubatta yapılacak Bilim Teknoloji Yüksek Kurulu (BTYK) toplantısının ana gündemi olarak Sanayi 4.0 konusunu belirledik" dedi.

Bakan Işık, Plan ve Bütçe Komisyonunda, kendisine bağlı kuruluşların 2016 yılı bütçesinin görüşmelerinde sunum yaptı.

Geçen yıl yaşanan zorluklara rağmen milli gelirin yüzde 4 seviyelerinde büyüme gösterecek olmasının, Türkiye ekonomisinin ne kadar sağlam dinamiklere sahip olduğunu ortaya koyduğunu söyleyen Işık, 25 Öncelikli Dönüşüm Programı, 64. Hükümet Programı ve Eylem Planı ile ülkeye nitelik sıçraması yaşatmayı hedeflediklerini vurguladı.

Işık, Girişimci Bilgi Sistemi'nin 2014 yılı sonuçlarına göre, imalat sanayinin ülkedeki cironun yüzde 27,7'sini gerçekleştirmesine rağmen toplam faaliyet karının yüzde 43,8'ini ürettiğini hatırlatarak, "Tüm sektörlerin ortalama faaliyet karı yüzde 3,9 olurken, imalat sanayinin ortalama faaliyet karı ise yüzde 6,1 olarak gerçekleşti" diye konuştu.

Türkiye Sanayi Stratejisi Belgesi'nin uzun dönemli vizyonunu, "Orta yüksek ve yüksek teknolojili ürünlerde, Afro-Avrasya'nın tasarım ve üretim üssü olmak" şeklinde belirlediklerine dikkati çeken Işık, "2015 yılında, biyoteknoloji, girişimcilik, kamu-üniversite-sanayi işbirliği stratejilerinin de aralarında bulunduğu 13 farklı strateji belgesini ve eylem planını uygulamaya aldık. Nanoteknoloji, otomotiv, yazılım ve makine stratejilerini de önümüzdeki dönemde uygulamaya başlayacağız" ifadesini kullandı.

Işık, Yerli Malı Tebliği'ni yayımladıklarını anımsatarak, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonuna (TESK) bağlı odalarca 2015'te 4 bin 845 "yerli malı belgesi" verildiğini, belgeye sahip olan firmalara, kamu ihalelerinde yüzde 15'e kadar fiyat avantajı uygulamasını zorunlu hale getirdiklerini bildirdi.

Kamu desteği ile Ar-Ge faaliyeti yürüten, çalışmalarını teknolojik bir ürüne dönüştüren ve üretime başlayan işletmelere, kamu ihalelerine katılmalarını sağlamak amacıyla, iş bitirme belgesi yerine geçen "teknolojik ürün deneyim belgesi" vermeye başladıklarına değinen Işık, bugüne kadar verilen 70 belgeyle girişimcilerin, yaklaşık 1 milyar liralık kamu ihalesi kazandığını kaydetti.

Işık, Sanayi İşbirliği Programı ile başta sağlık, enerji ve ulaşım sektörlerinde olmak üzere 10 milyon dolar ve üzerindeki kamu ihalelerine katılmak isteyen uluslararası firmaları, yerli üretim yapmaya yönlendirdiklerini anlattı.

Yerli otomobil 2018'de tanıtılacak

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Marmara Araştırma Merkezi (MAM) bünyesinde sürdürülen çalışmalar neticesinde, 4 farklı prototip araç üretildiğini bildiren Işık, yılın sonuna kadar en az 30 adetlik bir test filosu oluşturmayı, 2018'in haziran ayı gibi aracın tanıtımını yapmayı ve 2020'den önce de seri üretime geçmeyi planladıklarını belirtti. Işık, proje kapsamında öncelikle menzili artırılmış elektrikli araç geliştirmeye odaklandıklarını dile getirdi.

Işık, TÜBİTAK bünyesinde Bursa'da kurulacak Otomotiv Mükemmeliyet Merkezi çalışmalarına devam ettiklerine değinerek, merkezin kurulacağı 4 bin 300 dönüm arazinin tahsis ve kamulaştırma işlemlerini tamamladıklarını ve ilk olarak fren test pistinin inşaatına bu yıl içinde başlayacaklarını kaydetti.

