100 Temel Eser'de İntihal İddiası

Kitap Çevirmenleri Meslek Birliği (ÇEVBİR) ve Yayıncılar Meslek Birliği (YAYBİR) tarafından yapılan ortak bir çalışmada, Milli Eğitim Bakanlığının (MEB) okullara tavsiye ettiği ve edebiyat klasiklerinden oluşan 100 temel eserin değişik yayın evlerinin bastığı örneklerinde “yoğun intihal” bulunduğu iddia edildi.

Konuya ilişkin, İletişim Yayınlarında düzenlenen basın toplantısında konuşan ÇEVBİR Başkanı Tuncay Birkan, okurun eksik, özensiz ve kısaltılmış çevirilerle aldatılmasını önlemek amacıyla ortak bir inceleme komisyonu kurduklarını ve MEB'in “100 Temel Eser” listesinde bulunan 10 kitabın 50 yayın evi tarafından yayımlanmış 154 basımını incelediklerini anlattı.

Aralarında Dostoyevski, Balzac, Turgenyev gibi isimlere ait olanların da bulunduğu klasik dünya edebiyatı eserlerinin 154 basımdan 58'inde daha önce yapılmış çevirilerin kopyalandığı “yoğun intihal”, birçok diğer basımda da ciddi ölçülerde kısaltmalar tespit ettiğini dile getiren Birkan, bunun “çeviri korsanlığı” olduğunu söyledi.

2 BİN SAYFALIK SEFİLLER 80 SAYFAYA İNDİ

Çocuklara uyarlama adı altında metnin bütünlüğünü bozacak kısaltmaların yapıldığını kaydeden ve Victor Hugo'nun 2 bin sayfalık “Sefiller” romanının piyasada 80 sayfalık özetlerinin dahi bulunduğu örneğini veren Birkan, “Burada sadece ticaret var, o açık. Tek derdi para kazanmak olan ve insanların emeklerini gasp eden bir yayıncılık tarzı bu” diye konuştu.

“MEB, bu 100 eserle, öğrencilere okuma zevki kazandırmayı amaçlıyor ama ortaya çıkan eserler yarım yamalak” diyen YAYBİR Başkanı Tuğrul Paşaoğlu da bu eserlerden biriyle ilgili sınıfında ders veren bir öğretmenden anekdot anlattı.

Paşaoğlu, öğretmenin kitabın bir yerindeki iki karakterden bahsettikçe bazı öğrencilerin kıkırdadığını, öğrencilere niye güldüklerini sorduğunda ise, “Bizim elimizdeki kitapta o bahsettiğiniz karakterler hiç yok” cevabını aldığını dile getirerek, bazı yayın evlerinin kısaltma yaparken eserin kimi sayfalarını tamamen çıkarmaya varan özensizlikler gösterdiklerini vurguladı.

“100 Temel Eser” uygulamasının bir anlamda bu haksız kazanç ticaretine yol açtığını savunan Paşaoğlu, MEB, Kültür ve Turizm Bakanlığı, meslek birlikleri temsilcileri ve dil bilimcilerden oluşan bir komisyon kurularak, bu çevirilerin denetlenmesi işine süreklilik kazandırılması ve daha nitelikli hale getirilmesinin sağlanması önerisinde bulundu.

Paşaoğlu, bu konuda MEB ile de görüşeceklerini kaydetti.

Birkan ve Paşaoğlu, daha sonra edebi ve bilimsel eserlerin yabancı dillerden Türkçeye çevrilerek yayınlanmasında meslek birlikleri üyesi çevirmen ve yayıncıların gözetmeleri gereken esasları belirleyen bir protokol de imzaladılar.

İki meslek kuruluşunun ortak çalışmasında, değişik basımları incelenen bazı dünya klasiklerinden Ivan Turgenyev'in “Babalar ve Oğullar” adlı eserinin 11 basımından 6'sında, Jack London'un “Beyaz Diş” adlı eserinin 14 basımından 6'sında, Gustave Flaubert'in “Madam Bovary” adlı eserinin 14 basımından 8'inde, Victor Hugo'nun “Sefiller” adlı eserinin 25 basımından 11'inde, Fyodor Dostoyevski'nin “Suç ve Ceza”

adlı eserinin 14 basımından 9'unda, Honore de Balzac'ın “Vadideki

Zambak” adlı eserinin 22 basımından 9'unda daha önce yapılmış başka çevirilerden intihal belirlendiği kaydedildi.