Yerli dizel motor üretmek amacıyla Motor Mükemmeliyet Merkezi kurmak için de çalıştıklarını belirten Işık, geçen yıl TÜBİTAK, Savunma Sanayi Müsteşarlığı ve 15 özel sektör kuruluşu arasında Mutabakat Zaptı imzaladıklarını anımsattı.

Işık, havacılık, uçak ve gemi teknolojileriyle ilgili de mükemmeliyet merkezi kurmayı planlayan Rolls Royce firması ile TÜBİTAK arasında bir protokol imzalandığını da ifade etti.

Geçen yıl hizmete başlayan sanayi web portalı "lonca.gov.tr"yi bugüne kadar 200 binden fazla kişinin ziyaret ettiğini bildiren Işık, İngilizce olarak da hizmet veren Lonca ile "kim, neyi, nerede üretiyor" bilgisine ulaşılabildiğini ifade etti.

Işık, akredite test ve muayene hizmeti veren laboratuvarlara ulaşılmasını sağlayacak laboratuvar portalı "laboratuvar.sanayi.gov.tr" adresinin de yayında olduğunu, Kamu-Üniversite-Sanayi İşbirliği portalı için çalışmalara başladıklarını söyledi.

"285 OSB'de 1,5 milyon kişi istihdam ediliyor"

Bugüne kadar, 2016 fiyatlarıyla, organize sanayi bölgelerine 3,5 milyar lira, sanayi sitelerine ise 4,8 milyar lira kredi kullandırdıklarını kaydeden Işık, şu anda 285 OSB'de 1,5 milyon kişinin istihdam edildiğini belirtti. Işık, 2023 hedefi olarak 70 yeni OSB kurmayı ve 1 milyon ilave istihdam oluşturmayı amaçladıklarını belirtti.

Filyos, Ceyhan Enerji İhtisas ve Karapınar Enerji İhtisas Endüstri bölgelerini kurduklarını hatırlatan Işık, 2015'te Karasu Otomotiv İhtisas ile Niğde-Bor Enerji İhtisas Endüstri bölgelerini de ilan ettiklerini anımsattı. Karapınar ve Filyos'ta bu yıl içinde yatırımcılara yer tahsisi yapmayı hedeflediklerini vurgulayan Işık, Türkiye'nin farklı bölgelerinde en az 3 yeni büyük üretim bölgesi oluşturmayı planladıklarına dikkati çekti.

Işık, gelecek dönemde ihtisas OSB'lere ağırlık vereceklerinin altını çizerek, "Aynı yaklaşımdan hareketle, Bakanlığımızda Kümelenme Destek Programı'nı da başlattık. Birinci çağrı döneminde destek almaya hak kazanan Eskişehir-Bilecik-Kütahya Seramik İş Kümesi'ni uygulamaya koyduk. 2015 yılı içinde gerçekleştirdiğimiz ikinci çağrıya ise 16 kümelenme birlikteliği başvuru yaptı" şeklinde konuştu.

OSB'leri nicelik olarak artırırken nitelik olarak geliştirmeye de büyük önem verdiklerine işaret eden Işık, bugüne kadar 4 bin 891 parseli girişimcilere bedelsiz tahsis ettiklerini hatırlattı. Yatırım yapılmayan ve atıl durumda kalan bin 823 parselin ise tahsisini iptal ettiklerini anlatan Işık, şu ana kadar OSB'lerde 66 mesleki eğitim kurumu kurulmasını sağladıklarını da kaydetti.

"Bilişim Vadisi önemli teknoloji geliştirme merkezlerinden biri olmaya aday"

Işık, Ar-Ge harcamasının milli gelire oranının 2002'de yüzde 0,53 iken, 2014'te yüzde 1 seviyesini aştığına işaret ederek, "2014 yılında, toplam Ar-Ge harcamaları 17,6 milyar liraya ulaştı. 2002 yılında 2 olan Teknoloji Geliştirme Bölgesi (TGB) sayısını 63'e çıkardık. Faaliyete geçen 49 TGB'de kurulan firma sayısı 3 bin 732'ye, biten proje sayısı 18 bin 259'a, üzerinde çalışılan proje sayısı 8 bin 528'e, ihracat 2,3 milyar dolara ve en önemlisi de istihdam edilen nitelikli personel sayısı 38 bin 344'e ulaştı. Bakanlık olarak bugüne kadar TGB'lerin altyapıları için 253,6 milyon lira kaynağı hibe olarak kullandırdık" ifadelerini kullandı.

Gebze'de 3 milyon metrekare alana kurulacak Bilişim Vadisi'nin, sadece Türkiye'nin değil dünyanın da önemli teknoloji geliştirme merkezlerinden biri olmaya aday olduğuna işaret eden Işık, vadide altyapı çalışmalarının tamamlandığı 1. etapta 55 bin metrekarelik üst yapı inşaatının da haziran ayında bitirileceğini söyledi.

Işık, Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerini kendi bünyesinde yapmak isteyen özel sektör firmalarına Ar-Ge Merkezi Belgesi verdiklerine değinerek, belgeye sahip firmaları vergi indirimi, sigorta primi desteği, gelir vergisi stopajı desteği, damga vergisi istisnası gibi imkanlardan yararlandırdıklarını dile getirdi. Şu anda 238 Ar-Ge Merkezi'nde, 25 bin 36 kişilik istihdam sağlandığını belirten Işık, merkezlerde 4 bin 523 Ar-Ge projesi yürütüldüğünü, 3 bin 729 patent başvurusu yapıldığını ve bin 30 patent alındığını bildirdi. Ar-Ge Merkezi kurmak için gerekli personel sayısının 50'den 30'a indirilmesinin yansımalarını gördüklerini belirten Işık, 2014'te 24 olan Ar-Ge merkezi belgesi sayısının geçen yıl 67'ye ulaştığını vurguladı.

Ar-Ge alanında verilen tüm desteklerin etki analizini yapmak amacıyla, Etki Değerlendirme Daire Başkanlığını kurduklarının altını çizen Işık, bu noktada 3 milyona yakın girişimin, 8 farklı kurum bünyesindeki verilerini tek çatı altında birleştiren Girişimci Bilgi Sistemi verilerinden yararlandıklarını anlattı.

Ar-Ge Reform Paketi

Işık, hazırladıkları Ar-Ge Reform Paketi'nin komisyon görüşmelerinin tamamlandığını belirterek, pakette öne çıkan bazı eylemlere ilişkin şunları aktardı:

"Tasarım merkezlerinin, Ar-Ge merkezlerinin yararlandığı tüm destek ve muafiyetlerden yararlanmasını hedefliyoruz. Ar-Ge ve tasarım çalışmalarını sipariş yoluyla yapan firmalarımızın, özellikle de KOBİ'lerimizin Ar-Ge indiriminden yararlanmalarını amaçlıyoruz. Ar-Ge merkezi kurmak için gerekli personel sayısını beelirli sektörler için 15'e düşürmeyi planlıyoruz. Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde istihdam edilecek olan Temel Bilimler mezunlarının maaşlarının brüt asgari ücret kadarlık kısmını, 2 yıl süreyle devlet olarak biz karşılamayı düşünüyoruz. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ile Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde çalışan personelin, projelerle ve lisansüstü eğitimleriyle ilgili olarak dışarıda geçirdikleri süreleri de muafiyet kapsamına almayı amaçlıyoruz. Nitelikli yabancı personel istihdamının önündeki engelleri kaldırıyoruz. Ar-Ge, yenilik ve tasarım projeleri kapsamında yurt dışından temin edilen ürünlere gümrük vergisi istisnası getiriyor, Ar-Ge için yapılacak ithalatı da mavi hat kapsamına alıyoruz. Teknogirişim sermayesi desteğinde, 100 bin lira olan destek limitini 500 bin liraya kadar çıkarmayı hedefliyoruz. Üniversite-sanayi işbirliği faaliyetlerinde bulunan öğretim elemanlarımızın, bu faaliyetlerinden elde ettikleri gelirlerden gelir ve damga vergisi kesintisi yapılmasına son vermeyi, döner sermayeden aldıkları payı da yüzde 54'ten yüzde 85'e çıkarmayı planlıyoruz."

Sanayi 4.0 devrimini, yapay zeka, robotik teknolojiler, akıllı üretim sistemleri, 3-D yazıcılar, nesnelerin interneti, büyük veri ve bulut bilişim gibi alanlarda yaşanan gelişmeleri yakından takip ettiklerini anlatan Işık, 2020'li yıllara damga vuracak yeni nesil sanayi devrimi için hazırlıklara başladıklarını söyledi. Işık, şubatta yapılacak BTYK toplantısının ana gündemi olarak da Sanayi 4.0 konusunu belirlediklerini kaydetti.

(Sürecek)